Pałac Rheinbabenów

Wygląd przypnij ukryj Pałac RheinbabenówSchloss Michalkowitz

nr rej. A/1661/95 z 20 czerwca 1995 roku
Pałac Rheinbabenów od strony Parku Górnik (z lewej strony oranżeria)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Siemianowice Śląskie
Adres	ul. Oświęcimska 1
Typ budynku	pałac
Ukończenie budowy	1836 lub 1870
Ważniejsze przebudowy	1906/1907
Pierwszy właściciel	Mieroszewscy
Kolejni właściciele	Schwellengröbel, Rheinbaben
Obecny właściciel	gmina Siemianowice Śląskie
Położenie na mapie Siemianowic ŚląskichSiemianowice Śl., pałac Rheinbabenów
Położenie na mapie PolskiSiemianowice Śl., pałac Rheinbabenów
Położenie na mapie województwa śląskiegoSiemianowice Śl., pałac Rheinbabenów
50°19′03,1″N 19°00′14,4″E/50,317528 19,004000

Pałac Rheinbabenów (pot. Zameczek, niem. Schloss Michalkowitz) – pałac z 1836 bądź 1870 roku, przebudowany w 1906/1907 roku (dobudowano wówczas oranżerię), w Siemianowicach Śląskich-Michałkowicach, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.

Historia

Elewacja frontowa pałacu przed rewitalizacją (w 2006 roku)

Pierwotny dwór w Michałkowicach był własnością rodu Mieroszewskich. Został zbudowany z drewna, z wyjątkiem murowanych fundamentów, jednak od XVI wieku był on wzmacniany poprzez budowanie murowanych pięter o kształtach kwadratu lub prostokąta, dobudowywanie parkanu oraz wieży wznoszącej się nad wrotami. W 1741 roku ostatni przedstawiciel rodu Mieroszewskich – Jan Krzysztof wydał swoją córkę za niemieckiego podporucznika z rodu Schwellengröbel. Michałkowice przeszły pod władanie rodu Schwellengröbel, a następnie Rheinbabenów.

Ród Rheinbabenów wzniósł pałac w 1836 bądź 1870 r.

W 1892 roku pałac nabył Hugo zu Hohenlohe-Öhringen. Budynek został przebudowany w 1906 lub 1907 roku – dodano oranżerię, którą zaprojektował Louis Dame.

Po II wojnie światowej właścicielem Zameczku stała się Kopalnia Węgla Kamiennego Michał, która przekształciła go w Zakładowy Dom Kultury. Następnie pałac podlegał kopalni węgla kamiennego Siemianowice. W 1986 roku obiekt przeszedł remont generalny. Od 2009 roku obiekt należy do gminy Siemianowice Śląskie, która walczyła kilkanaście lat ze spółką węglową na drodze sądowej o prawo własności do tego obiektu

Od stycznia 2016 roku XIX-wieczny pałac stał się oddziałem Siemianowickiego Centrum Kultury. W budynku mieści się sala lustrzana na 130 osób, oranżeria oraz kilka mniejszych pomieszczeń, w których znajdują się pracownie artystyczne. Głównym zadaniem placówki jest organizowanie i popularyzowanie zajęć dla dzieci, młodzieży oraz dorosłych w sekcjach artystycznych, edukacyjnych i sportowych we wszystkich obiektach SCK. W pałacu odbywają się koncerty, konferencje oraz imprezy kulturalne i okolicznościowe.

W latach 2017–2018 przeprowadzono pierwszy etap rewitalizacji obiektu, który został sfinansowany z budżetu miasta. W ramach prac m.in. odnowiono elewację, wymieniono pokrycie dachowe oraz stolarkę okienną.

Architektura

Parterowy pałac został wzniesiony na planie prostokąta z cegły, elewacje zostały otynkowane. W centrum budynku znajduje się dwukondygnacyjny ryzalit, z boku ryzalit o trzech kondygnacjach, całość została nakryta dachami dwuspadowymi. Nad głównym wejściem umieszczono arabeskowe zadaszenie z żeliwa. Przed elewacją od strony parku znajduje się poprzedzony schodami taras.

We wnętrzach znajduje się m.in. sala kominkowa oraz sala balowa połączona z oranżerią.

Pałac jest otoczony przez rozległy park, obecnie miejski park Górnik, w którym znajduje się m.in. neogotycki dom leśniczego i ogrodnika.

Uwagi

1. ↑ a b c M. Wądołowski w swojej książce „Michałkowice - wieś i dwór na przestrzeni dziejów” (wyd. Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie, s. 65), powołując się na księgę rodzinną rodu Rheinbabenów, podaje rok 1836 jako rok budowy Pałacu. W rejestrze zabytków Narodowy Instytut Dziedzictwa podaje jednak rok 1870

Przypisy

1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie , Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 111  .
2. ↑ a b c d e JRP: Pałac Rheinbabenów w Siemianowicach Śląskich jak nowy. Portal Samorządowy . PTWP-ONLINE Sp. z o.o., 2018-08-03. .
3. ↑ E. Strokosz: Relacja ze spotkania w Pałacu Rheinbabenów oraz Parku Tradycji w Michałkowicach. Akademicki Klub Turystyczny Gronie im. Janusza Kalinowskiego w Katowicach, 2016-07-17. .
4. ↑ Marcin Wądołowski: Michałkowice - wieś i dwór na przestrzeni wieków. Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie, 2017, s. 65.
5. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych woj. śląskiego. s. 115. .
6. ↑ Pałacyk w Siemianowicach Śląskich Michałkowicach. Śląska Organizacja Turystyczna. .
7. ↑ a b c d e f g h i j Damian Dąbrowski: Siemianowice Śląskie Michałkowice. Pałace Śląska . 2010-05. .
8. ↑ Anna Malinowska: Miasto kilkanaście lat sądziło się z kopalnią o zameczek. W końcu wygrało i zabytek znów zachwyca. wyborcza.pl Katowice . Agora SA, 2018-08-03. .

Bibliografia

• Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków: Rejestr zabytków w Siemianowicach Śląskich. www.wkz.katowice.pl. . (pol.).
• Urząd Miasta Siemianowice Śląskie: Uchwała nr 36/2011 z dnia 24 lutego 2011 r. w sprawie: przyjęcia Gminnego Programu Ochrony Zabytków dla Siemianowic Śląskich (pol.) www.bip.msiemianowicesl.finn.pl
• M. Wądołowski, Michałkowice - wieś i dwór na przestrzeni dziejów, Wyd. Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie", Chorzów 2017.
• Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie , Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023  .

Dwory, pałace i zamki województwa śląskiego

powiat będziński	dwory Siewierz pałace Będzin Grodziec Będzin Gzichów zamki Będzin Siewierz Sławków
powiat bielski, Bielsko-Biała	dwory Bielsko-Biała (1) Bielsko-Biała (2) Czaniec pałace Bielsko-Biała (1) Bielsko-Biała (2) Bielsko-Biała (3) Czechowice-Dziedzice Bestwina Jaworze Kozy zamki Bielsko-Biała Bielsko Grodziec Kobiernice
Bytom, Dąbrowa Górnicza	pałace Dąbrowa Górnicza (1) Dąbrowa Górnicza (2) Bytom Miechowice Bytom Szombierki zamki Bytom
powiat cieszyński	pałace Cieszyn Drogomyśl Kończyce Wielkie Wisła Zebrzydowice zamki Cieszyn Dzięgielów Kończyce Małe Skoczów Strumień
powiat częstochowski, Częstochowa	dwory Bogumiłek Bukowno Bystrzanowice Cielętniki Czepurka Garnek (nie istnieje) Konopiska (nie istnieje) Kościelec Małusy Wielkie Nakło Podlesie Rzerzęczyce (nie istnieje) Rzeki Wielkie Siedlec Skrzydlów Turzyn Złoty Potok Żuraw pałace Biała Wielka Borowno Chorzenice Częstochowa (1) Częstochowa (2) Częstochowa (3) Kłobukowice Koniecpol Chrząstów Kruszyna Nakło Nieznanice Radoszewnica Złoty Potok zamki Lelów Olsztyn Ostrężnik
powiat gliwicki, Gliwice	dwory Chechło Dąbrówka Gierałtowice Kotliszowice Paczyna Pilchowice Przyszowice Toszek Wielowieś pałace Bycina Pławniowice Pniów Rudziniec Sośnicowice Wilcza zamki Chudów Gliwice Toszek
Jastrzębie-Zdrój	dwory Jastrzębie-Zdrój Bzie pałace Jastrzębie-Zdrój Borynia
Katowice	dwory Katowice pałace Katowice (1) Katowice (2) Katowice Szopienice Katowice Załęże
powiat kłobucki	dwory Kamyk Kuźnica Stara Lipie pałace Kłobuck zamki Danków Krzepice
powiat lubliniecki	dwory Łagiewniki Wielkie (1) Łagiewniki Wielkie (2) Panoszów pałace Ciasna Czarny Las Draliny Kochanowice Kochcice Koszęcin Lubliniec Patoka Sieraków Śląski Wędzina Wierzbie zamki Lubliniec
powiat mikołowski	dwory Orzesze-Gardawice Wyry pałace Ornontowice Orzesze Orzesze-Zawiść
powiat myszkowski	dwory Myszków Żarki (nie istnieje) pałace Koziegłowy Myszków (1) Myszków (2) Pińczyce strażnice Żarki Przewodziszowice Suliszowice zamki Bobolice Mirów Koziegłowy
powiat pszczyński	dwory Pszczyna pałace Poręba Promnice Rudołtowice zamki Pszczyna
powiat raciborski	pałace Brzeźnica Chałupki Czerwięcice Jastrzębie Krowiarki Krzyżanowice Modzurów Pogrzebień Rudnik Rudy Rzuchów Sławików Strzybnik Tworków Wojnowice zamki Racibórz
powiat rybnicki, Rybnik	dwory Czerwionka pałace Czernica Dzimierz Leszczyny zamki Czuchów Rybnik
Ruda Śl., Siemianowice Śl., Świętochłowice	dwory Świętochłowice (nie istnieje) pałace Siemianowice Śląskie (1) Siemianowice Śląskie (2) Siemianowice Śląskie (3) Świętochłowice zamki Ruda Śląska
Sosnowiec	dwory Sosnowiec pałace Sosnowiec Sosnowiec Środula (1) Sosnowiec Środula (2) Sosnowiec Pogoń zamki Sosnowiec
powiat tarnogórski	dwory Tarnowskie Góry pałace Brynek Czekanów Kalety Kamieniec Łubie Miedary Kopanina Nakło Śląskie Szałsza Świerklaniec (1) (nie istnieje) Świerklaniec (2) Tarnowskie Góry (1) Tarnowskie Góry (2) (nie istnieje) Tarnowskie Góry (3) Tworóg Wieszowa Wilkowice zamki Świerklaniec Tarnowskie Góry Tarnowskie Góry Stare Tarnowice Zbrosławice
Tychy, Zabrze, Żory	dwory Zabrze Zabrze-Rokitnica pałace Tychy Zabrze Żory
powiat wodzisławski	pałace Gorzyce (1) Gorzyce (2) Wodzisław Śląski Wodzisław Śląski Kokoszyce
powiat zawierciański	dwory Ciągowice Irządze Rudniki Wygiełzów Zawada Pilicka Zawiercie-Bzów pałace Siedliska Szczekociny Wierbka Włodowice Wysoka Zawiercie strażnice Ryczów zamki Podzamcze Pilica Smoleń Udórz' Zawiercie Żarnowiec
powiat żywiecki	dwory Kamesznica Łodygowice pałace Rajcza zamki Żywiec (1) Żywiec (2) Żywiec (3)

Zabytki nieruchome w Siemianowicach Śląskich

Bud. użyteczności publicznej	budynek administracyjno-mieszkalny Fabryki Kotłów Parowych Fitznera budynki administracyjne kopalni „Siemianowice” łaźnia miejska ratusz szpital Spółki Brackiej
Kamienice i wille	ul. św. Barbary 12 ul. Kościelna 16 ul. 1 Maja 5 ul. J. Matejki 18 (nie istnieje) ul. Michałkowicka 7 ul. S. Wyspiańskiego 2 willa Fitznera
Kościoły i cmentarze	cmentarz ewangelicki kościół ewangelicki Marcina Lutra
Zespoły pałacowo-parkowe	Michałkowice (pałac, park i dom ogrodnika) Siemianowice (pałac, park, portiernia i spichlerz dworski)
Parki	Park Górnik Park Hutnik Park Miejski Park Pszczelnik
Inne	wieża wyciągowa szybu „Siemianowice III”
Gminna ewidencja zabytków	kamienica przy ul. Jana Pawła II 4 ratusz dawnej gminy Huta Laura ratusz dawnej gminy Michałkowice siedziba Siemianowickiego Centrum Kultury

Zamki i pałace na Górnym Śląsku

Istniejące

Biała Bielsko-Biała – Bielsko Bruntál Brynek Brzeźnica Bytom – Miechowice Chałupki Chrzelice Chudów Czechowice-Dziedzice Czekanów Czerwięcice Czuchów Dobra Dzięgielów Gliwice Głogówek Grodziec Izbicko Jasiona Jastrzębie-Zdrój – Borynia Kalety – Zielona Kamieniec Karwina – Frysztat Katowice – Pałac Goldsteinów Katowice – Szopienice Katowice – Załęże Kobiór – Promnice Kochcice Kończyce Małe Kończyce Wielkie Koszęcin Krowiarki Krzyżanowice Łąka Prudnicka Łubie Miedary – Kopanina Modzurów Moszna Nakło Śląskie Niemodlin Ornontowice Ostrawa – Zamek Śląski Patoka Pławniowice Pogrzebień Prudnik Prószków Pszczyna Racibórz Raduń Rogów Opolski Ruda Śląska Rudy Rybnik Rzuchów Siemianowice Śląskie Siemianowice Śląskie – Michałkowice Sławików Sośnicowice Strzelce Opolskie Strzybnik Szałsza Świerklaniec – Pałac Kawalera Świętochłowice Tarnowskie Góry – Karłuszowiec Tarnowskie Góry – Rybna Tarnowskie Góry – Stare Tarnowice Toszek Tychy Tworków Ujazd Wieszowa Większyce Wilkowice Wodzisław Śląski Wodzisław Śląski – Kokoszyce Wojnowice Zabrze – Mikulczyce Zabrze – Rokitnica Zbrosławice Zebrzydowice Żyrowa

Nieistniejące

Bytom Bytom – Szombierki Cieszyn Katowice – dwór Opole – Zamek Górny Opole – Zamek Piastowski Piorunkowice Prudnik Skoczów Świerklaniec – Pałac Donnersmarcków Świerklaniec – Zamek Piastowski Świętochłowice Tarnowskie Góry Tarnowskie Góry – Repty Trzebina Zabrze – Dwór Bielskich