Chlorek sodu

Wygląd przypnij ukryj Chlorek sodu

Kryształek soli (halit)
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) chlorek sodu Inne nazwy i oznaczenia sól sodowa kwasu chlorowodorowego, potocznie: sól, sól kuchenna
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	NaCl
Masa molowa	58,44 g/mol
Wygląd	bezbarwne (lub białe), sześcienne kryształy o słonym smaku
Minerały	halit
Identyfikacja
Numer CAS	7647-14-5
PubChem	5234
DrugBank	DB09153
InChI InChI=1S/ClH.Na/h1H;/q;+1/p-1 InChIKey FAPWRFPIFSIZLT-UHFFFAOYSA-M
Właściwości Gęstość 2,165–2,17 g/cm³; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 357 g/l (0 °C) 360 g/l (25 °C) 391 g/l (100 °C) w innych rozpuszczalnikach glicerol, glikol etylenowy i kwas mrówkowy (dobrze) etanol (słabo) metanol – 14,9 g/l ciekły amoniak – 21,5 g/l Temperatura topnienia 801 °C Temperatura wrzenia 1413–1465 °C
Budowa Układ krystalograficzny regularny Moment dipolowy 9,00117 D
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Substancja nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według kryteriów GHS (na podstawie podanej karty charakterystyki). NFPA 704 Na podstawie podanego źródła 0 1 0   Temperatura zapłonu niepalny Numer RTECS VZ4725000 Dawka śmiertelna LDLo 1 g/kg (doustnie, człowiek) LD50 3 g/kg (doustnie, szczur)
Podobne związki
Inne aniony	NaF, NaBr, NaI
Inne kationy	LiCl, KCl, RbCl, CsCl
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	A12CA01, B05CB01, B05XA03, S01XA03

Chlorek sodu, NaCl – nieorganiczny związek chemiczny z grupy chlorków, sól kwasu solnego i sodu. Stanowi podstawowy składnik soli kuchennej, soli warzonej i soli drogowej.

Występowanie

W przyrodzie występuje m.in. jako halit, minerał tworzący pokłady soli kamiennej, a w postaci rozpuszczonej w wodzie morskiej oraz w wodach mineralnych (najwięcej w tzw. solankach). Chlorek sodu jest także składnikiem płynów pozakomórkowych organizmów żywych (zwłaszcza zwierzęcych).

Właściwości termochemiczne

Właściwości termochemiczne NaCl

	kryształ	gaz	jednostka
ΔHof	−98,27	−42,22	kcal/mol
ΔGof	−91,82	−47,00
So	17,24	54,90	cal/mol·K
Cp	12,07	8,55

Zastosowanie

Chlorek sodu stosowany jest jako środek spożywczy, nadający jedzeniu słony smak. Jest także używany w przemyśle szklarskim i garbarstwie oraz do konserwacji żywności. Stanowi surowiec do otrzymywania kwasu solnego, sodu, chloru, wodorotlenku sodu i węglanu sodu (sody).

Jest wykorzystywany do roztapiania śniegu i lodu z ulic i chodników, gdyż roztwór wody i chlorku sodu zamarza przy bardzo niskich temperaturach.

Jest używany w spektroskopii oraz w chłodnictwie (z lodem tworzy mieszaninę oziębiającą, w tym przypadku temperatura tego roztworu może wynosić nawet −21,5 °C).

Znaczenie biologiczne

Ta sekcja od 2012-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji.Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Chlorek sodu, spożywany zwykle jako sól kuchenna, jest głównym źródłem jonów Na+ i Cl− dla ludzi i zwierząt. Jony Na+ odgrywają kluczową rolę w wielu procesach fizjologicznych od gospodarki wodnej, przez utrzymywanie stałego ciśnienia krwi, po działanie układu nerwowego. Spożywanie chlorku sodu jest niezbędne do życia, a jego dzienne zapotrzebowanie u dorosłego człowieka wynosi około 5 g. Współczesna dieta dostarcza zwykle kilkukrotnie większą ilość soli. Jest ona obecna w większości produktów spożywczych, jak choćby chleb, masło, sery, wędliny itp. Szacuje się, że dzienne spożycie soli w Polsce w przeliczeniu na osobę wynosi ok. 11 g.

Badania naukowe udowodniły związek między nadmiernym spożyciem soli kuchennej i rozwojem nadciśnienia tętniczego.

0,9% roztwór wodny chlorku sodu, nazywany solą fizjologiczną, jest używany w medycynie jako płyn infuzyjny. Roztwór o takim stężeniu jest izoosmolarny z osoczem krwi.

Zobacz też

• chlorek potasu, KCl

Przypisy

1. ↑ a b c d e f Podręczny słownik chemiczny, RomualdR. Hassa (red.), JanuszJ. Mrzigod (red.), JanuszJ. Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 72, ISBN 83-7183-240-0 .
2. ↑ a b c d e f g Encyklopedia popularna. Wyd. II. T. IV. Warszawa: PWN, 1987, s. 229. ISBN 83-01-00000-7.
3. ↑ a b c d e f g h David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0  (ang.).
4. ↑ a b c d e f g h i j k Pradyot Patnaik: Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2003. ISBN 0-07-049-439-8. (ang.).brak strony w książce
5. ↑ a b Sodium chloride, ChemIDplus, United States National Library of Medicine   (ang.).
6. ↑ Chlorek sodu (nr 310166) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
7. ↑ Polacy spożywają za dużo soli , www.izz.waw.pl  .

Linki zewnętrzne

• Chlorek sodu, Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna  .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

• p
• d
• e

Substancja lecznicza w klasyfikacji anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej (ATC) A12: Preparaty uzupełniające niedobór składników mineralnych

A12A – Związki wapnia	A12AA – Związki wapnia fosforan wapnia glubionian wapnia glukonian wapnia węglan wapnia mleczan wapnia laktoglukonian wapnia chlorek wapnia glicerylofosforan wapnia kompleks lizyny z cytrynianem wapnia glukoheptonian wapnia pangamanian wapnia bezwodny octan wapnia cytrynian wapnia połączenia różnych soli wapnia lewulinian wapnia
A12B – Związki potasu	A12BA – Związki potasu chlorek potasu cytrynian potasu wodorowinian potasu wodorowęglan potasu glukonian potasu połączenia różnych soli potasu
A12C – Inne preparaty uzupełniające niedobór składników mineralnych	A12CA – Związki sodu chlorek sodu siarczan sodu A12CB – Związki cynku siarczan cynku glukonian cynku kompleks białkowy cynku A12CC – Związki magnezu chlorek magnezu siarczan magnezu glukonian magnezu cytrynian magnezu asparaginian magnezu mleczan magnezu lewulinian magnezu pidolan magnezu orotan magnezu tlenek magnezu połączenia różnych soli magnezu A12CD – Związki fluoru fluorek sodu fluorofosforan sodu połączenia różnych soli fluoru A12CE – Związki selenu selenian sodu selenek sodu

B05: Preparaty krwiozastępcze i roztwory do wlewów

B05A – Krew i preparaty krwiopochodne	B05AA – Preparaty krwiozastępcze i frakcje białkowe osocza albuminy inne frakcje białkowe osocza fluorokarbonowe substytuty krwi dekstran żelatyna hydroksyetyloskrobia krosfumaryl hemoglobiny rafimer hemoglobiny glutamer hemoglobiny B05AX – Inne preparaty krwiopochodne erytrocyty trombocyty osocze krwi komórki macierzyste z krwi pępowinowej
B05B – Roztwory do wlewów dożylnych	B05BA – Roztwory do żywienia pozajelitowego aminokwasy emulsje tłuszczowe węglowodany hydrolizaty białkowe B05BB – Roztwory wpływające na równowagę elektrolitową elektrolity elektrolity w połączeniu z węglowodanami trometamol B05BC – Roztwory wywołujące diurezę osmotyczną mannitol karbamid
B05C – Roztwory do płukania	B05CA – Środki przeciwinfekcyjne cetylpirydynium chloroheksydyna nitrofural sulfametizol taurolidyna kwas migdałowy noksytiolina mleczan etakrydyny neomycyna B05CB – Roztwory soli chlorek sodu cytrynian sodu cytrynian magnezu wodorowęglan sodu B05CX – Inne roztwory do płukania glukoza sorbitol glicyna mannitol
B05X – Dożylne roztwory uzupełniające	B05XA – Roztwory elektrolitowe chlorek potasu wodorowęglan sodu chlorek sodu chlorek amonu siarczan magnezu fosforan potasu chlorek wapnia octan sodu fosforan sodu fosforan magnezu chlorek magnezu chlorek cynku kwas solny glicerofosforan sodu mleczan potasu roztwory kardioplegiczne octan potasu siarczan cynku glukonian wapnia selenian sodu połączenia elektrolitów elektrolity w połączeniach z innymi lekami B05XB – Aminokwasy chlorowodorek argininy glutaminian alaniny lizyna B05XX – Inne uzupełniające roztwory dożylne trometamol

S01: Leki oftalmologiczne

S01A – Leki stosowane w zakażeniach oczu	S01AA – Antybiotyki chloramfenikol chlorotetracyklina neomycyna oksytetracyklina tyrotrycyna framycetyna tetracyklina natamycyna gentamycyna tobramycyna kwas fusydynowy benzylopenicylina dihydrostreptomycyna ryfamycyna erytromycyna polimyksyna B ampicylina amikacyna mikronomycyna netylmycyna kanamycyna azydamfenikol azytromycyna cefuroksym wankomycyna dibekacyna cefmenoksym bacytracyna S01AB – Sulfonamidy sulfametizol sulfafurazol sulfadikramid sulfacetamid sulfafenazol S01AD – Preparaty przeciwwirusowe idoksyrudyna triflurydyna acyklowir interferon widarabina famcyklowir fomiwirsen gancyklowir S01AE – Fluorochinolony ofloksacyna norfloksacyna cyprofloksacyna lomefloksacyna lewofloksacyna gatyfloksacyna moksyfloksacyna bezyfloksacyna tosufloksacyna S01AX – Inne preparaty rtęci preparaty srebra preparaty cynku nitrofural bibrokatol rezorcyna tetraboran sodu heksamidyna chloroheksydyna propionian sodu dibromopropamidyna propamidyna pikloksydyna powidon-jod poliheksanid
S01B – Leki przeciwzapalne	S01BA – Kortykosteroidy deksametazon hydrokortyzon kortyzon prednizolon triamcynolon betametazon fluorometolon medryzon klobetazon alklometazon dezonid formokortal rymeksolon loteprednol acetonid fluocynolonu difluprednat S01BB – Kortykosteroidy w połączeniach z lekami rozszerzającymi źrenice hydrokortyzon prednizolon fluorometolon betametazon S01BC – Niesteroidowe leki przeciwzapalne indometacyna oksyfenbutazon diklofenak flurbiprofen ketorolak piroksykam bendazak kwas salicylowy pranoprofen nepafenak bromfenak
S01C – Połączenia leków przeciwzapalnych z przeciwinfekcyjnymi	S01CA – Połączenia kortykosteroidów z lekami przeciwinfekcyjnymi deksametazon prednizolon hydrokortyzon fluokortolon betametazon fludrokortyzon fluorometolon metyloprednizolon chloroprednizolon acetonid fluocynolonu klobetazon loteprednol S01CB – Połączenia kortykosteroidów, leków przeciwinfekcyjnych i leków rozszerzających źrenice deksametazon prednizolon hydrokortyzon betametazon fluorometolon S01CC – Niesteroidowe leki przeciwzapalne w połączeniach z lekami przeciwinfekcyjnymi diklofenak indometacyna
S01E – Leki stosowane w jaskrze i zwężające źrenicę	S01EA – Sympatykomimetyki stosowane w jaskrze adrenalina dipiwefryna apraklonidyna klonidyna brymonidyna S01EB – Parasympatykomimetyki pilokarpina karbachol ekotiopat demekarium fizostygmina neostygmina fluostygmina aceklidyna acetylocholina paraokson S01EC – Inhibitory anhydrazy węglanowej acetazolamid diklofenamid dorzolamid brynzolamid metazolamid S01ED – Leki β-adrenolityczne tymolol betaksolol lewobunolol metypranolol karteolol befunolol S01EE – Analogi prostaglandyn latanoprost unoproston bimatoprost trawoprost tafluprost latanoprost bunod netarsudyl S01EX – Inne guanetydyna dapiprazol netarsudyl omidenepag rypasudyl
S01F – Leki rozszerzające źrenicę	S01FA – Preparaty przeciwcholinergiczne atropina skopolamina metyloskopolamina cyklopentolat homatropina tropikamid S01FB – Preparaty sympatykomimetyczne (bez preparatów stosowanych w jaskrze) fenylefryna efedryna ibopamina ketorolak
S01G – Leki zmniejszające przekrwienie oraz przeciwalergiczne	S01GA – Sympatykomimetyki stosowane jako leki zmniejszające przekrwienie nafazolina tetryzolina ksylometazolina oksymetazolina fenylefryna oksedryna brymonidyna S01GX – Inne kwas kromoglikanowy lewokabastyna kwas spaglumowy nedokromil lodoksamid emedastyna azelastyna ketotifen olopatadyna epinastyna alkaftadyna cetyryzyna bilastyna
S01H – Środki znieczulające miejscowo	S01HA – Środki znieczulające miejscowo kokaina oksybuprokaina tetrakaina proksymetakaina prokaina cynchokaina lidokaina chloroprokaina
S01J – Preparaty diagnostyczne	S01JA – Środki barwiące fluoresceina róż bengalski sodu
S01K – Preparaty pomocnicze w chirurgii oka	S01KA – Substancje wiskoelastyczne kwas hialuronowy hypromeloza S01KX – Inne chymotrypsyna błękit trypanu
S01L – Leki stosowane w leczeniu zaburzeń naczyniowych oka	S01LA – Leki przeciwneowaskularyzacyjne werteporfina anekortaw pegaptanib ranibizumab aflibercept brolucyzumab abicypar pegol bewacyzumab farycymab
S01X – Pozostałe leki oftalmologiczne	S01XA – Inne preparaty oftalmologiczne gwajazulen retinol hipertoniczny roztwór chlorku sodu jodek potasu edetynian sodu etylomorfina ałun acetylocysteina jodoheparynat inozyna nandrolon pantenol alteplaza heparyna kwas askorbinowy cyklosporyna autogeniczne komórki macierzyste rąbka rogówki sztuczne łzy merkaptamina okryplazmina sirolimus cenegermina lifitegrast ryboflawina woretygen neparwowek wareniklina sepofarsen pegcetakoplan

Chlorki

1. Litowców	LiCl NaCl KCl RbCl CsCl
2. Berylowców	BeCl 2 MgCl 2 CaCl 2 SrCl 2 BaCl 2 RaCl 2
3. Skandowców	ScCl 3 YCl 3 LaCl 3 AcCl 3
4. Tytanowców	TiCl 2 TiCl 3 TiCl 4 ZrCl 2 ZrCl 3 ZrCl 4 ZrOCl 2 HfCl 4 HfOCl 2
5. Wanadowców	VCl 2 VCl 3 VCl 4 VOCl VOCl 2 VOCl 3 NbCl 3 NbCl 5 NbOCl 3 TaCl 5
6. Chromowców	CrCl 2 CrCl 3 MoCl 2 (Mo 3Cl 6) MoCl 3 MoCl 4 MoCl 5 WCl 2 WCl 4 WCl 5 WCl 6
7. Manganowców	MnCl 2 MnCl 3 TcCl 3 ReCl 3 ReCl 5
8. Żelazowców	FeCl 2 FeCl 3 (Fe 2Cl 6) Fe 2Cl 5 RuCl 3 RuCl 4 OsCl 2 OsCl 3 OsCl 4
9. Kobaltowców	CoCl 2 CoCl 3 RhCl 3 IrCl 2 IrCl 3 IrCl 4
10. Niklowców	NiCl 2 PdCl 2 PtCl 2 PtCl 3 PtCl 4
11. Miedziowców	CuCl (Cu 2Cl 2) CuCl 2 Cu(OH)Cl AgCl AuCl AuCl 3 (Au 2Cl 6)
12. Cynkowców	ZnCl 2 Zn(OH)Cl 2 CdCl 2 Cd(OH)Cl 2 Hg 2Cl 2 HgCl 2
13. Borowców	BCl 3 AlCl 3 GaCl 2 GaCl 3 InCl InCl 2 InCl 3 TlCl TlCl 3
14. Węglowców	CCl 4 SiCl 4 GeCl 2 GeCl 4 GeOCl 2 SnCl 2 SnCl 4 Sn 2OCl 2 SnOCl 2 PbCl 2 Pb(OH)Cl PbCl 4
15. Azotowców	NCl 3 NH 4Cl NOCl PCl 2 PCl 3 POCl 3 PCl 5 AsCl 3 AsCl 5 SbCl 3 SbCl 5 BiCl 3 BiCl 2 BiOCl
16. Tlenowców	S 2Cl 2 SCl 2 SCl 4 SOCl 2 SO 2Cl 2 Se 2Cl 2 SeCl 4 SeO 2Cl 2 TeCl 2 TeCl 4 PoCl 2 PoCl 4
17. Fluorowców	ICl ICl 3 BrCl

Kontrola autorytatywna (rodzaj indywiduum chemicznego):

• GND: 4352912-4
• BNCF: 32690
• NKC: ph189249, ph189251

Encyklopedia internetowa:

• БРЭ: 2251399
• SNL: natriumklorid
• Catalana: 0154249
• DSDE: natriumklorid