Woda mineralna

Wygląd przypnij ukryj Źródło mineralne w zakładzie przyrodoleczniczym „Wojciech” w Lądku-Zdroju Tabliczki informujące o składzie na ujęciach w Wysowej-Zdroju Pijalnia wody mineralnej w Dusznikach-Zdroju Źródło wody mineralnej w Parku Zdrojowym w Długopolu-Zdroju

Woda mineralna – naturalna woda lecznicza zawierająca co najmniej 1000 mg/dm3 rozpuszczonych składników stałych w postaci jonów. Oprócz tego może zawierać rozpuszczone gazy pochodzenia naturalnego (dwutlenek węgla, siarkowodór). Najczęściej jest to woda wgłębna, która sole mineralne pozyskała z rozpuszczania minerałów lub skał, przez które przepływała. Po raz pierwszy definicję wody mineralnej określono na Międzynarodowym Kongresie Balneologicznym w Bad Nauheim w roku 1911.

W języku potocznym wyrażenie woda mineralna jest często używane jako synonim wody butelkowanej, co jest błędne, gdyż nie każda woda butelkowana jest wodą mineralną.

Woda mineralna w Polsce

Historia wykorzystania na szerszą skalę wód mineralnych w Polsce zaczyna się około roku 1800. Aż do 1992 w Polsce było zarejestrowanych jedynie 28 źródeł wód mineralnych, których jakość określona była wysokimi wymogami sanitarnymi. Za wodę mineralną uznawano bowiem wodę głębinową, zawierającą minimum 1000 mg pierwiastków życia w 1 litrze wody, a zawarte w niej pierwiastki tworzyły ze sobą odpowiednie stosunki ilościowe. Po zmianach w latach 1992 i 1997 obniżono próg ilościowy pierwiastków, kategoryzując trzy rodzaje wód:

niskomineralizowane	do 500 mg
średniomineralizowane	501–1500 mg
wysokomineralizowane	powyżej 1500 mg

Zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie żywności i żywienia pojęcie wody mineralnej nie jest już powiązane ze stopniem mineralizacji. Naturalna woda mineralna to „woda podziemna wydobywana jednym lub kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi, różniąca się od wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi pierwotną czystością pod względem chemicznym i mikrobiologicznym oraz charakterystycznym stabilnym składem mineralnym, a w określonych przypadkach także właściwościami mającymi znaczenie fizjologiczne, powodującymi korzystne oddziaływanie na zdrowie ludzi”.

Ponadto ustawa z 2011 roku, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego wprowadziła następującą klasyfikację wód:

bardzo niskozmineralizowana	ogólna zawartość soli mineralnych nie jest większa od 50 mg/l
niskozmineralizowana	ogólna zawartość soli mineralnych nie jest większa od 500 mg/l

Instytucją uprawnioną do opracowania ocen i kwalifikacji rodzajowych wód podziemnych w Polsce jest Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny.

Podział wód ze względu na ich mineralizację

słodka, zwykła	M < 1 g/dm³
półsłodka	1 < M < 3 g/dm³
słonawa	3 < M < 10 g/dm³
słona	10 < M < 35 g/dm³
solanka	M > 35 g/dm³
solanka silna	M > 150 g/dm³

Podział wód słodkich ze względu na ich mineralizację

wody ultrasłodkie	M < 0,1 g/dm³
wody słodkie	0,1 < M < 0,5 g/dm³
akratopegi	0,5 < M < 1 g/dm³
wody mineralne	M > 1 g/dm³

Rodzaje wód mineralnych ze względu na skład chemiczny

szczawy lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1000 mg/dm³ wolnego dwutlenku węgla (CO2); woda krzemowa lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 100 mg/dm³ kwasu metakrzemowego (H2SiO3); woda kwasowęglowa lecznicza, swoista zawierająca od 250 mg/dm³ do 999 mg/dm³ wolnego CO2; woda jodkowa lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1,0 mg/dm³ jonu jodkowego (I-); woda glauberska lecznicza, mineralna, siarczanowo-sodowa, w której udział jonów siarczanowego (SO42-) i sodowego (Na+) wynosi co najmniej po 20% mval; woda fluorkowa lecznicza, swoista, zawierająca co najmniej 1,0 mg/dm³ jonu fluorkowego (F-); woda chlorkowa woda o składzie chemicznym z dominacją jonu chlorkowego (Cl-). W wielu klasyfikacjach hydrochemicznych dominacja ta oznacza przekroczenie nawet 70% mvali stężeń podstawowych anionów. Wody chlorkowe mają charakter wód słonych i solanek; woda bromkowa lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 5 mg/dm³ jonu bromkowego (Br-); woda borowa lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 5 mg/dm³ kwasu metaborowego (HBO2); woda arsenowa lecznicza, swoista o zawartości arsenu co najmniej 0,7 mg/dm³, co odpowiada 1,3 mg jonu wodoroarsenianowego (HAsO42-) i 1 mg jonu arseninowego (AsO2-); woda manganowa lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1,0 mg/dm³ jonu manganawego (Mn2+); woda radoczynna lecznicza, swoista, w której natężenie promieniowania jądrowego rozpuszczonych składników gazowych (głównie radon) lub stałych (głównie rad) wynosi co najmniej 2 nCi/dm³ (74 Bq/dm³); woda siarczanowa woda o składzie chemicznym z dominacją jonu siarczanowego. W wielu klasyfikacjach hydrochemicznych dominacja ta oznacza przekroczenie 70% mvali stężeń podstawowych anionów. Wody siarczanowe o tak wysokich względnych stężeniach siarczanów, spotykane są bardzo rzadko w naturalnych warunkach; woda siarczkowa lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1 mg/dm³ siarki oznaczalnej jodometrycznie występującej w postaci siarkowodoru (H2S), jonu wodorosiarczkowego (HS-), wielosiarczków (H2Sx przy x ∈ <2,6>) oraz w jonie tiosiarczanowym (S2O32-); woda witriolowa lecznicza, mineralna, siarczanowo-żelazista o bardzo niskim pH; woda żelazista lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 10 mg/dm³ jonu żelazawego (Fe2+)

Zobacz też

• woda butelkowana
• woda, woda pitna
• wody podziemne
• woda oligoceńska, woda plejstoceńska
• woda sodowa, woda stołowa
• sole mineralne, minerały

Przypisy

1. ↑ Słownik hydrogeologiczny, Warszawa: Państwowy Instytut Geoologiczny, 2002, ISBN 83-86986-57-3 .brak strony (książka)
2. ↑ Zeitschrift f. Untersuchung der Lebensmittel. 27. Hauptversamlung Deutscher Nahrungsmittelchemiker.
3. ↑ Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2023 r. poz. 1448).
4. ↑ Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i wód stołowych (Dz.U. z 2011 r. nr 85, poz. 466).

Linki zewnętrzne

• Tabela zawierająca skład mineralny ponad 100 wód mineralnych, źródlanych i leczniczych dostępnych w Polsce

Woda (H2O)

monotlenek diwodoru

skład	wodór (H) prot (H) deuter (D) tryt (T) tlen (O)
odmiany wody	zdefiniowane składem izotopowym ciężka trytowa SMOW zdefiniowane składem chemicznym demineralizowana destylowana morska pitna gazowana mineralna stołowa źródlana
stany skupienia	lód (ciało stałe) woda ciekła para wodna (gaz)
reakcje chemiczne	autodysocjacja wody fotoliza wody hydroliza
inne zjawiska	cykl hydrologiczny zanieczyszczenia wody
klasyfikacja	tlenki wodorki
powiązane nauki	fizyczne fizyka molekularna fizyka materii skondensowanej fizyka ciała stałego fizyka płynów mechanika płynów hydromechanika chemiczne chemia fizyczna chemia nieorganiczna biologiczne biologia ekologia hydrobiologia o Ziemi geofizyka hydrofizyka geografia fizyczna hydrologia techniczne hydraulika hydrotechnika
pokrewne związki chemiczne	jony jon wodorotlenkowy jon hydroniowy molekuły nadtlenek wodoru woda utleniona perhydrol tritlenek diwodoru

Wody podziemne

Strefa aeracji Strefa wzniosu kapilarnego Strefa saturacji Zwierciadło wód podziemnych Ciśnienie piezometryczne
Strefy dynamiki wód podziemnych	Strefa zasilania Strefa spływu Strefa drenażu Strefa stagnacji
Woda w strefie aeracji	Woda krystalizacyjna Para wodna Woda higroskopowa Woda błonkowata Woda kapilarna Woda wolna Wody zawieszone
Wody w strefie saturacji	Typy genetyczne Wody infiltracyjne Wody kondensacyjne Wody juwenilne Wody reliktowe Wody metamorficzne Ze względu na głębokość Wody przypowierzchniowe Wody gruntowe Wody wgłębne Wody głębinowe Ze względu na ośrodek skalny Wody warstwowe (porowe) Wody szczelinowe Wody krasowe Ze względu na napięcie zwierciadła Wody swobodne Wody naporowe (wody subartezyjskie, wody artezyjskie) Ze względu na mineralizację Wody słodkie Akratopegi Wody mineralne Wody kopalne Wody termalne Wody lecznicze Solanki
Izolinie hydrogeologiczne	Hydroizobata Hydroizohipsa Hydroizopieza Hydroizopacha

Kontrola autorytatywna (woda):

• LCCN: sh85085578
• GND: 4114605-0
• BnF: 11976042p
• BNCF: 16114
• NKC: ph122891
• BNE: XX4576240
• J9U: 987007536233305171

Encyklopedia internetowa:

• Britannica: science/mineral-water
• БРЭ: 2215102
• Catalana: 0219326
• DSDE: mineralvand