Temat Realizm pojęciowy jest przedmiotem zainteresowania i debaty na przestrzeni dziejów. Od niepamiętnych czasów Realizm pojęciowy zajmuje ważne miejsce w naszym życiu, wpływając na sposób, w jaki myślimy, działamy i czujemy. W tym artykule zbadamy różne aspekty Realizm pojęciowy i jego wpływ na różne aspekty społeczeństwa. Od swojego powstania do współczesnej ewolucji, Realizm pojęciowy pozostawił niezatarty ślad na ludzkości, a dzięki tej analizie będziemy starali się lepiej zrozumieć jego znaczenie i znaczenie w dzisiejszym świecie.
Realizm pojęciowy – stanowisko filozoficzne uznające realne istnienie pojęć ogólnych[1].
Realizm pojęciowy znalazł swoje klasyczne ujęcie w filozofii Platona[2]. Dla Platona idee istniały realnie i samoistnie. Ich byt był pełniejszy od bytu przedmiotów materialnych, które były jedynie zmiennymi odbiciami wiecznych idei.
Umiarkowany realizm pojęciowy został wyrażony w filozofii Arystotelesa. Pojęcia ogólne istnieją, lecz nie samoistnie. Samoistny byt przysługuje jedynie rzeczom jednostkowym, natomiast pojęcia ogólne stanowią ich formę[2].
Stanowisku realistycznemu przeciwstawiali się stoicy, dla których pojęcia ogólne były jedynie wytworami mowy. Spór między tymi stanowiskami nie był jednak zbyt intensywny.
Dla filozofii patrystycznej i wczesnej scholastyki realizm pojęciowy był częścią ogólnego obrazu świata stworzonego przez Boga i poddanego wieczystym prawdom. Przyjmowany był na ogół bezkrytycznie.
Problem statusu pojęć ogólnych podniesiony został przez Boecjusza, który sam był zwolennikiem realizmu pojęciowego[3]. Dla Boecjusza pojęcia ogólne istnieją w rzeczach poznawanych zmysłowo, ale poznajemy je niezależnie od ciała.
Sproblematyzowanie statusu pojęć ogólnych (uniwersaliów) stało się źródłem średniowiecznego sporu o uniwersalia. Był to jeden z najgorętszych sporów w filozofii średniowiecznej.
Skrajny realizm pojęciowy przyjmowany był przez filozofów ulegających wpływom Platona i neoplatoników: Jana Szkota Eriugenę i Anzelma z Canterbury. Dla Eriugeny rzeczy emanują z pojęć ogólnych, które z kolei stanowią emanację Boga. Natomiast według Anzelma Bóg stwarza rzeczy na wzór stworzonych uprzednio pojęć ogólnych[4].
Stanowisku realistycznemu sprzeciwiali się konceptualiści i nominaliści. Poszukiwano też stanowisk kompromisowych (sermonizm Piotra Abelarda)[5].