Michał Mateusz Kosmowski

Michał Mateusz Kosmowski
	Biskup tytularny Martyropolis
	; Epitafium w Bazylice Wniebowzięcia NMP w Trzemesznie
Data i miejsce urodzenia	29 września 1725 ; Słowikowo
Data i miejsce śmierci	11 października 1804 ; Trzemeszno
Miejsce pochówku	Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła w Trzemesznie
	Biskup pomocniczy gnieźnieński
Okres sprawowania	1791–1804
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1752
Nominacja biskupia	26 września 1791
Sakra biskupia	6 listopada 1791
	Odznaczenia

Michał Mateusz Kosmowski herbu Kościesza (ur. 29 września 1725 w Słowikowie, zm. 11 października 1804 w Trzemesznie) – polski duchowny rzymskokatolicki, działacz społeczny, propagator nauki i oświaty, biskup pomocniczy gnieźnieński w latach 1791-1804.

Życiorys

Był drugim synem Adama i Kunegundy z Zawadzkich. W latach gimnazjalnych kształcił się w Kolegium jezuitów w Toruniu. Potem wstąpił do klasztoru kanoników regularnych (laterańskich) św. Augusta w Trzemesznie. Tu ukończył studia filozoficzno-teologiczne. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1752.

Został sekretarzem opata Franciszka Łodzi-Ponińskiego, a po jego śmierci w 1761 został administratorem dóbr klasztornych i 25 sierpnia 1762 generalnym opatem.

26 września 1791 papież Pius VI mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji gnieźnieńskiej i biskupem tytularnym Martyropolis.

Dbał o rozwój intelektualny i duchowy zakonników. 4 maja 1776 ufundował szkołę średnią w Trzemesznie, nazwaną później Akademią Trzemeszeńską. Przy szkole uruchomiono alumnat dla biedniejszej młodzieży szlacheckiej. Opracował program gospodarczy miasta. W 1765 założył folusz. Z jego fundacji powstały dwa szpitale, przebudowany został klasztor trzemeszeński i rozbudowano klasztor w Szydłowie, w okolicy Trzemeszna. W 1793 roku Kosmowski uruchomił browar klasztorny^[1]. Umocnił brzeg jeziora, założył osady: Huta Trzemeszeńska, Wymysłowo, Pasieka, rozbudowując okoliczne dobra, wznosił wiatraki i młyny^[1].

W 1790 uzyskał doktorat na Wydziale Teologicznym Szkoły Głównej Koronnej w Krakowie, dawniej Akademii Krakowskiej, a obecnie Uniwersytecie Jagiellońskim^[1]. W 1791 został odznaczony Orderem Świętego Stanisława^[2], a w 1795 pruskim Orderem Orła Czerwonego.

Opat dr Michał Mateusz Kosmowski zmarł 11 października 1804^[1]. Pochowany został w podziemiach prezbiterium, w wybudowanej przez siebie części kościoła^[1]. Staraniem następcy, opata Franciszka Tańskiego, na prawym filarze umieszczono tablicę dzieła miejscowego rzeźbiarza Michała Cieleckiego^[1]. Obecne epitafium wykonane z czarnego marmuru w stiukowej ramie z owalną płaskorzeźbą zmarłego jest dziełem rekonstruktorów^[1].

Jego imię od 1938 nosi liceum ogólnokształcące w Trzemesznie^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Trol Intermedia / 2ClickPortal, Opat Michał Kosmowski , Urząd Miejski Trzemeszna (pol.).
↑ Ciąg dalszy Kalendarzyka narodowego i obcego na rok... 1792 czyli II część, z konstytycyami od roku 1788 dnia 6 października do roku 1791 dnia 23 grudnia przez daty oznaczonemi, s. 426.
↑ Organizacja szkół. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 7, s. 262, 23 lipca 1938.

Bibliografia

Życiorys na stronie internetowej Zespołu Szkół Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Michała Kosmowskiego w Trzemesznie.
Michał Kościesza-Kosmowski. Z kart historii, „Gazeta Pomorska”, rok XL, nr 221, 22 września 1987.
Michał Mateusz Kosmowski , catholic-hierarchy.org (ang.).
Handbuch über den Königlich Preußischen Hof und Staat. Berlin: 1796, s. 28.

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Trol Intermedia / 2ClickPortal, Opat Michał Kosmowski , Urząd Miejski Trzemeszna (pol.).

[2] Ciąg dalszy Kalendarzyka narodowego i obcego na rok... 1792 czyli II część, z konstytycyami od roku 1788 dnia 6 października do roku 1791 dnia 23 grudnia przez daty oznaczonemi, s. 426.

[3] Organizacja szkół. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 7, s. 262, 23 lipca 1938.

[1]

[2]

[3]