Rosz jesziwa

Wygląd przypnij ukryj

Rosz jesziwa (hebr. ‏ראש ישיבה‎; jid. ‏ראָש־ישיבֿה‎ rosz-jesziwe) – tytuł przyznawany dziekanowi akademii talmudycznej (jesziwy).

Złożenie to pochodzi od hebrajskich słów rosz (głowa) i jesziwa (żydowska szkoła religijna). Od rosz jesziwy wymagane są: wszechstronna znajomość Talmudu, umiejętność analizowania go i przedstawiania nowych opracowań (tak zwanych chiduszim), zarówno w mowie, jak i w piśmie.

Rola

Podstawową rolą rosz jesziwy jest doglądanie studiów nad Talmudem i spraw praktycznych. Rosz jesziwa często prowadzi sziur (lekcje na temat związany z Torą). Inną rolą rosz jesziwy jest udzielanie studentom pozwoleń na podjęcie studiów rabinackich w celu uzyskania smichy.

Główną rolą rosz jesziwy jest nie tylko bycie dziekanem, ale przede wszystkim prowadzenie na wysokim poziomie najważniejszych wykładów w jesziwie. Studenci studiujący w danej jesziwie (nauka trwa zazwyczaj przynajmniej dwa lata) są znani jako „studenci rosz jesziwy”, gdyż pod wpływem nauki prowadzonej przez rosz jesziwę poznają sposób analizy Talmudu i uczą się krytycznego myślenia. Co więcej, konkretne metody przyswajane przez uczniów oparte są przeważnie na szczególnym stylu rosz jesziwy. Ponadto, ponieważ w życiu wielu społeczności ortodoksyjnych Żydów jesziwy odgrywają centralną rolę, pozycja rosz jesziwy wykracza poza mury szkoły.

Rosz jesziwa jest nierzadko postrzegany jako filar przywództwa w danej społeczności. W chasydyzmie rola rosz jesziwy jest dodatkowa do roli cadyka (rebego) z chasydzkiej dynastii, która zarządza daną jesziwą. W wielu społecznościach chasydzkich rosz jesziwą bywa syn lub zięć rabina, jego domniemany następca. Jednak rola, jaką jesziwy pełnią w społecznościach chasydzkich, nie jest aż tak istotna, jak w społecznościach litwaków. Studenci chasydzcy żenią się zazwyczaj w wieku 18 lat, równocześnie – w większości przypadków – kończąc swoją edukację w jesziwie, podczas gdy studenci jesziw tradycji litewskiej żenią się nie wcześniej niż w wieku 23 lat, a zdecydowana ich większość kontynuuje studia w jesziwie jeszcze po ślubie. W efekcie tego rola rosz jesziwy oraz jego wpływ na społeczność wśród litewskich żydów jest znacznie większa niż w społecznościach chasydzkich.

Historia

Jesziwy kontynuują naukowe tradycje mędrców Miszny i Talmudu, którzy często stali na czele akademii, wspierając rozwój setek studentów. W talmudycznych akademiach w Babilonii rosz jesziwa był nazywany rosz metiwta (aram. „szef Akademii”) i miał tytuł gaona.

Dynastie rosz jesziwa

Zależnie od wielkości jesziwy może w niej być kilku rosz jesziwów, nierzadko odlegle spokrewnionych. Istnieją rodzinne dynastie rosz jesziwów, przykładowo w rodach Sołowiejczyk, Finkel, Feinstein, Kotler i Kook, które prowadzą liczne jesziwy w Stanach Zjednoczonych i Izraelu.

Słynni rosz jesziwa

Do czasu Holocaustu większość dużych jesziw miała swoje siedziby w Europie Wschodniej. Obecnie większość światowych jesziw mieści się w USA oraz Izraelu, gdzie też mieszkają kierujący nimi rosz jesziwowie.

Poniżej znajduje się lista niektórych znanych rosz jesziwów:

Rosz jesziwa a maszgijach ruchani

Odpowiedzialność za osobisty oraz etyczny rozwój studentów jesziw nie należy do zadań rosz jesziwów. Zajmuje się tym sprawujący funkcję zwaną maszgijach, kierownik duchowy. Koncepcja ta, wprowadzona w XIX wieku przez odłam musaryzmu, prowadzić miała do doskonalenia charakteru jako jednego z celów uczęszczania do jesziwy. Jednym z typowych i wpływowych maszgijachuch ruchani był Elijahu Eliezer Dessler.

Przypisy

  1. ↑ Naród uczony, czyli o religijnej edukacji Żydów - Histmag.org , histmag.org  .
  2. ↑ Barukh ben Daṿid.B.D. Lev Barukh ben Daṿid.B.D., There is no such thing as coincidence -- : and other stories of Divine Providence, Jerusalem: Feldheim Publishers, 2003, ISBN 1-58330-615-3, OCLC 54061743  . Brak numerów stron w książce
  3. ↑ Żydowski Instytut Historyczny , jhi.pl  .
  4. ↑ The Pardes Kollel Experience , These and Those, 3 lutego 2014   (ang.).
  5. ↑ Kantor i inni, Codex Judaica : chronological index of Jewish history, covering 5,764 years of Biblical, Talmudic & post-Talmudic history, New York: Zichron Press, 2005, ISBN 0-9670378-3-2, OCLC 62882184  . Brak numerów stron w książce
Edukacja żydowska
Rodzaj szkoły
Edukacja wyższa
Kadra
Żydowscy przywódcy

Judaizm i Żydzi
Żydowskie ruchy religijne
Ludy wyznające judaizm
Filozofia żydowska
Teksty religijne
Postacie
Życie i kultura
Święta
Ważne miejsca i stanowiska
Modlitwy i przedmioty kultu
Języki
Historia
Polityka
Antysemityzm