Most

Wygląd przypnij ukryj Most podwieszony (wantowy). Most Solidarności w Płocku przez Wisłę. Największy i najdłuższy most w Polsce o rekordowej rozpiętości najdłuższego przęsła – 375 metrów. Most łukowy. Römerbrücke w Trewirze Most żeliwny
(pierwszy na świecie)
nad rzeką Severn, Anglia Most wiszący. Clifton Bridge nad rzeką Avon Most linowy. Tanise-Totsukawa w Japonii Most zwodzony w ’s-Hertogenbosch Most wspornikowy w Quebecu Pierwszy na świecie stalowy most spawany w Maurzycach przez Słudwię

Most – rodzaj przeprawy w postaci budowli inżynierskiej, której konstrukcja pozwala na pokonanie przeszkody wodnej lub lądowej skonstruowana w taki sposób, że pod nią pozostaje wolna przestrzeń (w odróżnieniu od nasypu). Przęsłem mostu nazywa się element konstrukcyjny łączący dwie podpory lub przestrzeń między nimi.

Mosty dzieli się na:

Klasyfikacja mostów

Ze względu na rodzaj drogi prowadzonej po moście dzielone są one następująco:

Ze względu na charakter ustroju nośnego:

Ze względu na rodzaj materiału:

Można spotkać rozwiązania, w których podpory wykonane są z innego tworzywa niż przęsła, np. stalowe przęsła na filarach z cegły (most stalowo-ceglany).

Z uwagi na liczbę przęseł można wyróżnić mosty jedno-, dwu-, lub wieloprzęsłowe.

W zależności od konstrukcji pomostu wyróżnia się mosty płytowe, belkowe, skrzynkowe, a także sklepione, łukowe i kratowe.

Z uwagi na sposób podparcia przęsła mosty dzielone są na: wolnopodparte, wspornikowe, łukowe, wantowe i wiszące, o przęsłach stałych lub ruchowych (mosty zwodzone, obrotowe, uchylne i przetaczane).

Most podwieszony (most wantowy) – to most o płycie przęsła zawieszonej na cięgnach mocowanych na wieżach zwanymi również pylonami. Przykładem takiego mostu jest największy i najdłuższy most w Polsce – Most Solidarności w Płocku przez Wisłę o rekordowej rozpiętości najdłuższego przęsła – 375 metrów, będącego najdłuższym przęsłem w Polsce i tej części Europy. Długość mostu głównego (podwieszonego) wynosi 615 metrów, natomiast długość całkowita mostu to 1712 metrów.

Most wiszący – płyta przęsła zawieszona jest na cięgnach (kablach) mocowanych na podporach, lub na wieżach zwanych podobnie jak w moście wantowym pylonami. Przykładami mostu wiszącego są:

Most obrotowy – najciekawszymi przykładami są: most drogowy w Giżycku z 1898 lub wąskotorowy most w Rybinie na szlaku Żuławskiej Kolei Dojazdowej – oba o przęsłach obracanych ręcznie (przez jednego człowieka) w poziomie. W Szczecinie nad Regalicą znajduje się jedyny w Polsce czynny kolejowy most zwodzony.

Najstarsze (i czasem spotykane do dnia dzisiejszego) rozwiązania mostów to mosty wiszące zbudowane z lian, lin z ewentualnym wypełnieniem kłodami. Dużym osiągnięciem inżynierskim była zbudowana w V w. p.n.e. przeprawa pontonowa przez Bosfor (zbudowana na polecenie Dariusza I). Największy rozwój budownictwa mostowego miał miejsce w okresie cesarstwa rzymskiego. Do ważniejszych przykładów konstrukcji z tego czasu należy Most Trajana nad rzeką Dunaj z 104 r. W okresie średniowiecza nie powstawały zbyt ciekawe przykłady tego typu rozwiązań. Wyjątkiem jest Most Karola postawiony w Pradze w 1357. Dopiero w XVIII w. powstały kolejne ciekawe rozwiązania inżynierskie. Należy do nich pierwszy na świecie most żeliwny z 1779 r. nad rzeką Severn w Anglii, w 1874 r. w USA zbudowano pierwszy duży most stalowy, a w 1875 r. we Francji został zbudowany pierwszy most żelbetowy.

Konstrukcja

Most Çanakkale 1915 – najdłuższy most wiszący na świecie

Podstawowymi elementami konstrukcji mostu są filary, na których za pośrednictwem łożysk mostowych opierają się przęsła. Skrajne podpory noszą nazwę przyczółków. W dawnych mostach drewniane filary znajdujące się w wodzie były chronione przed naporem kry przez izbice.

Pierwszym na świecie mostem z materiałów innych niż drewno i kamień jest most Iron Bridge wykonany w 1779 z elementów z lanego żeliwa, otwarty do eksploatacji 1 stycznia 1781 roku w Ironbridge w Shropshire w Anglii. Skonstruowany on został tak samo, jak do tamtych czasów budowano mosty drewniane: elementy mostu łączono ze sobą na wpusty i kliny, nie używając żadnych później powszechnie w takich konstrukcjach stosowanych elementów jak śruby i nity. Szczeliny uszczelniano blachą ołowianą. Ruch drogowy na tym moście wstrzymano dopiero w roku 1934 i to wcale nie dlatego, że żeliwo w nim popękało lub skorodowało, a dlatego, że skarpy wąwozu doliny rzeki Severn, nad którą został przeprowadzony, ulegały systematycznemu osuwaniu się i zbliżały się do siebie na tyle, że most się poważnie odkształcił. Mimo to stoi bez żadnych uszkodzeń do dziś.

Najwyższe mosty (odległość od zwierciadła wody)

Lp. Zdjęcie Most Miejsce Rok budowy Wysokość
1 Beipanjiang (Duge)  Chiny 2016 565
2 Siduhe  Chiny 2009 496
3 Baluarte  Meksyk 2012 403
4 Hegigio Gorge Pipeline  Papua-Nowa Gwinea 2005 393
5 Ba Lin He  Chiny 2009 370
6 Beipanjiang 2003  Chiny 2003 366
7 Aizhai  Chiny 2012 336
8 Liuchonghe  Chiny 2012 336
9 Beipanjiang 2009  Chiny 2009 318
10 Liuguanghe  Chiny 2001 297
11 Most nad Zhijinghe  Chiny 2009 294
12 Royal Gorge  Stany Zjednoczone 1929 291

Mosty o najdłuższych przęsłach w Polsce

Mosty o najdłuższych przęsłach w Polsce
Lp. Obraz Nazwa Lokalizacja Przeszkoda Rodzaj konstrukcji Materiał konstrukcji Rok oddania do użytku Rozpiętość całkowita obiektu Rozpiętość najdłuższego przęsła
1. Most Solidarności Płock Wisła podwieszony stal,
2 pylony – stal		 2007 615,0 375,0
2. Most im. gen. E. Zawackiej Toruń Wisła łukowy stal,
2 łuki – stal		 2013-12-07 7 grudnia 2013(dts) 540,0 270,0
3. Most Rędziński Wrocław Odra,
Wyspa Rędzińska		 podwieszony beton,
1 pylon – beton		 2011 612,0 256,0
4. Most Siekierkowski Warszawa Wisła podwieszony konstrukcja zespolona,
2 pylony – beton		 2002 500,0 250,0
5. Most Tadeusza Mazowieckiego Rzeszów Wisłok, zbiornik bezpieczeństwa PGE EC Rzeszów podwieszony konstrukcja zespolona,
1 pylon – beton		 2015 482 240
6. Most III Tysiąclecia im. Jana Pawła II Gdańsk Martwa Wisła podwieszony konstrukcja zespolona,
1 pylon – beton		 2001 380,0 230,0
7. Most im. Jana Pawła II Puławy Wisła łukowy konstrukcja zespolona,
1 łuk – stal		 2008 1038,2 212,0
8. Most na drodze krajowej DK16 pod Ostródą Lesiak Ostródzki Rynna polodowcowa jeziora Morliny extradosed beton,
3 pylony – beton		 2017 677,0 206,0
9. Most pod Kwidzynem Korzeniewo – Opalenie
(Województwo pomorskie)		 Wisła extradosed beton,
3 pylony – beton		 2013 808,4 204,0
10. Most im. kardynała Franciszka Macharskiego w Krakowie Kraków Wisła podwieszony beton,
4 pylony – beton		 2017 706,0 200,0
11. Most przez Dunajec w Kurowie Kurów (powiat nowosądecki) Dunajec extradosed beton,
3 pylony – beton 		2021 602,0 200,0
12. Most Niepodległości Ostróda Kanał Pauzeński łukowy konstrukcja zespolona,
1 łuk – stal		 2018 340,0 200,0
13. Most Świętokrzyski Warszawa Wisła podwieszony konstrukcja zespolona,
1 pylon – beton		 2000 430,0 180,0
14. Most w Rozgartach Rozgarty k/Grudziądza Wisła belkowy beton 2011 400,0 180,0
15. Most Anny Jagiellonki Warszawa Wisła belkowy beton 2020 535,5 176,0
16. Most Kotlarski Kraków Wisła łukowy stal,
1 łuk – stal		 2001 166,6 166,0
17. Most im. Józefa Piłsudskiego Nowy Sącz Dunajec łukowy konstrukcja zespolona,
2 łuki – stal		 2019 333,40 165,0
18. Most w Wolinie Wolin Cieśnina Dziwna łukowy konstrukcja zespolona,
1 łuk – stal		 2003 664,45 165,0
19. Most Marii Skłodowskiej-Curie Warszawa Wisła belkowy konstrukcja zespolona 2012 795,0 160,0
20. Most Milenijny Wrocław Odra,
Zatoka przystani rzecznej –
Zimowisko Osobowice		 podwieszony beton,
2 pylony – beton		 2004 923,5 153,0
21. Estakada Generała Stanisława Maczka Skomielna Biała Obniżenie terenu belkowy beton 2019 992,0 140,0
22. Most autostradowy w Mszanie Mszana Potok Kolejówka, łącznica autostrady, dolina extradosed beton; głowice słupów – stal 2014 402,5 130,0
23. Most Brama Przemyska Przemyśl San podwieszony konstrukcja zespolona,
1 pylon – beton		 2012 229,5 114,0
24. Most Unii Europejskiej Konin Warta podwieszony – 2007 200,0 80,0
25. Link do obrazu Most w Dobczycach Dobczyce Raba podwieszony konstrukcja zespolona,
2 pylony – beton		 2012 641,0 76,0

Najstarsze mosty w Polsce

Zachowane

Most gotycki na Młynówce w Kłodzku z 1390 r. Warszawa, budowa mostu Kierbedzia, 1862 Most łukowy w Bydgoszczy (1851) – jeden z najstarszych zachowanych mostów kolejowych w Polsce

Niezachowane

Civitates orbis terrarum, Warszawa, most Zygmunta Augusta, 1617

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wojciech Radomski Henryk Czudek: Podstawy mostownictwa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 7. ISBN 83-01-02893-9.
  2. ↑ Józef Głomb: Drogowe budowle inżynierskie. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988, s. 21–25. ISBN 83-206-0727-2.
  3. ↑ Józef Głomb: Drogowe budowle inżynierskie. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988, s. 22. ISBN 83-206-0727-2.
  4. ↑ Sztuka świata. Słownik terminów L-Ż. tom 18. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, s. 77–78. ISBN 978-83-213-4727-1.
  5. ↑ Witold Szolginia: Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich. Architektura i Budownictwo. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1975, s. 235.
  6. ↑ T.T. Siwowski T.T., M.M. Rajchel M.M., A.A. Wiater A.A., Pierwszy polski most kompozytowy w badaniach, „Builder”, R. 21, nr 5, 2017, ISSN 1896-0642  .brak strony (czasopismo)
  7. ↑ List of 500 Highest International Bridges. . (ang.).
  8. ↑ Mosty. mostypolskie.pl. .
  9. ↑ Most im. Tadeusza Mazowieckiego w Rzeszowie już otwarty!. premier.gov.pl.
  10. ↑ Niesamowita panorama Rzeszowa z pylonu Mostu Tadeusza Mazowieckiego. rzeszow.wyborcza.pl.
  11. ↑ Realizacja Obwodnicy Ostródy Budimex SA wyróżniona tytułem i statuetką TopBuilder 2018 .
  12. ↑ .
  13. ↑ Trasa Nowohucka w Krakowie. nbi.com.pl. . .
  14. ↑ a b O. i inni, Most na Dunajcu w Kurowie oddany do użytku , Inżynier Budownictwa, 4 listopada 2021   (pol.).
  15. ↑ Wszystko o budowie mostu extradosed w Kurowie , Inżynieria.com   (pol.).
  16. ↑ Most Niepodległości oficjalnie otwarty .
  17. ↑ Mariusz Kaczyński, Paweł Zawiła: Obiekty mostowe obwodnicy Ostródy – rekordowy kontrakt mostowy Budimeksu SA. Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne. .
  18. ↑ Most na Wiśle w ciągu POW. .
  19. ↑ Próbne obciążenia mostów na Południowej Obwodnicy Warszawy. 2020-12-04. .
  20. ↑ Nowy most na Dunajcu jest już przejezdny. .
  21. ↑ AndrzejA. Kasprzak AndrzejA., KrzysztofK. Blachowicz KrzysztofK., AndrzejA. Berger AndrzejA., Technologia budowy obiektów mostowych nr 18 i 21 w Skomielnej Białej w ciągu drogi S7, Wrocławskie Dni Mostowe – Mosty a Środowisko, Wrocław 2019  .brak strony (książka)
  22. ↑ AndrzejA. Kasprzak AndrzejA., KrzysztofK. Blachowicz KrzysztofK., AndrzejA. Berger AndrzejA., Technologia budowy wiaduktu nr 21 w Skomielnej Białej w ciągu drogi S7 metodą nawisową z wykorzystaniem odciągów tymczasowych, XXIX Seminarium Współczesne metody budowy, wzmacniania i przebudowy mostów, Poznań 2019  .brak strony (książka)
  23. ↑ Nowe mosty w Koninie i Płocku. nbi.com.pl. . .
  24. ↑ Kładki, przewodnik, mosty. footbridge.pl. .
  25. ↑ Obwodnica Dobczyc będzie już w czerwcu. www.dziennikpolski24.pl. .
  26. ↑ Most przez Rabę w Dobczycach. knkmpk.blogspot.com. . .
  27. ↑ Anna Plenzler: Szlak zabytków techniki w Wielkopolsce. Poznań: Wielkopolska Organizacja Turystyczna, 2011, s. 15. ISBN 978-83-60519-30-1.
  28. ↑ Iwona Barańska: Architektura Kalisza w dobie Królestwa Kongresowego. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2002, s. 154. ISBN 83-85638-24-5.
  29. ↑ Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II z serii: Mosty z biegiem rzek pod red. Krzysztofa Dudka. Bydgoszcz – Grudziądz 2012. Wydawca: Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Pomorsko-Kujawski. ISBN 978-83-934160-2-8.
  30. ↑ B. Chwaściński, Julian Majewski, Słownik polskich pionierów techniki, red. B. Orłowski, Katowice 1984, s. 129. ISBN 83-216-0339-4.
  31. ↑ Żydowo – wieś w powiecie koszalińskim.

Linki zewnętrzne

Obiekty budowlane
Budynek
Budowla
hydrotechniczna
śródlądowa
morska
śródlądowa lub morska
liniowa
pozostałe
obiekt mostowy
Obiekt małej architektury
kultu religijnego
architektury ogrodowej
obiekt użytkowy
Kontrola autorytatywna (budynek):Encyklopedia internetowa: