Łeba

Wygląd przypnij ukryj Łeba
miasto i gmina
Ilustracja
Widok z lotu ptaka na Łebę
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

lęborski

Prawa miejskie

1357

Burmistrz

Agnieszka Derba

Powierzchnia

16,6 km²

Wysokość

0 – 21,8 m n.p.m.

Populacja (30.06.2023)
• liczba ludności
• gęstość


3 064
184,57 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 59

Kod pocztowy

84-360

Tablice rejestracyjne

GLE

Położenie na mapie powiatu lęborskiegoMapa konturowa powiatu lęborskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Łeba”ŁebaŁeba
Położenie na mapie PolskiMapa konturowa Polski, blisko górnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Łeba”ŁebaŁeba
Położenie na mapie województwa pomorskiegoMapa konturowa województwa pomorskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Łeba”ŁebaŁeba
Ziemia54°45′40″N 17°33′26″E/54,761111 17,557222
TERC (TERYT)

2208021

SIMC

0977380

Hasło promocyjne: Łeba – miasto żywiołów
Urząd miejskiul. Kościuszki 90
84–360 Łeba
Strona internetowa

Łeba (kaszub. Łeba, niem. Leba) – miasto w północnej Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie lęborskim, położone na Wybrzeżu Słowińskim, nad rzekami Łebą i Chełstem, miejscowość wypoczynkowa z portem morskim i kąpieliskami.

Według danych na 31 grudzień 2022 Łeba liczyła 3100 mieszkańców.

Historia

Port w Łebie Statek wycieczkowy „Arno I” wpływa do portu Plaża w Łebie Hotel Neptun przy plaży Aleja Prezydentów Polskich, Lech Wałęsa Muzeum Motyli

Pierwsze zasiedlenia na brzegu morskim miały miejsce jeszcze w neolicie, są one lokalizowane na pagórkach, np. koło Potęgowa, nawet na Rowokole archeolodzy znaleźli pojedyncze narzędzia.

Linię brzegu morskiego wskazują do dzisiaj znajdujące się tam grodziska, m.in.: Gałęzinowo, Żoruchowo, Równo, Siodłonie, Damno. Siodłonie i Damno były prawdopodobnie oddalone od brzegu morskiego i posadowione nad brzegiem rzeki; prakoryto tej rzeki jest do dzisiaj czytelne. Grodziska te to wcześniej grody obronne epoki brązu przypisywane kulturze łużyckiej. Ludność tej kultury budowała takie grody od ok. 1000 do 400 r. p.n.e. Naukowcy dokonali rekonstrukcji grodu kultury łużyckiej w Biskupinie.

W okresie, kiedy te grody obronne prowadziły swoje normalne życie, z zatoki tworzyły się jeziora lagunowe. Przyrastało z czasem trwałego lądu, w okolicy dominowały jednak cały czas jeszcze bagna.

Przeszli tędy Goci. Niedaleko od dzisiejszej Łeby, w Dębinie znajduje się kamienny krąg ich cmentarzyska (pozostały tylko 3 głazy tego kręgu). Ponadto cmentarzyska Gotów znajdują się (w najbliższej okolicy) w Grzybnicy, inne w Węsiorach i Odrach. Pobyt Gotów w tym regionie to poł. I – pocz. III wieku n.e.

Goci odeszli, posuwając się na południowy wschód. Archeolodzy twierdzą, że pozostawili po sobie niemal wyludniony obszar – brakuje warstw kulturowych z tego okresu. Kronika Jordanesa nie przedstawia tego jako pewnik, ale tubylcza ludność prawdopodobnie odeszła z Gotami w zgodzie.

Na pewien czas miało miejsce „spotkanie” Gotów i Słowian w okolicach południowo-wschodniej Polski. W V w. zajęli już Słowianie cały nadmorski pas wybrzeża. Oto co mówi prof. Aleksander Brückner o języku kaszubskim w Dziejach języka polskiego (s. 18–19):

Język kaszubski jest gwarą staropolską, biorącą udział nawet w późnym rozwoju językowym polskim, i od polszczyzny odrywać go nie można; stanowi pomost od nadnoteckiej polszczyzny ku coraz dalszym, a wskutek tego i odrębniejszym gwarom, od których niegdyś Pomorze, Marchie, Meklemburg aż za samą Łabę do Starej Marchii i Lüneburgu rozbrzmiewały, gdy te ziemie jeszcze słowiańskimi były; wymarli tam Słowianie ostatecznie dopiero w w. XVI i XVII (...)

Łeba jako osada powstała zapewne później niż Gardna Wielka. Jeziora Sarbsko i Łebsko rozdzieliły się, toteż powstał ląd zdatny do osiedleń. Osiedle powstało na mierzei. Tę osadę zbudowali z pewnością Pomorzanie mówiący językiem kaszubskim. Mogło to nawet mieć miejsce jeszcze w VIII wieku. Zalew był bez wątpienia godny uwagi ze względu na łatwe połowy ryb.

Od wieku XIII do ziemi słupskiej napływali kolonizatorzy niemieccy, a pierwsza pisemna wzmianka o Łebie pochodzi z 1282 roku. Zdarzało się bardzo często, że zabudowania niemieckie stały obok kaszubskich. Niemcy jednak nie umieli się w pełni przyzwyczaić do warunków życia w Łebie, a dopiero jej strategiczne położenie przy ujściu rzeki zainteresowało Zakon Krzyżacki.

Oto co pisze na ten temat ks. Stanisław Kujot; Kto założył... Część 2., Toruń 1904 r.:

(...) Na jedno jeszcze zwrócić trzeba uwagę. Trzymaliśmy się dotąd zasady, że parafie założone w archidyakonacie pomorskim przez Krzyżaków bez wyjątku były bardzo szczupłe, obejmujące samą tylko miejscowość kościelną i bezpośredni jej majątek, jeżeli go z daru Krzyżaków posiadała. Na zakładanie obszerniejszych parafii nie było, jak się przekonaliśmy, za rządów krzyżackich sposobności, bo już wszystkie były urządzone. Przykłady takich parafii, które na pierwszy rzut oka za krzyżackie uznać wypadało, widzieliśmy w Swarzewie i Chyloni pod Puckiem, w Głównem i Nowem Mieście Gdańsku, w Łebie, Lęborku, Hamersztynie i innych (...)

11 stycznia 1558 Łeba (dzisiaj nazywana Starą Łebą) została zniszczona całkowicie przez szalejący na Bałtyku sztorm. Zostały zniszczone port, zabudowania, w tym kościół, a cofające się morze wyżłobiło nowe koryto Łeby, którego ujście zostało przesunięte półtora kilometra na wschód. Kolejny duży sztorm w 1570 roku utwierdził mieszkańców w przekonaniu o celowości przeprowadzki w nowe miejsce po drugiej stronie Łeby. W połowie XVI wieku powstało nowe miasto o charakterze ulicówki. W 1657 na mocy traktatu welawsko-bydgoskiego tereny te stały się lennem brandenburskim, a następnie zajęły je Prusy. W połowie XIX w. do Łeby przyjechali pierwsi letnicy. Pod koniec XIX wieku rzeka została uregulowana, a także wybudowano port rybacki. W grudniu 1912 r. w okolicach Łeby i Smołdzina miało miejsce trzęsienie ziemi. Zniszczenia podczas II wojny światowej były niewielkie, w następnych latach powstały ośrodek zdrowia, bary, restauracje i dom kultury.

W latach 1974–2005 Łeba była uznana przez rząd za miejscowość posiadającą warunki do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego, dzięki czemu mogły być prowadzone tu zakłady lecznictwa. W oparciu o warunki naturalne ustalono dla Łeby pierwszoplanowe kierunki lecznicze: choroby układu oddechowego i choroby układu wydzielania wewnętrznego i przemiany materii (choroby tarczycy). Kierunkami drugoplanowymi były choroby narządów ruchu i reumatyczne oraz kierunek klimatyczno-usprawniający. W części miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Łeba.

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 14,81 km². Miasto stanowi 2,09% powierzchni powiatu.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa słupskiego.

Powierzchnia Gminy Miejskiej Łeba wynosi 1480,96 ha, w tym:

Rodzaj %
grunty rolne 262,87 18
grunty leśne 681,54 46
grunty budowlane 249,42 17
grunty pod wodami 14,24 1
nieużytki 208,48 14
tereny różne 64,41 4

Demografia

Liczba mieszkańców

Według danych z 31 marca 2011 r. miasto miało 3903 mieszkańców.

Rok Stan na dzień Liczba W tym kobiet W tym mężczyzn
1993 31.12 4044 2111 1933
1994 31.12 4105 2130 1975
1995 31.12 4157 2165 1992
1996 31.12 4190 2183 2007
1997 31.12 4230 2200 2030
1998 31.12 4213 2198 2015
1999 31.12 4145 2200 1945
2000 31.12 4136 2205 1933
2001 31.12 4086 2210 1876
2002 31.12 4111 2215 1906
2003 31.12 4092 2201 1891
2004 31.12 4032 2199 1833
2005 31.12 3933 2112 1821
2006 31.12 3937 2190 1747
2007 31.12 3933 2014 1919
2008 31.12 3926 2057 1869

Wiek produkcyjny

Dane ilościowe na 31.12.2005:

Struktura wieku i płci

Piramida wieku mieszkańców Łeby w 2014 roku.

Warunki naturalne

Wydmy ruchome w pobliżu Łeby

Transport

Drogowy

Do miasta prowadzą tylko dwie drogi-Droga wojewódzka nr 214 oraz droga lokalna z miejscowości Nowęcina. Miasto posiada zachodnią obwodnice. Miasto posiada 3 mosty oraz trzy kładki dla pieszych nad rzeką Łebą.

Do miasta kursują liczne busy z Lęborka, a także w sezonie wakacyjnym autobusy dalekobieżne. Od poniedziałku do soboty kursują autobusy PKS Słupsk linii nr 400, łączącej Łebę ze Słupskiem.

Kolejowy

Stacja kolejowa w Łebie

W mieście kończy się Linia kolejowa nr 219. Na terenie miasta znajduje się stacja kolejowa Łeba. Ruch na linii odbywa się tylko w czasie wakacji. Obsługuje ją dwóch przewoźników Polregio który codziennie obsługuje 6 par pociągów, w tym jedna w relacji wydłużonej do stacji Gdynia Główna. Do miasta docierają również pociągi TLK przewoźnika PKP Intercity. Można nimi dotrzeć do Lęborka,Gdyni, Warszawy, Krakowa a nawet do czeskiego Bogumina przez Toruń i Częstochowe.

Najbliższa stacja kolejowa która jest czynna cały rok znajduje się w pobliskim Lęborku.Ze stacji odjeżdzają pociągi regionalne,IC,TLK,EIP i Skm a w sezonie również EIC

Atrakcje i zabytki

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Pozostałości kościoła św. Mikołaja

Jedynym obiektem wpisanym do rejestru zabytków jest kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – barokowy, z 1683 roku z wieżą szachulcową z XVIII w. Do budowy świątyni użyto częściowo materiałów z kościoła św. Mikołaja zniszczonego przez sztormy w 1558 r.

Aktualny katalog atrakcji prowadzony jest przez Urząd Miasta Łeby na stronie miejskiej.

Turystyka

Centrum Obsługi Morskiego Ruchu Turystycznego

Letnie kąpieliska w Łebie:

W sezonie letnim Łeba połączona jest z Klukami statkami żeglugi pasażerskiej.

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół parafialny św. Jakuba Apostoła

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

Sąsiednie gminy

Choczewo, Smołdzino, Wicko

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny , demografia.stat.gov.pl   (pol.).
  2. ↑ FriedrichF. Lorentz FriedrichF., Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, 1923, s. 140  (pol.).
  3. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  4. ↑ a b c d Łeba – miasto skazane na zagładę, „PolskieRadio.pl”  .
  5. ↑ PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 231, ISBN 978-83-7495-133-3 .
  6. ↑ a b Czesław Piskorski: „Pomorze Zachodnie, mały przewodnik” Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1980 s. 177 ISBN 83-217-2292-X.
  7. ↑ A. Piotrowski, Po kaliningradzkim trzęsieniu ziemi  .
  8. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1974 r. zmieniające rozporządzenie ws. rozciągnięcia niektórych przepisów o uzdrowiskach na inne miejscowości (Dz.U. z 1974 r. nr 16, poz. 89).
  9. ↑ Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 27 listopada 1974 r. ws. właściwości leczniczych warunków naturalnych i wykorzystania bazy lecznicze (Dz.Urz.MZ z 1974 r. Nr 23, poz. 94).
  10. ↑ Dz.U. z 1966 r. nr 66, poz. 317.
  11. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. brak numeru strony
  12. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 III 2011.
  13. ↑ Rozkłady jazdy Boguś Bus Lębork , bogus-bus.pl   (pol.).
  14. ↑ Tanie podróże autobusem po Europie | FlixBus , flixbus.pl   (pol.).strona główna serwisu
  15. ↑ Rozkład jazdy autobusów PKS Słupsk , PKS Słupsk SA   (pol.).
  16. ↑ Wyszukiwarka rozkładu jazdy pociągów PKP PLK S.A. - Portal Pasażera - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A , portalpasazera.pl   (pol.).strona główna serwisu
  17. ↑ Łeba – Kanał portowy. leba.net.pl. ..
  18. ↑ Nowe muzeum nad morzem, tak będzie wyglądało.
  19. ↑ W Łebie powstaje nowe muzeum. Ma być ikoną.
  20. ↑ Budowa Muzeum w Łebie.
  21. ↑ Atrakcje w Łebie.
  22. ↑ Uchwała Nr VIII/52/2011 Rady Miejskiej w Łebie z dnia 12 maja 2011 r. (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2011 r. Nr 66, poz. 1455).

Linki zewnętrzne

Miasta województwa pomorskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Powiat lęborski (1945–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1945–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Powiat lęborski
Miasta
Gminy miejskie
Gminy wiejskie

Kontrola autorytatywna (miasto portowe):Encyklopedia internetowa: