Stanisław Żelisławski
Z tej okazji wkroczymy w ekscytujący świat Stanisław Żelisławski. Temat ten przyciągnął na przestrzeni czasu uwagę niezliczonej rzeszy osób, a jego znaczenie i aktualność są bezdyskusyjne. Stanisław Żelisławski to temat obejmujący szeroki zakres aspektów i można do niego podchodzić z różnych perspektyw. W tym artykule dokładnie zbadamy różne aspekty Stanisław Żelisławski, od jego początków po dzisiejsze skutki. Jesteśmy pewni, że ta szczegółowa analiza będzie bardzo interesująca dla naszych czytelników, ponieważ Stanisław Żelisławski to temat, który odcisnął piętno na historii i nadal budzi żywe zainteresowanie.
| ||
| Data i miejsce śmierci |
13 kwietnia 1571 | |
|---|---|---|
| Biskup chełmiński | ||
| Okres sprawowania |
1562–1571 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
9 października 1562 | |
| Sakra biskupia |
8 września 1564 | |
Stanisław Żelisławski (Silislau, Silislaw, Zelislawski, Żelislawski), zm. 13 kwietnia 1571 w Lubawie – biskup chełmiński, opat cysterski w Pelplinie.
Życiorys
Urodził się w szlacheckiej rodzinie pruskiej jako syn Michała Żelisławskiego, podkomorzego chełmińskiego i Anny Szpotówny, córki Mikołaja Szpota, wojewody pomorskiego[1][2]. W marcu 1551 r. był bezskutecznie wysuwany na biskupstwo chełmińskie przez Achacego Czemę po przejściu Hozjusza na Warmię. Od 1554 studiował w Wittenberdze. W 1557 został wybrany na koadiutora opata pelplińskiego, Szymona z Poznania. Po jego śmierci jeszcze w 1557 r. został z prezenty królewskiej opatem pelplińskim, złożył śluby zakonne i otrzymał święcenia kapłańskie. W latach 1558–1560 uczestniczył w rozstrzyganiu sporu o stanowisko opata oliwskiego między Mikołajem Loką a Kasprem Geschkauem. Żelisławski był przeciwny przyłączeniu klasztoru pelplińskiego do polskiej prowincji cystersów.
18 kwietnia 1562 otrzymał od Zygmunta Augusta nominację na biskupstwo chełmińskie, 9 października 1562 uzyskał zatwierdzenie papieskie, rządy w diecezji objął w 1563 r., a sakrę biskupią otrzymał 8 września 1564 w Płocku z rąk Wojciecha Staroźrebskiego. Jako ordynariusz chełmiński bez powodzenia usiłował ograniczać wpływy reformacji w diecezji. Utrzymał pozycję katolicyzmu jedynie w miastach biskupich i kapitulnych: Lubawie, Chełmży, Chełmnie i Kurzętniku. W walce z ewangelickimi władzami Chełmna wykazał zdecydowaną postawę, uzyskując z powodów politycznych wsparcie Rady Pruskiej. W Grudziądzu usiłował walczyć z reformacją przy pomocy katolickiego starosty Piotra Wojanowskiego z Dąbrówki. W 1565 wezwał miasto przed sąd konsystorski do Lubawy, jednak z powodu zarazy nie doszło do rozprawy, a w 1569 miasto to otrzymało przywileje wyznaniowe od króla. Spory dogmatyczne z ewangelikami Żelisławski prowadził głównie poprzez swojego kanclerza, Szymona Marycjusza. W 1564 obaj byli podejrzewani o błędną naukę w odniesieniu do Trójcy Świętej przez nuncjusza Jana Franciszka Commendonego oraz S. Hozjusza. Z racji na urząd biskupa chełmińskiego Żelisławski sprawował także opiekę nad polską częścią diecezji pomezańskiej za pośrednictwem mianowanego przez siebie administratora, Marcina Edena.
Jako biskup chełmiński Żelisławski zajmował drugie miejsce w hierarchii Prus Królewskich. Podczas nieobecności Hozjusza (1562-1564, 1569-1571) zwoływał stany Pruskie i przewodniczył ich obradom. Do Rady Pruskiej został wprowadzony na sejmiku generalnym w Grudziądzu w 1562 r. Podczas walk o realizację reform ruchu egzekucyjnego Żelisławski stał po stronie Rady Pruskiej i popierał jej opór przeciw egzekucji dóbr. Uczestniczył także później w sejmikach, ale nie odegrał w nich większej roli, w znacznej mierze ze względu liczne swoje choroby i znaczną tuszę, co utrudniało mu poruszanie i aktywność polityczną. Zmarł 13 kwietnia 1571 w Lubawie i został pochowany w miejscowym kościele parafialnym. Upamiętniało go niezachowane do dziś drewniane epitafium.
Przypisy
Bibliografia
- Diecezja Chełmińska, zarys historyczno-statystyczny, Pelplin 1928.
- Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce. w latach 965-1999. Słownik biograficzny, Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX, 2000, ISBN 83-211-1311-7