Aleksander VII

Aleksander VII

Alexander Septimus

Fabio Chigi
Papież Biskup Rzymu
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	13 lutego 1599 Siena
Data i miejsce śmierci	22 maja 1667 Rzym
Miejsce pochówku	bazylika św. Piotra
Papież
Okres sprawowania	7 kwietnia 1655–22 maja 1667
Sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej
Okres sprawowania	9 września 1651–7 stycznia 1655
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	grudzień 1634
Nominacja biskupia	8 stycznia 1635
Sakra biskupia	1 lipca 1635
Kreacja kardynalska	19 lutego 1652 Innocenty X
Kościół tytularny	Santa Maria del Popolo (12 marca 1652)
Pontyfikat	7 kwietnia 1655
Multimedia w Wikimedia Commons

Aleksander VII (łac. Alexander VII, właśc. Fabio Chigi; ur. 13 lutego 1599 w Sienie, zm. 22 maja 1667 w Rzymie^[1]) – włoski duchowny katolicki, 237. papież w okresie od 7 kwietnia 1655 do 22 maja 1667^[2].

Pochodził ze znanego rodu bankierów, podniesionego do godności hrabiowskiej. Jego ojciec, Flavio^[3], był krewnym Pawła V. W dzieciństwie Chigi nie cieszył się dobrym zdrowiem i nauki początkowe pobierał w domu, pod kierunkiem matki Laury Marsigli oraz prywatnych nauczycieli^[3]. Na Uniwersytecie w Sienie obronił doktorat filozofii, prawa i teologii (1626)^[3]. W grudniu tego samego roku udał się do Rzymu i wstąpił do stanu duchownego^[3]. Pracował w Kurii Rzymskiej, był referendarzem Trybunału Sygnatury Apostolskiej oraz zastępcą legata w Ferrarze^[3].

W grudniu 1634 przyjął święcenia kapłańskie, a miesiąc później został mianowany biskupem Nardò i inkwizytorem Malty^[3]. W czerwcu 1639 udał się z misją nuncjusza apostolskiego do Kolonii, gdzie pozostawał aż do 1651^[2]. Odmówił wzięcia udziału w negocjacjach w Westfalii kończących wojnę trzydziestoletnią – argumentował, że nie może układać się w imieniu papieża z protestantami^[1]. W 1651 papież Innocenty X mianował go sekretarzem stanu, a 19 lutego 1652 obdarzył godnością kardynalską (z tytułem prezbitera Santa Maria del Popolo)^[3]. 13 maja 1652 kardynał Chigi został biskupem Imoli^[3]. W Kurii Rzymskiej, obok pełnienia funkcji sekretarza stanu, kardynał Chigi był także członkiem Kongregacji Świętego Oficjum, Kongregacji Rozkrzewiania Wiary i Kongregacji Konsystorialnej^[4].

 Osobny artykuł: Konklawe 1655.

Konklawe po śmierci Innocentego X trwało prawie trzy miesiące i było miejscem starć kilku frakcji, popieranych przez europejskie monarchie katolickie. Ostatecznie 7 kwietnia 1655 wybrano, mimo zdecydowanego sprzeciwu Francji, kardynała Chigiego, który przyjął imię Aleksandra VII^[1] (na cześć XII-wiecznego papieża Aleksandra III). Nowy papież został koronowany 18 kwietnia 1655, a 9 maja odbył uroczysty ingres do bazyliki laterańskiej.

W pierwszych dniach pontyfikatu Aleksander VII jawił się jako zdecydowany przeciwnik powszechnej praktyki nepotyzmu^[2]. Jedną z pierwszych decyzji był nakaz opuszczenia Rzymu przez wszechwładną Olimpię Maidalchini, szwagierkę zmarłego papieża Innocentego. Aleksander VII początkowo zabronił krewnym odwiedzać Rzym, ale już po roku, za namową swojego otoczenia z Kurii Rzymskiej, przywrócił panujące uprzednio obyczaje i rozdał rodzinie wiele ważnych, dochodowych stanowisk^[1] (m.in. bratanka Flavio mianował kardynałem w 1657).

Polityka zagraniczna papieża stała pod znakiem konfliktu z Francją. Opiekę w Rzymie znalazł kardynał Retz, przeciwnik pierwszego ministra kardynała Mazarina^[1]. W odpowiedzi dwór francuski poparł pretensje arystokratycznych rodów włoskich Farnese i d’Este do części terytoriów Państwa Papieskiego, a Mazarin udaremnił plany papieża odegrania roli negocjatora między Francją i Hiszpanią^[1]. Śmierć kardynała Mazarina (1661) nie zatrzymała konfliktu. Król Ludwik XIV oskarżył gwardię papieską o zamach na ambasadora Francji i zerwał stosunki dyplomatyczne, a następnie zajął enklawy papieskie (m.in. Awinion^[2]) i zagroził najazdem na Państwo Kościelne. Papież został zmuszony do podpisania traktatu w Pizie (1664), w którym uznał wszystkie żądania francuskie, w tym prawo nominacji biskupich we Francji dla króla Ludwika^[1]. Papież naraził się także kardynałowi Mazarinowi, popierając kandydaturę Leopolda I, po śmierci cesarza Ferdynanda III^[1].

Poprawnie układały się stosunki dyplomacji papieża Aleksandra z Republiką Wenecką, natomiast doszło do konfliktu z Hiszpanią i Portugalią. Król Jan IV nie zaakceptował nuncjusza, w odpowiedzi papież odmówił nominacji biskupich dla kandydatów królewskich^[1]. Król pozostawił w tej sytuacji diecezje bez biskupów, zyski z nich kierując do skarbu państwa^[1]. W okresie pontyfikatu Aleksandra VII w Rzymie osiadła, nawrócona na wiarę katolicką w 1665, była królowa Szwecji, Krystyna Waza^[2].

Niepowodzenia dyplomatyczne spowodowały, że Aleksander nie uzyskał prawie żadnego wsparcia finansowego, ani nie utworzył Ligi Katolickiej przeciw Turkom, choć w 1664 udało mu się skłonić Francję (tradycyjną sojuszniczkę Turcji) do wysłania posiłków na pomoc zagrożonej Austrii^[2]. Turcy zostali wprawdzie pokonani w tej kampanii, ale nie zostali całkiem wyparci z Europy^[2].

Ważne decyzje papież podjął w sprawach misyjnych. 23 marca 1656 wydał dekret, który zezwolił jezuickim misjonarzom w Chinach na stosowanie w ceremoniach kościelnych niektórych obrzędów lokalnych oraz rezygnacji z łaciny podczas nabożeństw^[1]. Decyzja ta została potem zmieniona przez jednego z następców, Klemensa XI (1704). W 1656 Aleksander VII potwierdził potępienie 5 tez jansenistycznych^[1].

Jako opiekun sztuk pięknych papież zlecił architektowi Berniniemu otoczenie placu św. Piotra półkolistą kolumnadą^[1]. Bernini zaprojektował także grobowiec papieża w bazylice watykańskiej.

W 1661 beatyfikował, a w 1665 kanonizował Franciszka Salezego^[1].

Kreował 38 kardynałów, na ośmiu konsystorzach.

• Richard McBrien, Leksykon papieży. Pontyfikaty od Piotra Apostoła do Jana Pawła II, Warszawa 2003
• Pope Alexander VII. Catholic Encyclopedia. . (ang.).

• Beatyfikowani i kanonizowani przez Aleksandra VII

• Aleksander VII – dokumenty w bibliotece Polona