T-80
 |
Ten artykuł od 2013-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
 T-80B Wojskowo-Historyczne Muzeum Artylerii, Wojsk Inżynieryjnych i Łączności | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Fabryka Kirowa / Omski Zakład Budowy Maszyn Transportowych / Fabryka im. Małyszewa |
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
3 osoby |
| Historia | |
| Prototypy |
1967–1975 |
| Produkcja |
od 1976 |
| Egzemplarze |
5404 (stan na rok 2005) |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
turbina gazowa GTD-1000 o mocy 1000 KM lub |
| Poj. zb. paliwa |
1100 l |
| Pancerz |
500 mm |
| Długość |
9,9 m |
| Szerokość |
3,4 m |
| Wysokość |
2,2 m |
| Prześwit |
38 cm |
| Masa |
42,5 t |
| Moc jedn. |
23,5 KM/t |
| Osiągi | |
| Prędkość |
70 km/h |
| Zasięg pojazdu |
T-80BWM 500 km, |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| armata gładkolufowa 2A46M kal. 125 mm | |
| Użytkownicy | |
 ZSRR,  Rosja,  Algieria,  Białoruś, Cypr,  Kazachstan,  Korea Południowa, Pakistan,  Ukraina
| |
T-80BWM (starsza wersja modyfikacji)
T-80UD
.jpg)
T-84 będący ukraińską wersją rozwojową czołgu T-80UD
Rosyjski czołg T-80 zniszczony przez NLAW podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku.
T-80 – radziecki/rosyjski czołg podstawowy trzeciej generacji.
Historia
Projekt powstał w biurze konstrukcyjnym Zakładów Kirowskich w Leningradzie. Był drugim, po szwedzkim Stridsvagn 103, na świecie seryjnie produkowanym czołgiem wyposażonym w turbinę gazową. Pierwszy egzemplarz zjechał z linii montażowej w 1976 roku. T-80 produkowany jest nadal w zakładach w Omsku w Rosji. Czołg jest konstrukcją opartą na czołgu T-64 (bez użycia jako projektu bazowego czołgu T-72).
Konstrukcja pojazdu
Od momentu powstania T-80 był wielokrotnie modernizowany. Wyróżnić możemy wersje: T-80 (model podstawowy), T-80B, T-80BW, T-80U, T-80U1, T-80UD. Obecnie powstają kolejne wersje tego typu czołgu. Czołg T-80 w odróżnieniu od innych typów czołgów napędzany jest za pomocą turbiny gazowej. Jedynie jego wersja T-80UD ma silnik wysokoprężny. Turbina ma układ trzywałowy z dwiema mechanicznymi turbosprężarkami i swobodną turbiną.
W przedziale napędowym czołgu silnik ustawiony jest w układzie „power-pack”, tzn. wszystkie zespoły różnych układów połączone są monoblokowo jako całość. Ułatwia to demontaż podczas awarii silnika, co ma niebagatelne znaczenie w warunkach bojowych.
Kadłub spawany jest z płyt pancernych. Przednia górna płyta jest pochylona o kąt 68 stopni i ma strukturę warstwową:
– 80 mm stali, 105 mm tekstolitu szklanego (STEF), 20 mm stali (pierwsze wersje T-80; struktura zbliżona do pancerza wczesnych T-64 i T-72)
– 40 mm stali o podwyższonej twardości, 60 mm stali, 105 mm STEF, 40 mm stali (T-80B; osłona T-80BW dodatkowo wzmocniona pancerzem reaktywnym Kontakt-1)
W przypadku późniejszych wersji T-80 stopień komplikacji przedniej płyty pancerza kadłuba wzrastał, zmieniała się liczba warstw i rodzaj zastosowanych materiałów. Ochrona T-80U (i większości T-80UD) wzmocniona jest integralnym pancerzem Kontakt-5.
Wieża czołgu wykonywana jest w technologii odlewania z integralnymi komorami mieszczącymi dwa rzędy polimerowych komórek, wsparte stalową płytą. Nowa wieża wraz z pancerzem Kontakt-5 ma zapewniać 780 mm ekwiwalentu RHA przeciwko pociskom kinetycznym oraz 1,320 mm ekwiwalentu RHA przeciwko HEAT na podstawie rosyjskich szacunków. Wieże późnych serii T-80UD oraz ukraińskich T-84 są spawane z płyt walcowanych (prawdopodobnie grubość pancerza wzrosła). Ochrona jest wzmocniona pancerzem reaktywnym Kontakt-1 (T-80BW, wczesne T-80UD) lub Kontakt-5 (T-80U, T-80UD).
Uzbrojenie główne czołgu stanowi 125 mm armata gładkolufowa 2A46 (kilka wersji). Armata umocowana jest w wieży na czopach. Składa się z: lufy wzmocnionej płaszczem, kołyski i zamka. Armata połączona jest gwintowo z nasadą zamkową. W nasadzie zamkowej zamocowany jest zamek klinowy. Armata jest ładowana automatycznie przez zmechanizowany układ zasilania. Załogę czołgu stanowią 3 osoby (dowódca, działonowy i mechanik-kierowca).
Czołg może być wyposażony w system ochrony (system zakłóceniowy przeciwpancernych pocisków rakietowych) Sztora.
SZ FR posiadają 1400 egzemplarzy w służbie i ponad 3100 w rezerwie. Oprócz Rosji T-80 znajduje się na stanie posiadania armii Białorusi (90 sztuk), Chin (50 sztuk), Cypru (41 sztuk), Korei Południowej (80 sztuk), Pakistanu, Syrii i Ukrainy (po 320 sztuk).
Najnowszym wariantem czołgu jest T-80BWM, z turbiną gazową GTD-1250TF, z armatą zdolną strzelać ppk Kobrą i Refleksem-M, z systemem kierowania ogniem Sosna-U i innymi unowocześnieniami. Będzie on podstawowym czołgiem związków taktycznych przeznaczonych do obrony rosyjskich terenów arktycznych (m.in. przyległych do Północnej Drogi Morskiej). Do standardu BWM ma być zmodernizowanych nawet 3000 pojazdów.
Warianty
- T-80 (Obiekt 219-2; 1976 r.)
- T-80B Bierioza („Brzoza”; Obiekt 219R; 1978 r.) – system kierowania ogniem 1A33 i kompleks rakietowego uzbrojenia 9K112-2 umożliwiający wystrzeliwanie czołgowych ppk 9M112 Kobra, wzmocniony pancerz
- T-80BK (Obiekt 660) – wersja dowodzenia, dodatkowy sprzęt radiowy i nawigacyjny
- T-80BW (Obiekt 219RW; 1985 r.) – dodano pancerz reaktywny Kontakt-1
- T-80BWM (Obiekt 219RWM) najnowsza wersja
- T-80BWK – wersja dowodzenia
- T-80U (Obiekt 219AS; 1986 r.) – system kierowania ogniem 1A46 i nowy system uzbrojenia kierowanego 9K119 Refleks, mocniejszy silnik GTD-1250 o mocy 1250 KM (930 kW), pancerz reaktywny Kontakt-5
- T-80UD (Obiekt 478B; 1985 r.) – opracowana w charkowskim biurze konstrukcyjnym Morozowa KMDB (obecnie Ukraina) wersja z silnikiem Diesla 6TD o mocy 1000 KM (750 kW); system kierowania ogniem jak w przypadku T-80U, wozy pierwszych serii z pancerzem reaktywnym Kontakt-1, później Kontakt-5
- T-80UK, T-80UDK – wersje dowodzenia, drugie radio, system nawigacji, kamera termowizyjna Agava, elektroniczny układ obrony TSzU-1-7 Sztora
- T-80UM – rosyjska wersja rozwojowa, m.in. nowy termowizyjny celownik działonowego
- T-80UM1 Bars („Pantera śnieżna”) – rosyjski prototyp z systemem obrony aktywnej Arena
- T-80UM2 – rosyjski prototyp z systemem aktywnej obrony Drozd
- T-80UE – wersja eksportowa
- T-84 (Obiekt 478DU2) – ukraińska wersja rozwojowa czołgu T-80UD, nowa spawana wieża, pancerz reaktywny Noż, elektroniczny układ obrony Warta
- T-84U – wersja rozwojowa czołgu T-84
- Obiekt 478 (1976 r.) – opracowana w biurze konstrukcyjnym Morozowa CKMDB wersja rozwojowa T-80 z silnikiem Diesla; doświadczenia wykorzystano przy budowie T-80UD
- T-80A (Obiekt 219A; 1982 r.) – opracowana w leningradzkim biurze konstrukcyjnym Zakładów Kirowskich wersja rozwojowa T-80B o charakterystykach przyszłego T-80U, pancerz reaktywny Kontakt-1
- Obiekt 640 „Cziornyj Orioł” („Czarny Orzeł”) – rosyjski prototyp czołgu nowej generacji z wykorzystaniem wydłużonego i zmodyfikowanego kadłuba T-80U; m.in. nowa wieża z niszą mieszczącą magazyn amunicyjny i mechanizm ładowania, pancerz reaktywny Kaktus
Dane taktyczno-techniczne
- masa – 43-46 ton
- załoga – 3 osoby
- długość – 9,7 m
- szerokość – 3,46 m
- wysokość – 2,19 m
- prześwit – 0,43 m
- max. prędkość – 70 km/h (po drodze); 48 km/h (w terenie)
- zasięg – 335 km (normalny); 600 km (z dodatkowymi zbiornikami)
- silnik: turbina gazowa GTD-1250 o mocy 1250 KM, GTD-1000 o mocy 1000 KM, wysokoprężny 6TD (1000-1500 KM)
- uzbrojenie główne:
- armata gładkolufowa 2A46M kal. 125 mm różnych wersji:
- 2A46M (T-80)
- 2A46M-1 (T-80B, T-80U)
- 2A46M-4 (wersje rozwojowe T-80U)
- KBA-3 (T-80UD, T-84, T-84U)
- armata gładkolufowa 2A46M kal. 125 mm różnych wersji:
- uzbrojenie dodatkowe:
- 1 szt. PKT (7,62x54 mm R), 1 szt. NSWT (12,7x108 mm)
Przypisy
- ↑ T-80BVM Main Battle Tank | Military-Today.com , military-today.com (ang.).
- ↑ Steven J.S.J. Zaloga Steven J.S.J., T-80 Standard Tank: The Soviet Army's Last Armored Champion: 152, Osprey Publishing, 16 kwietnia 2011, s. 19-22, 24, ISBN 978-1846032448 .
- ↑ a b Pierwsze arktyczne czołgi T-80BWM dotarły do Murmańska – Altair Agencja Lotnicza , altair.com.pl (ang.).
- ↑ T-80BWM na Arktyce. Trwa szkolenie Rosjan – Defence24 , defence24.pl .
- ↑ Модернизированный танк Т-80БВМ – bmpd , bmpd.livejournal.com (ang.).
- ↑ Najnowsze rosyjskie czołgi: T-72B3, T-90M i T-80BWM | Militarium , militarium.net (pol.).
- ↑ Rosja: Publiczna prezentacja zmodernizowanych czołgów T-80BWM i T-90M , nowastrategia.org.pl (pol.).
- ↑ Steven J.S.J. Zaloga Steven J.S.J., T-80 Standard Tank: The Soviet Army's Last Armored Champion: 152, Osprey Publishing, 16 kwietnia 2011, s. 32-34, ISBN 978-1846032448 .
Bibliografia
Radzieckie i rosyjskie pojazdy wojskowe po 1945| Czołgi | |
|---|---|
| Działa samobieżne i moździerze | |
| Pojazdy przeciwlotnicze | |
| Samobieżne wyrzutnie rakietowe | |
| Transportery opancerzone | |
| Bojowe wozy piechoty | |
| Pojazdy rozpoznawcze | |
| Samochody ciężarowe | |
| Inne pojazdy | |
| Pociągi pancerne | |
| Konstrukcje doświadczalne i prototypowe | |
| Pojazdy bezzałogowe |
