Bitwa pod Kilikijowem
W tym artykule szczegółowo zbadamy temat Bitwa pod Kilikijowem, odnosząc się do jego różnych aspektów, znaczenia w dzisiejszym społeczeństwie i znaczenia w historii. Zbadamy jego wpływ w różnych obszarach, od polityki i ekonomii po kulturę i technologię. Bitwa pod Kilikijowem to motyw, który nie tylko pozwala nam lepiej zrozumieć otaczający nas świat, ale także zaprasza do refleksji nad naszą w nim rolą i kwestionowania naszych przekonań i przekonań. Poprzez wyczerpującą analizę staramy się rzucić światło na temat, który jest nie tylko przedmiotem zainteresowania akademickiego, ale może również mieć głębokie konsekwencje dla naszego codziennego życia.
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| |||
| Czas |
28 czerwca 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Kilikijowem | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa Frontu Płd.-Zach. | ||
| Wynik |
zwycięstwo Sowietów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Wojna polska 1918–1921[1]
Działania armji konnej Budiennego w kampanji polsko-rosyjskiej 1920 r.[2]
Bitwa pod Kilikijowem – walki polskiej Dywizji Jazdy gen. Jana Sawickiego z oddziałami sowieckiej 6 Dywizji Kawalerii i 11 Dywizji Kawalerii F.M. Morozowa toczone w okresie ofensywy Frontu Południowo-Zachodniego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.
Sytuacja ogólna
Po spektakularnym sukcesie wojsk polskich na Ukrainie i zajęciu 7 maja 1920 Kijowa, front ustabilizował się na linii od Prypeci, wzdłuż Dniepru, przez Białą Cerkiew, Skwirę, Lipowiec, Bracław, Wapniarkę do Jarugi nad Dniestrem[3][4][5].
Armia Czerwona wykorzystała zastój na reorganizację sił i przygotowanie ofensywy. W rejon działań przybyła 1 Armia Konna Siemiona Budionnego. 26 maja rozpoczęła się sowiecka ofensywa na Ukrainie, a już 5 czerwca trzy dywizje sowieckiej 1 Armii Konnej przełamały trwale polski front na odcinku obrony grupy gen. Jana Sawickiego[6][7].
Sowiecki plan kontrofensywy na Ukrainie przewidywał odcięcie polskiej 3 Armii gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, zgrupowanej w rejonie Kijowa, poprzez opanowanie Korostenia siłami 12 Armii, oraz Koziatyna i Żytomierza przez 1 Armię Konną Siemiona Budionnego[8]. 10 czerwca odwrót spod Kijowa w kierunku na Korosteń rozpoczęła polska 3 Armia[9]. 16 czerwca polska 3 Armia dotarła do Uszy i rozpoczęła zajmowanie wyznaczonych jej pozycji obronnych[10], a 22 czerwca większość sił posiadała już na Uborci[11]. 27 czerwca 1 Armia Konna przełamała polską obronę na Słuczy na południe od Zwiahla, na odcinku bronionym przez I Brygadę Piechoty (rez.). Kawaleria Budionnego wdarła się w lukę między lewym skrzydłem 6 Armii a grupą gen. Leona Berbeckiego z 2 Armii. Na zagrożony kierunek w rejon Korca dowództwo polskiego Frontu Ukraińskiego skierowało Dywizję Jazdy gen. Sawickiego[12][13].
Walki pod Kilikijowem
28 czerwca polska Dywizja Jazdy gen. Jana Sawickiego weszła w ugrupowanie obronne 3 Dywizji Piechoty Legionów i stanęła w Kilikijowie[12]. 4 Brygada Jazdy płk Konstantego Plisowskiego miała uderzyć od południa, zaś 3 Brygada Jazdy obsadzić szosę Korzec – Zwiahel. Nim jednostki polskie przygotowały się do ataku, na 8 pułk ułanów mjr. Henryka Brzezowskiego stacjonujący w Pieczywodach i dywizjon 1 pułku ułanów stacjonujący w Kutkach uderzyła jazda Budionnego. Na Kutki maszerował bez ubezpieczeń sowiecki 63 pułk kawalerii. Dowódca polskiego dywizjonu wpuścił Kozaków do miejscowości i wtedy uderzył. Krótka walka zakończyła się rozproszeniem zaskoczonego pułku[14][15].
Jednak w stronę Kilikijowa ciągnęły też pułki 6 Dywizji Kawalerii. Dywizjon 1 pułku ułanów z pościgu musiał przejść do działań opóźniających. Prowadziły je 2 i 3 szwadron. Ogniem ckm-ów szwadrony broniły przeprawy przez Korczyk, a już w samym Kilikijowie 2 szwadron wykonał szarżę, odrzucając z wioski nacierających Kozaków. Przy wykonywaniu szarży dostał się do niewoli polski ułan wożący znaczek szwadronu. Kolejna szarża ułanów odbiła ułana wraz ze znakiem[16].
W tym czasie na prawo od 1 pułku ułanów walkę prowadził 8 pułk ułanów. W pewnym momencie został on odcięty od sił głównych 4 Brygady Jazdy i musiał przebijać się przez pierścień okrążenia. Pozostałe pułki 4 BJ toczyły zaciętą walkę między Trościańcem a Muchorowem z próbującymi otoczyć ją brygadami sowieckiej 11 Dywizji Kawalerii[16].
Bilans walk
Uporczywe walki 8. i 1 pułku ułanów pozwoliły na bezkolizyjną ewakuację sztabu i artylerii Dywizji Jazdy. Porażka pod Kilikijowem przekreśliła plany gen. Jana Sawickiego uderzenia na Korzec. Polskie pułki jazdy poniosły wysokie straty osobowe, a stan bojowy dywizji po bitwie wynosił zaledwie około 800 ludzi[16][17].
Uwagi
Przypisy
- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Biernacki 1924 ↓.
- ↑ Przybylski 1930 ↓, s. 149.
- ↑ Stachiewicz 1925 ↓, s. 106.
- ↑ Odziemkowski i Rukkas 2017 ↓, s. 183.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 231.
- ↑ Biernacki 1924 ↓, s. 66.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 198.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 172.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 146.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 195.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 182.
- ↑ Śmigielski 1929 ↓, s. 21.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 182-183.
- ↑ Wojciechowski 1929 ↓, s. 41.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 183.
- ↑ Śmigielski 1929 ↓, s. 22.
Bibliografia
- Mieczysław Biernacki: Działania Armji Konnej Budiennego w kampanji polsko-rosyjskiej 1920 r. 26 V – 20 VI 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1924.
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Jerzy Krzyś: 65 Starogardzki Pułk Piechoty. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1994. ISBN 83-85621-42-3.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914–1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski, Andrij Rukkas: Polska – Ukraina 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Volumen”, 2017. ISBN 978-83-64708-29-9.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
- Julian Stachiewicz: Działania zaczepne 3 armji na Ukrainie. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1925.
- Tadeusz Śmigielski: Zarys historii wojennej 8-go Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Aleksander Wojciechowski: Zarys historii wojennej 1-go pułku Ułanów Krechowieckich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Lech Wyszczelski: Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-066-0.