V.S. Naipaul

Wygląd przypnij ukryj V.S. Naipaul
ilustracja
Imię i nazwisko

Vidiadhar Surajprasad Naipaul

Data i miejsce urodzenia

17 sierpnia 1932
Chaguanas, Trynidad i Tobago

Data i miejsce śmierci

11 sierpnia 2018
Londyn

Narodowość

brytyjska

Dziedzina sztuki

literatura

Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie literatury

V.S. Naipaul, właśc. sir Vidiadhar Surajprasad Naipaul (ur. 17 sierpnia 1932 w Chaguanas, zm. 11 sierpnia 2018 w Londynie) – brytyjski prozaik i eseista, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2001.

Życiorys

Urodził się 17 sierpnia 1932 roku w Chaguanas, w pobliżu Port-of-Spain w Trynidadzie i Tobago, w rodzinie hinduskich (warna braminów) imigrantów pochodzących z północnych Indii. Jego ojciec, Seeperesad Naipaul, był korespondentem dla „Trinidad Guardian” i pisarzem. Udzielał synowi wsparcia w jego najwcześniejszych literackich wysiłkach i był wzorem dla przyszłego noblisty.

Naipaul kształcił się początkowo w Port-of-Spain w Queen’s Royal College, a gdy w 1950 roku wygrał stypendium Oksfordu, wyjechał na studia do Anglii. Dyplom otrzymał w 1953 roku.

Po zakończeniu edukacji, od 1954 do 1956, pracował dla BBC jako prezenter (broadcaster for BBC’s Caribbean Voices), a od 1957 do 1961 jako etatowy krytyk literatury beletrystycznej dla „New Statesman”.

Mieszkając od 1950 na stałe w Wielkiej Brytanii chętnie wyruszał w rozliczne podróże po Azji, Afryce i po obu Amerykach. Od lat 70. mieszkał w Wiltshire, nieopodal Stonehenge.

Zaczynał od powieści na temat brytyjskiej kolonii w Trynidadzie i Tobago, utrzymanych w ironicznym stylu – Masażysta cudotwórca (1957) i Wybory w Elwirze (1958). Międzynarodowy rozgłos zyskał dzięki powieści Dom pana Biswasa (1961), opisującej Anglię z perspektywy przybysza z kolonii.

Późniejsze utwory Naipaula są w wydźwięku coraz bardziej pesymistyczne. Zawierają zapisy poszukiwania tożsamości po opuszczeniu ojczyzny. Bywają porównywane do twórczości Josepha Conrada. Niektóre dzieła, np. Partyzanci (1975) czy Zakręt rzeki (1980), mają charakter polityczny, a później wydane, np. The Enigma of Arrival (1987), A Way in the World (1994) – autobiograficzny.

Literatura faktu i eseistyka, będące plonem jego podróży, zajmują równie wiele miejsca w twórczości Naipaula, co beletrystyka. W latach 80. XX wieku był żywo zainteresowany „Solidarnością” i życzliwie o niej pisał.

Opisując świat rozpadającej się dawnej kultury kolonialnej, Naipaul spogląda z wnikliwością na Europę zarówno z perspektywy kultur Trzeciego Świata, jak i na tamte kręgi cywilizacyjne z punktu widzenia człowieka Zachodu. Jego twórczość nie była hermetyczna.

Zauważyła to Akademia Szwedzka, przyznając mu w 2001 roku literacką Nagrodę Nobla. Akademia zwróciła szczególną uwagę na: powieść z 1987 roku The Enigma of Arrival oraz książki podróżnicze, w których Naipaul krytycznie ocenia wpływ islamskiego fundamentalizmu na życie społeczne i instytucje polityczne w Indonezji, Iranie, Malezji i Pakistanie Among the Believers (1981) i Poza wiarą (1998). W swoim uzasadnieniu Komitet stwierdził, że przyznał nagrodę „za jednolity punkt widzenia i nieprzekupne badania, które zmuszają nas by dostrzec obecność przemilczanej historii”.

Inne nagrody:

W 1990 roku otrzymał tytuł szlachecki.

Pisał tylko po angielsku. Często cytowane są słowa pisarza: „Prawdziwą moją ojczyzną jest mój język, mój dom to angielszczyzna”.

Zmarł 11 sierpnia 2018 w swoim domu, w Londynie.

Beletrystyka

Reportaże, eseje

Przypisy

  1. ↑ V.S. Naipaul, Encyclopædia Britannica   (ang.).
  2. ↑ RachelR. Donadio RachelR., V.S. Naipaul, Who Explored Colonialism Through Unsparing Books, Dies at 85 , nytimes.com, 11 sierpnia 2018   (ang.).

Linki zewnętrzne

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
XX wiek
XXI wiek

Nobel

Kontrola autorytatywna (osoba):Encyklopedie internetowe: