Octavio Paz
Wygląd przypnij ukryj
| |
| Imię i nazwisko |
Octavio Paz Lozano |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Język | |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
 
| |
| Nagrody | |
|
| |
Octavio Paz Lozano (ur. 31 marca 1914 w Meksyku, zm. 19 kwietnia 1998 tamże) – meksykański poeta, eseista, krytyk i dziennikarz. W latach 1945-1968 pracował w służbie dyplomatycznej. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1990.
Życiorys
Dzieciństwo i młodość
Octavio Paz urodził się 31 marca 1914, w czasie trwania Rewolucji meksykańskiej. Jego ojciec, adwokat, był przedstawicielem Emiliano Zapaty. Jego matka mieszkała w czasie rewolucji w domu teścia, Ireneo Paz, w Mixcoac, wtedy wioski znajdującej się w pobliżu miasta Meksyk. Pozostali tam do czasu kiedy Octavio Paz Solórzano wraz z reprezentantami ruchu zapatystów musiał szukać azylu w Los Angeles, w Stanach Zjednoczonych, gdzie pozostał aż do 1919.
W tym czasie pozostawał pod opieką swojej matki Josefina Lozano, ciotki Amalia Paz Solórzano i dziadka, Ireneo Paz (1836-1924) byłego żołnierza wojsk Porfirio Díaz. Jego ojciec, Octavio Paz Solórzano (1883-1935), najmłodszy z siedmiorga rodzeństwa, pracował jako notariusz i prawnik dla Emiliano Zapaty, był zaangażowany w reformę rolną, która nastąpiła po Rewolucji. Brał czynny udział w ruchu Vasconcelosego.
W 1931 zakłada wraz z grupą przyjciół pismo literackie Barandal. Debiutuje w 1933 tomikiem wierszy Luna silvestre. Przerywa studia na Uniwersytecie w Meksyku, wyjeżdża na półwysem Jukatan, gdzie zakłada szkołę dla dzieci robotników i chłopów.
Późniejsze życie
W 1937 wyjeżdża na kongres pisarzy w Hiszpanii, znajdującej się w wtedy w trakcie wojny domowej. Spotyka tam poetów i artystów obszaru języka hiszpańskiego. Do Meksyku wraca w 1938, rozpoczynając działalność polityczno-publicystyczną w środowiskach socjalistycznych.
W 1943 dzięki stypendium Guggenheima wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych. Po powrocie do Meksyku wstępuje do meksykańskiej służby zagranicznej. W 1945 wyjeżdża na placówkę dyplomatyczną do Francji.
W 1962 zostaje ambasadorem Meksyku w Indiach. Podaje się do dymisji w 1968 w odpowiedzi na użycie broni palnej przez meksykańską policję wobec protestujących w przeddzień otwarcia Letnie Igrzyska Olimpijskie 1968 (Masakra w Tlatelolco)
Stopniowo zyskuje też międzynarodowy rozgłos literacki. Jest wielokrotnie nagradzany i w 1990 otrzymuje Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.
W 1965 żeni się z Francuzką, Marie-José Tramini.
Po rezygnacji z kariery dyplomatycznej wykłada na Universytecie w Cambridge i Uniwersytecie Harvarda.
Umiera na raka, 19 kwietnia 1998
Nagrody i wyróżnienia
- 1956 Premio Xavier Villaurrutia,
- 1967 zostaje członkiem meksykańskiego Colegio Nacional,
- 1977 Premio Nacional de Ciencias y Artes,
- 1977 Nagroda Jerozolimska,
- 1978 doktorat honorowy Narodowy Uniwersytet Autonomiczny Meksyku,
- 1980 doktorat honorowy Uniwersytetu Harvarda
- 1980 Premio Ollin Yoliztli,
- 1981 Nagroda Cervantesa,
- 1982 Neustadt International Prize for Literature,
- 1984 Nagroda Pokojowa Księgarzy Niemieckich,
- 1985 Premio Internacional Alfonso Reyes,
- 1987 Premio Internacional Menéndez Pelayo,
- 1989 Prix Alexis de Tocqueville,
- 1990 Nagroda Nobla w dziedzinie literatury,
- 1991 Wielki Oficer Orderu Zasługi Republiki Włoskiej 1991,
- 1993 Nagrody Księżnej Asturii dla założonego przez niego pisma Vuelta.
Upamiętnienie
Jego wizerunek znajdował się na meksykańskiej monecie okolicznościowej o nominale 20 peso bitej w latach 2000-2001.
Twórczość
Jego twórczość ulegała wielu wpływom, m.in. marksizmu, surrealizmu i mitologii Azteków.
W poemacie Piedra de sol (Kamień słońca, 1957) posługuje się kontrastowymi obrazami, koncentrującymi się na azteckim kamieniu kalendarzowym (przedstawiającym wszechświat), symbolizującymi samotność jednostki i jej poszukiwania więzi z innymi. Wątkiem jego twórczości są rozważania nad rolą poezji w świecie oraz analiza związku między historią a charakterem.
Poezje
- Dziki księżyc (1933) – debiut
- No pasaran! (Nie przejdą, 1937)
- Człowieczy korzeń (1937)
- W twym jasnym cieniu i inne wiersze o Hiszpanii (1937)
- Wolność na słowo (Libertad bajo palabra, 1949)
- Salamandra (1962)
- Biel (Blanco, 1967)
- Małpa gramatyczna (1974)
- Z prochu jesteśmy • Od romantyzmu do awangardy (1974)
- Pochmurno (1987)
- Inny głos (1990)
Eseje
- Labirynt samotności (1950)
- Postdata (1968)
- Podwójny płomień • Miłość i erotyzm (1993)
Przypisy
- ↑ Jeżewski 1981 ↓, s. 120.
- ↑ Jeżewski 1981 ↓, s. 121.
- ↑ Jeżewski 1981 ↓, s. 121-122.
- ↑ a b Jeżewski 1981 ↓, s. 122.
- ↑ Jeżewski 1981 ↓, s. 123.
- ↑ Jeżewski 1981 ↓, s. 126.
- ↑ Jeżewski 1981 ↓, s. 131.
- ↑ JonathanJ. Kandell JonathanJ., Octavio Paz, Mexico's Man of Letters, Dies at 84, „The New York Times”, 1998 .
- ↑ Member of Colegio Nacional. . . (hiszp.).
- ↑ Honorary Degree National Autonomous University of Mexico. .
- ↑ Honorary Degree Harvard University.
- ↑ Presidency of the Italian Republic: Awards granted to Octavio Paz by the Italian Republic. . (wł.).
- ↑ Meksyk 20 peso, 2000-2001 – Milenium – Octavio Paz. ucoin.net. .
Bibliografia
- Krzysztof A.K.A. Jeżewski Krzysztof A.K.A., Nota biograficzna, OctavioO. Paz, Poezje wybrane, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1981, s. 120-133 .
- ISNI: 0000000121296435
- VIAF: 41844743
- LCCN: n79076107
- GND: 118739743
- NDL: 00452350
- LIBRIS: khwz0ss3446dbqr
- BnF: 11918885d
- SUDOC: 027061698
- SBN: CFIV043484
- NLA: 35413443
- NKC: jn19990006421
- DBNL: paz_002
- BNE: XX1076624
- NTA: 068446578
- BIBSYS: 90128563
- CiNii: DA00356530
- Open Library: OL60534A
- PLWABN: 9810616536305606
- NUKAT: n94001406
- J9U: 987007309389305171
- PTBNP: 60904
- CANTIC: a10459546
- LNB: 000027024
- NSK: 000001741
- BNA: 000045899
- CONOR: 5556323
- ΕΒΕ: 62113
- BLBNB: 000584965
- KRNLK: KAC199621253
- LIH: LNB:V*76946;=BS
- PWN: 3955283
- Britannica: biography/Octavio-Paz
- Universalis: octavio-paz
- БРЭ: 2322641
- NE.se: octavio-paz
- SNL: Octavio_Paz
- Catalana: 0049567
- DSDE: Octavio_Paz
- Hrvatska enciklopedija: 47190