Sztutowo

Wygląd przypnij ukryj Sztutowo
wieś
Ilustracja
Kościół św. Wojciecha w Sztutowie
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

nowodworski

Gmina

Sztutowo

Liczba ludności (2011)

1931

Strefa numeracyjna

55

Kod pocztowy

82-110

Tablice rejestracyjne

GND

SIMC

0158965

Położenie na mapie gminy SztutowoMapa konturowa gminy Sztutowo, po lewej znajduje się punkt z opisem „Sztutowo”SztutowoSztutowo
Położenie na mapie PolskiMapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Sztutowo”SztutowoSztutowo
Położenie na mapie województwa pomorskiegoMapa konturowa województwa pomorskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Sztutowo”SztutowoSztutowo
Położenie na mapie powiatu nowodworskiegoMapa konturowa powiatu nowodworskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Sztutowo”SztutowoSztutowo
Ziemia54°19′39″N 19°10′43″E/54,327500 19,178611

Sztutowo (kaszb. Sztutowò, niem. Stutthof) – wieś położona w województwie pomorskim, w powiecie nowodworskim, w gminie Sztutowo na obszarze Żuław Wiślanych przy drodze wojewódzkiej nr 501. Wieś jest siedzibą sołectwa Sztutowo, w którego skład wchodzi również miejscowość Grochowo Drugie.

Miejscowość jest siedzibą gminy Sztutowo. Pomiędzy Sztutowem a Kątami Rybackimi znajduje się rezerwat kormoranów czarnych. Wieś jest ośrodkiem wczasowym i krajoznawczym.

Wieś należąca do Mierzei Wiślanej terytorium miasta Gdańska położona była w drugiej połowie XVI wieku w województwie pomorskim. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie elbląskim.

Na terenie miejscowości znajduje się rzymskokatolicka parafia św. Wojciecha. Jej świątynią jest dawny kościół baptystyczny wzniesiony w latach 1860–1878.

Położenie

Sztutowo leży na północnym skraju Żuław Wiślanych, nad Zatoka Gdańską i Wisłą Królewiecką.

Historia

Przed wiekiem XVIII

Początkowo osada należała do książąt pomorskich. W połowie XIII wieku przejęli ją Krzyżacy. W 1432 roku powstała tu karczma. Powstała tu wówczas stadnina koni dla rycerzy krzyżackich.

Po II pokoju toruńskim wieś przeszła pod administrację Gdańska. Powstał tu wówczas dwór dzierżawiony przez gdańskie rody.

XVIII–XX w.

W 1716 roku w Sztutowie gościł car Piotr Wielki.

Po I rozbiorze Polski Sztutowo zostało zaanektowane przez Prusy. W latach 1773–1918 Sztutowo podlegało administracji pruskiej.

Według Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego (tom XII, wyd. 1892, dane za rok 1885) Sztutowo liczyło 2490 mieszkańców, z czego 2412 było ewangelikami, 69 katolikami, zaś 9 dysydentami. Znajdowało tu się wówczas 245 domów.

W 1905 roku wieś uzyskała połączenie kolejowe z Gdańskiem.

Sztutowo w 1919 roku znalazło się na terenie Wolnego Miasta Gdańska. 1 września 1939 zostało włączone do III Rzeszy.

II wojna światowa

W latach 1939–1945 znajdował się na terenie gminy niemiecki obóz koncentracyjny KL Stutthof. Był to najdłużej działający obóz koncentracyjny poza przedwojennymi granicami Niemiec. Założony został podczas kampanii wrześniowej, tuż po zajęciu Pomorza i Wolnego Miasta Gdańska. Obecnie funkcjonuje tu Muzeum Stutthof w Sztutowie.

W wyniku II wojny światowej wieś została przyłączona do Polski. Dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec.

Sztutowo po wojnie

W latach 1948–1950 stacjonował tu sztab 10 batalionu Ochrony Pogranicza.

Transport

Transport drogowy

Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 501.

Transport kolejowy

Znajduje się tu końcowa stacja Żuławskiej Kolei Dojazdowej Sztutowo oraz przystanek Sztutowo Muzeum.

Transport wodny

Znajduje się tu przystań żeglarska na Wiśle Królewieckiej.

Zabytki

Turystyka

Wieś jest ośrodkiem letniskowym. Znajduje się tu plaża strzeżona. Działają tu: domki turystyczne, domy wypoczynkowe i pokoje gościnne.

Religia

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do miejscowej parafii św. Wojciecha. Wieś położona jest w diecezji elbląskiej, w dekanacie Krynica Morska.

Sport

W Sztutowie działa klub piłki nożnej plażowej Hemako Sztutowo.

KL Stutthof Urząd gminy Plaża Zabytkowy stary budynek szkoły Most Czterech pancernych

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 136041
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1275  .
  4. ↑ a b c Sztutowo, Encyklopedia PWN  .
  5. ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 129.
  6. ↑ Informacja o kościele na witrynie Polska Niezwykła (dostęp: 23 lipca 2014 r.).
  7. ↑ a b c MarianM. Tomaszewski MarianM., KrzysztofK. Mieczkowski KrzysztofK., Kraina Zalewu Wiślanego - vademecum turysty: turystyka przyrodniczo-kulturowa, Elbląg:  : nakł. Komunalnego Związku Gmin Nadzalewowych, 2009, s. 152, ISBN 978-83-919494-7-4  .
  8. ↑ Historia – .:: Oficjalna strona Urzędu Gminy w Sztutowie ::. , www.sztutowo.pl  .
  9. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XII - wynik wyszukiwania - DIR , dir.icm.edu.pl  .
  10. ↑ Historia | Żuławska Kolej Dojazdowa , kolejzulawska.pl  .
  11. ↑ Atrakcje – .:: Oficjalna strona Urzędu Gminy w Sztutowie ::. , www.sztutowo.pl  .
  12. ↑ a b c d Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) - stan na 23 stycznia 2024 roku , NID   (pol.).
  13. ↑ Muzea i Zabytki – .:: Oficjalna strona Urzędu Gminy w Sztutowie ::. , www.sztutowo.pl  .
  14. ↑ Nagrywano tu "Czterech pancernych". Tak to miejsce wygląda obecnie , www.onet.pl   (pol.).
  15. ↑ MagdalenaM. Stefańczyk MagdalenaM., Polskie wybrzeże Bałtyku: atlas turystyczny, Warszawa: Wydawnictwo SBM, 2022, s. 166, ISBN 978-83-8222-593-8  .
  16. ↑ Baza noclegowa – .:: Oficjalna strona Urzędu Gminy w Sztutowie ::. , www.sztutowo.pl  .

Linki zewnętrzne

Gmina Sztutowo
Wsie
Osady
Osady wsi
Pozostałe
miejscowości

Herb gminy Sztutowo

Kontrola autorytatywna (wieś w Polsce):Encyklopedie internetowe: