W tym artykule przyjrzymy się fascynującemu życiu Sołectwo, postaci, która pozostawiła niezatarty ślad w historii. Od skromnych początków po drogę do sławy Sołectwo przyciągał uwagę tysięcy ludzi na całym świecie. Dzięki ekskluzywnym wywiadom i materiałom archiwalnym przyjrzymy się bliżej najważniejszym momentom z życia Sołectwo, jego wpływowi na społeczeństwo i jego trwałemu dziedzictwu. Dołącz do nas w tej podróży w czasie, podczas której odkrywamy tajemnice i osiągnięcia Sołectwo, postaci, która będzie nadal inspirować i intrygować przyszłe pokolenia.
Sołectwo – jednostka pomocnicza gminy we współczesnej Polsce, charakterystyczna głównie dla obszarów wiejskich[1]. Obszar, zakres działania sołectwa i jego organów określa rada gminy w statucie sołectwa.
Według stanu w dniu 31 grudnia 2023 roku było 40 812 sołectw[2].
Organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym – sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka. Sołtysa oraz radę sołecką wyłaniają stali mieszkańcy danego sołectwa w tajnym i bezpośrednim głosowaniu na zebraniu wiejskim[3].
Zebranie wiejskie jest przykładem realizacji idei demokracji bezpośredniej, podczas którego artykułowane są najważniejsze problemy mieszkańców sołectwa. Udział mieszkańców w zebraniach wiejskich jest bardzo zróżnicowany. Średnio kształtuje się na poziomie około 15%[4].
Od 2010 roku sołectwa, za zgodą rady gminy, mogą dysponować funduszem sołeckim. W 2013 roku ponad połowa gmin, w których jednostkami pomocniczymi były sołectwa, uruchomiła fundusz sołecki[5].
Sołectwo może obejmować jedną miejscowość (np. wieś bądź przysiółek, a nawet osadę), część miejscowości lub kilka miejscowości. Także w jednej miejscowości może być ustanowionych kilka sołectw.
Dane z rocznika statystycznego GUS według stanu na dzień 31 grudnia każdego roku:
W miastach najczęściej odpowiednikiem sołectwa jest osiedle (bądź dzielnica). Jednak nie jest to regułą i są przypadki, gdzie w obrębie miasta ustanawiane są także sołectwa. W 2013 roku w 12 gminach miejskich funkcjonowało 49 sołectw. Jednostki pomocnicze w postaci sołectw w wymienionym roku były wyodrębnione w następujących gminach miejskich: Krasnystaw (7 sołectw), Orzesze (7), Jastrzębie-Zdrój (6), Mikołów (5), Pieszyce (4), Zawiercie (4), Suwałki (3), Kalisz (3), Czarna Woda (2), Miasteczko Śląskie (3), Woźniki (4), Sejny (1), Świnoujście (1). Brak było natomiast sołectw w miastach znajdujących się w gminach miejsko-wiejskich. Stan ten uległ zmianie w 2014 roku, gdy prawa miejskie otrzymała Stepnica – na obszarze miasta funkcjonują dwa sołectwa[28]. Do 2010 roku 3 sołectwa istniały w Warszawie w dzielnicy Białołęka[29].
W sześciu gminach miejskich w 2013 roku podjęta została uchwała o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego na 2014 r. Były to Miasteczko Śląskie, Orzesze, Jastrzębie-Zdrój, Krasnystaw, Czarna Woda oraz Zawiercie[29].
W Zielonej Górze z początkiem 2015 utworzono jedną jednostkę pomocniczą pod nazwą dzielnica Nowe Miasto, podzieloną na jednostki pomocnicze niższego rzędu – sołectwa[30]. Wcześniej jednostki te wchodziły w skład gminy wiejskiej Zielona Góra.