Spółgłoska boczna półotwarta podniebienna dźwięczna
| Numer IPA | 157 | |||
|---|---|---|---|---|
| ʎ | ||||
| Jednostka znakowa |
ʎ | |||
| Unikod |
U+028e | |||
| UTF-8 (hex) |
ca 8e | |||
| Inne systemy | ||||
| X-SAMPA | L | |||
| Kirshenbaum | l^ | |||
| IPA Braille↗ | ⠦⠽ | |||
| Przykład | ||||
| informacje • pomoc | ||||
| ||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | ||||
Spółgłoska boczna półotwarta podniebienna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego. W systemie IPA oznaczana jest symbolem (odwróconą literą y), a w X-SAMPA symbolem .
Artykulacja
- powietrze jest wydychane z płuc — jest to spółgłoska płucna egresywna
- podniebienie miękkie i języczek blokują wejście do nosa — jest to spółgłoska ustna
- środkowa część języka dotyka podniebienia twardego — jest to spółgłoska podniebienna
- czubek języka przylega ściśle do dziąseł, ale wydychane powietrze przepływa po bokach języka — jest to spółgłoska boczna
- powietrze przepływa przez jamę ustną bez turbulencji — jest to spółgłoska półotwarta
- więzadła głosowe drżą - jest to zasadniczo spółgłoska dźwięczna, choć wariant bezdźwięczny może się pojawiać w otoczeniu spółgłosek bezdźwięcznych, np. w wyrazie myślcie.
Występowanie
Język włoski
ʎ̝W języku włoskim, spółgłoska /ʎ/ jest realizowana jako spółgłoska dziąsłowo-podniebienna i może być oznaczana symbolem . W wielu akcentach języka włoskiego jest ona również spółgłoską szczelinową, która nie posiada specjalnego symbolu w notacji IPA. W nagłosie, spółgłoska /ʎ/ jest zawsze krótka, a w śródgłosie zawsze długa. Dodatkowo w języku włoskim spółgłoska /ʎ/ kontrastuje z inną spółgłoską boczną, mianowicie /l/. Parą minimalną są dla przykładu wyrazy paglia /ˈpaʎːa/ oraz palla /ˈpalːa/.
W ortografii języka włoskiego, fonem ten symbolizuje trójznak gli.
Przykłady
- w języku ajmara: llaki , „smutny”
- w języku hiszpańskim: lluvia , „deszcz”
- w języku katalońskim: lluna , „Księżyc”
- w języku keczua: allin , „dobry”
- w języku macedońskim: љубов , „miłość”
- w języku nowogreckim: λιακάδα , „światło słońca”
- w języku portugalskim: olho , „oko”
- w języku serbskochorwackim: odijeljen , „rozdzielony”
- w języku słowackim: roľa , „rola”
- w języku włoskim: paglia , „słoma”
Przypisy
- ↑ Ashby 2011 ↓, s. 64.
- ↑ a b Krämer 2009 ↓, s. 47.
Bibliografia
- Patricia Ashby: Understanding Phonetics, Understanding Language series. Routledge, 2011. ISBN 978-0-340-92827-1.
- Martin Krämer: The Phonology of Italian. OUP Oxford, 2009. ISBN 978-0-19-929079-6.
| wargowe | przedniojęzykowe | tylnojęzykowe | laryngalne | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| dwuwar- gowe |
wargowo- zębowe |
językowo- wargowe |
zębo- we |
przednio- językowo- dziąsłowe |
zadziąs- łowe |
z retroflek- sją |
podnie- bienne |
miękko- podnie- bienne |
języcz- kowe |
gardłowe / nagłośniowe | krtaniowe | |||||||||||||||
| nosowe | m̥ | m | ɱ | n̼ | n̥ | n | ɳ̊ | ɳ | ɲ̊ | ɲ | ŋ̊ | ŋ | ɴ | |||||||||||||
| zwarte | p | b | p̪ | b̪ | t̼ | d̼ | t | d | ʈ | ɖ | c | ɟ | k | ɡ | q | ɢ | ʡ | ʔ | ||||||||
| syczące zwarto-szczelinowe | ts | dz | t̠ʃ | d̠ʒ | ʈʂ | ɖʐ | t̠ɕ | d̠ʑ | ||||||||||||||||||
| niesyczące zwarto-szczelinowe | pɸ | bβ | p̪f | b̪v | t̪θ | d̪ð | tɹ̝̊ | dɹ̝ | t̠ɹ̠̊˔ | d̠ɹ̠˔ | cç | ɟʝ | kx | ɡɣ | qχ | ʡʢ | ʔh | |||||||||
| syczące szczelinowe | s | z | ʃ | ʒ | ʂ | ʐ | ɕ | ʑ | ||||||||||||||||||
| niesyczące szczelinowe | ɸ | β | f | v | θ̼ | ð̼ | θ | ð | θ̠ | ð̠ | ɹ̠̊˔ | ɹ̠˔ | ɻ˔ | ç | ʝ | x | ɣ | χ | ʁ | ħ | ʕ | h | ɦ | |||
| półotwarte | ʋ̥ | ʋ | ɹ̥ | ɹ | ɻ̊ | ɻ | j̊ | j | ɰ̊ | ɰ | ʔ̞ | |||||||||||||||
| uderzeniowe | ⱱ̟ | ⱱ | ɾ̼ | ɾ̥ | ɾ | ɽ̊ | ɽ | ɢ̆ | ʡ̆ | |||||||||||||||||
| drżące | ʙ̥ | ʙ | r̥ | r | ʀ̥ | ʀ | ʜ | ʢ | ||||||||||||||||||
| boczne zwarto-szczelinowe | tɬ | dɮ | ʈɭ̊˔ | cʎ̝̊ | kʟ̝̊ | ɡʟ̝ | ||||||||||||||||||||
| boczne szczelinowe | ɬ | ɮ | ɭ̊˔ | ɭ˔ | ʎ̝̊ | ʎ̝ | ʟ̝̊ | ʟ̝ | ||||||||||||||||||
| boczne półotwarte | l̥ | l | ɭ̊ | ɭ | ʎ̥ | ʎ | ʟ̥ | ʟ | ʟ̠ | |||||||||||||||||
| boczne uderzeniowe | ɺ | ɭ̆ | ʎ̆ | ʟ̆ | ||||||||||||||||||||||
| dwuwar- gowe |
wargowo- zębowe |
zębowe | przednio- językowo- dziąsłowe |
zadziąs- łowe |
z retroflek- sją |
podnie- bienne |
miękko- podnie- bienne |
języcz- kowe |
gardło- we |
krtaniowe | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ejektywne | zwarte | pʼ | tʼ | ʈʼ | cʼ | kʼ | qʼ | ʡʼ | |||||||||||||||
| zwarto- szczelinowe |
t̪θʼ | tsʼ | t̠ʃʼ | ʈʂʼ | kxʼ | qχʼ | |||||||||||||||||
| szczelinowe | ɸʼ | fʼ | θʼ | sʼ | ʃʼ | ʂʼ | ɕʼ | xʼ | χʼ | ||||||||||||||
| boczne zwarto- szczelinowe |
tɬʼ | cʎ̝̊ʼ | kʟ̝̊ʼ | ||||||||||||||||||||
| boczne szczelinowe |
ɬʼ | ||||||||||||||||||||||
| mlaski | nieprzydechowe/ dźwięczne |
ʘ | ʘ̬ | ǀ | ǀ̬ | ǃ | ǃ̬ | ǃ˞ | ǃ̬˞ | ǂ | ǂ̬ | ◌ˀ | |||||||||||
| nosowe | ʘ̃ | ǀ̃ | ǃ̃ | ǃ̃˞ | ǂ̃ | ◌̃ˀ | |||||||||||||||||
| boczne | ǁ | ǁ̬ | |||||||||||||||||||||
| boczne nosowe | ǁ̃ | ||||||||||||||||||||||
| iniektywne | ɓ̥ | ɓ | ɗ̥ | ɗ | ᶑ̥ | ᶑ | ʄ̊ | ʄ | ɠ̊ | ɠ | ʛ̥ | ʛ | |||||||||||