miasto i gmina | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Data założenia |
XIV wiek | ||
Prawa miejskie |
lata 1973–1975, 1982 rok | ||
Burmistrz |
Ryszard Spyra | ||
Powierzchnia |
40,04 km² | ||
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
|||
Strefa numeracyjna |
32 | ||
Kod pocztowy |
42-480 | ||
Tablice rejestracyjne |
SZA | ||
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiegoPoręba | |||
Położenie na mapie PolskiPoręba | |||
Położenie na mapie województwa śląskiegoPoręba | |||
50°29′34″N 19°20′01″E/50,492778 19,333611 | |||
TERC (TERYT) |
2416011 | ||
SIMC |
0942216 | ||
Urząd miejskiul. Dworcowa 1 42-480 Poręba | |||
Strona internetowa | |||
BIP |
Poręba – miasto w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, nad Czarną Przemszą. Pomimo administracyjnej przynależności do województwa śląskiego od 1999 r., kulturowo, historycznie i geograficznie jest częścią Małopolski i dawnej ziemi krakowskiej.
Od 1933 roku ścisły obszar Poręby dzieli się na trzy sektory:
W skład miejscowości wchodzą także dawne wsie: Dziechciarze, Krawce, Niwki i Krzemenda.
Poręba - widok z samolotuDane z 30 czerwca 2004:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 8808 | 100 | 4598 | 52,2 | 4210 | 47,8 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
220 | 114,8 | 105,1 |
Piramida wieku mieszkańców Poręby w 2014 r.:
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0945545 | Dziechciarze | część miasta |
0945574 | Kierszula | część miasta |
0945597 | Krawce | część miasta |
0945611 | Krzemenda | część miasta |
0945640 | Niwki | część miasta |
Osada założona została w XIV wieku. Pierwsza wzmianka o Porębie pochodzi z 1373 roku Do 1954 roku siedziba gminy Poręba. W 1957 roku uzyskała status osiedla. W latach 1973–1975 i od 1982 r. była samodzielnym miastem. W latach 1975–1982 położona w granicach Zawiercia. Na terenie dzisiejszej Poręby istniało dawniej wielkie rozlewisko wodne zwane Czarnym Jeziorem. Od tego jeziora Poręba wzięła część swej pierwotnej nazwy. W 1375 osada nosiła nazwę Czarnej Poręby i należała do morawczyka Krzywosąda, zwanego pospolicie Krzywakiem. W XV wieku nazwa została zmieniona na Porębę Mrzygłodzką i przeszła w ręce szlachcica Pileckiego. W XVI wieku osadnictwo tych terenów na prawie magdeburskim spowodowało znaczny rozkwit Poręby. Bujne tereny leśne, złoża węgla brunatnego i rudy sprzyjały rozwojowi przemysłu. W miejscowych lasach wypalano węgiel drzewny. Rozwijał się wytop żelaza oraz stali.
Po III rozbiorze Polski, w 1795 roku, wybudowano w zakładzie pierwszy piec do przetapiania rudy. Uruchomienie pieca odlewniczego stworzyło z Poręby ośrodek przemysłowy. Odlewano rury żelazne, elementy do młynów, cegielni oraz innych fabryk, a także na potrzeby rolnictwa. Odlewnia odlewała naczynia emaliowane i urządzenia sanitarne. Poręba rozwijała się wraz z fabryką. Powstawały nowe osiedla. W latach 1930–1935 wybudowano trzy szkoły podstawowe. W czasie II wojny światowej Niemcy zmienili nazwę Poręby na „Haudorf”. Jeszcze przed I wojną światową w fabryce rozpoczęto produkcję obrabiarek, a po II wojnie światowej obrabiarek ciężkich.
System Identyfikacji Miejskiej w PorębiePoręba słynie także z lokalnej potrawy zwanej prażonkami (ziemniaki pokrojone w grube plastry pieczone razem z kiełbasą, boczkiem, cebulą i innymi składnikami). Unikatem jest też naczynie do ich przyrządzania jest to kociołek produkowany w Porębie od ponad 200 lat. Współcześnie ten odlew żeliwny posiada trzy nóżki i pokrywę, która jest do garnka dociskana śrubą. Jednak dawniej potrawę w garnku przykrywano odwróconą darnią trawy.
Co roku w Porębie urządzany jest Światowy Festiwal Prażonek, gdzie mieszkańcy wspólnie pieką w prażonki. Główną atrakcją festiwalu jest prażenie wielkiego żeliwnego kotła wypełnionego 160 kg ziemniaków.
Przez miasto przebiega droga krajowa nr 78 Chmielnik – Chałupki oraz linia kolejowa nr 182 Tarnowskie Góry – Zawiercie.
Przystanek autobusowy w PorębieMiasta partnerskie | ||
Kraj | Miasto | |
---|---|---|
Ukraina | Winniki | |
Węgry | Kistelek |
Łazy, Myszków, Siewierz, Zawiercie
Części miasta wg TERYT (dawne wsie) | |
---|---|
Historyczne części Poręby |
Przynależność wojewódzka |
|
---|---|
Miasta | |
Osiedla (1954-72) |
|
Gminy wiejskie (← 1927-39, 1945-54 i 1973-75) |
|
Gminy wiejskie pod okupacją (1939-45) | |
Gromady (1954-72) |
|
Miasta | |
---|---|
Gminy miejskie | |
Gminy miejsko-wiejskie | |
Gminy wiejskie |
Miasta na prawach powiatu | |
---|---|
Miasta powiatowe | |
Miasta gminne |
|