X-Men (film)

Wygląd przypnij ukryj X-Men

Logo filmu
Gatunek	superbohaterski fantastyka naukowa akcja
Rok produkcji	2000
Data premiery	12 lipca 2000 13 października 2000 (Polska)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	104 minuty
Reżyseria	Bryan Singer
Scenariusz	David Hayter
Główne role	Patrick Stewart Hugh Jackman Ian McKellen Halle Berry Famke Janssen James Marsden Bruce Davison Rebecca Romijn-Stamos Ray Park Anna Paquin
Muzyka	Michael Kamen
Zdjęcia	Newton Thomas Sigel
Scenografia	John Myhre
Kostiumy	Louise Mingenbach
Montaż	Steven Rosenblum Kevin Stitt John Wright
Produkcja	Lauren Shuler Donner Ralph Winter
Wytwórnia	20th Century Fox Marvel Enterprises The Donners’ Company Bad Hat Harry Productions
Dystrybucja	20th Century Fox
Budżet	75 000 000 USD
Przychody brutto	296 339 527 USD
Kontynuacja	X-Men 2 (2003)

X-Men – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2000 roku na podstawie serii komiksów o grupie superbohaterów o tej samej nazwie wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadał Bryan Singer na podstawie scenariusza Davida Haytera. W rolach głównych wystąpili: Patrick Stewart, Hugh Jackman, Ian McKellen, Halle Berry, Famke Janssen, James Marsden, Bruce Davison, Rebecca Romijn-Stamos, Ray Park i Anna Paquin.

Film ten opowiada historię mutantów Wolverine’a i Rogue, którzy zostali włączeni w konflikt między dwiema grupami mutantów, które w różny sposób próbują osiągnąć akceptację swojego gatunku przez społeczeństwo. Jedną z nich jest grupa „X-Men” profesora Charlesa Xaviera, natomiast drugą „Braterstwo Mutantów” dowodzone przez Erica Lensherra / Magneto.

Jego światowa premiera miała miejsce 12 lipca 2000 roku na Ellis Island. W Polsce film zadebiutował 13 października tego samego roku. Film zarobił prawie 300 milionów dolarów przy budżecie 75 milionów i spotkał się z pozytywną oceną krytyków. Bezpośrednimi kontynuacjami filmu są: X-Men 2 z 2003 i X-Men: Ostatni bastion z 2006 roku, które wchodzą w skład franczyzy uniwersum filmowego osadzonego w świecie X-Men.

Streszczenie fabuły

W 1944 roku w okupowanej przez nazistów Polsce młody Eric Lehnsherr zostaje oddzielony od swoich rodziców w momencie wprowadzenia do obozu koncentracyjnego Auschwitz. Kiedy próbuje się do nich przedostać, powoduje, że skrzydła stalowej bramy pochylają się w jego stronę. Jest to wynik jego zdolności jako mutanta do tworzenia pól magnetycznych i kontrolowania metalu. Eric zostaje ogłuszony przez strażników. Współcześnie amerykański senator Robert Kelly próbuje uchwalić w Kongresie „Ustawę o rejestracji mutantów”, która zmusiłaby mutantów do ujawnienia swojej tożsamości i umiejętności. W Kongresie obecni są Lehnsherr, który nazywa siebie „Magneto”, oraz jego kolega ze zdolnością telepatii, profesor Charles Xavier. Xavier zaniepokojony jest możliwą reakcją Lehnsherra na ustawę o rejestracji.

W Meridian w stanie Missisipi 17-letnia Marie D’Ancanto przez przypadek sprawia, że jej chłopak zapada w śpiączkę, ponieważ pochłania energię i siłę życiową innych. Postanawia uciec z domu i przyjmuje imię Rogue. W Albercie spotyka Logana, znanego również jako „Wolverine”, mutanta posiadającego zdolność samoregeneracji i metalowe szpony. Po drodze zostają zaatakowani przez Sabretootha, jednego ze sługusów Magneto, ale dwóch nauczycieli ze szkoły Xaviera, Cyclops i Storm, pojawiają się na miejscu i ratują ich. Wolverine i Rogue trafiają do posiadłości Xaviera, szkoły dla mutantów w hrabstwie Westchester w stanie Nowy Jork. Xavier informuje Logana, że prawdopodobnie jest nim zainteresowany Magneto, i prosi go, aby pozostał w posiadłości, kiedy jego X-Meni będą badać sprawę. Natomiast Rogue zostaje zapisana do szkoły.

Senator Kelly zostaje porwany przez dwóch kolejnych sługusów Magneto, Toada i Mystique. Przetrzymywany jest w ich kryjówce na wyspie Genosha. Magneto wykorzystuje Kelly’ego jako obiekt testowy dla maszyny zasilanej jego zdolnościami magnetycznymi, która generuje promieniowanie wywołujące mutacje u ludzi. Kelly później ucieka, wykorzystując swoją nowo odkrytą mutację.

Rogue odwiedza Wolverine’a w nocy, kiedy śnią mu się koszmary. Zaskoczony, przypadkowo rani ją szponami, jednak ona wchłania jego zdolność regeneracji i regeneruje się. Obserwują to koledzy, którzy przybyli jej z pomocą. Później zostaje przekonana przez Mystique w postaci Bobby’ego Drake’a, że Xavier jest na nią zły i powinna opuścić szkołę. Xavier używa Cerebro, maszyny do lokalizacji mutantów, aby ją odnaleźć. X-Meni wyruszają na stację kolejową, aby sprowadzić Rogue z powrotem. W tym czasie Mystique włamuje się do Cerebro i sabotuje maszynę.

Wolverine odnajduje Rogue w pociągu i przekonuje ją, by wróciła do szkoły. Przed ich odejściem przybywa Magneto. Obezwładnia Wolverine’a i porywa Rogue. Xavier próbuje powstrzymać Magneto, kontrolując swoim umysłem Sabretootha, jednak zostaje zmuszony, by zwolnić chwyt, kiedy Magneto atakuje policjantów. Dzięki temu Magneto ze swoim Bractwem i Rogue uciekają. Kelly pojawia się w szkole Xaviera, a ten dowiaduje się z jego myśli o maszynie Magneto. Uświadamia sobie, że wysiłek związany z napędzeniem urządzenia prawie zabił Magneto. Grupa wnioskuje, że zamierza on przenieść swoje moce na Rogue i użyć do zasilania kosztem jej życia. Kelly odrzuca mutację, a jego ciało zamienia się w ciecz. Xavier próbuje zlokalizować Rogue za pomocą Cerebro, ale uszkodzona przez sabotaż Mystique maszyna go obezwładnia i ten zapada w śpiączkę. Jean Gray, która również posiada zdolność telepatii, naprawia Cerebro i używa go. Dowiaduje się, że Magneto planuje umieścić swoją maszynę wywołującą mutacje na Liberty Island i użyć jej do zmutowania światowych przywódców spotykających się na szczycie na pobliskiej Ellis Island. X-Men docierają do Statuy Wolności, gdzie walczą z Bractwem, które ostatecznie pokonują. W tym czasie Magneto przekazuje swoje moce Rogue i aktywuje urządzenie. Wolverine i Cyclops atakują Magneto, a później Wolverine niszczy maszynę. Przekazuje swoje moce Rogue, a jego zdolności lecznicze regenerują ją. Sam zostaje obezwładniony.

Profesor Xavier i Wolverine powracają do zdrowia, a grupa dowiaduje się również, że Mystique udało się uciec i podszywa się pod senatora Kelly’ego. Xavier daje Wolverine’owi wskazówkę dotyczącą jego przeszłości, która dotyczy opuszczonej bazy wojskowej w Kanadzie. Magneto zostaje uwięziony w celi zbudowanej z plastiku. Podczas odwiedzin Xaviera ostrzega go, że pewnego dnia zamierza uciec i kontynuować walkę.

Obsada

Patrick Stewart jako Charles Xavier / Profesor X, mutant, który posiada zdolność telepatii; pacyfista. Założyciel Szkoły Xaviera dla Utalentowanych Dzieci oraz X-Menów.
Hugh Jackman jako James „Logan” Howlett / Wolverine, mutant posiadający szpony w rękach, wyostrzone zmysły oraz umiejętność regeneracji. W wyniku eksperymentu jego szkielet, w tym również szpony, zostały pokryte niezniszczalnym adamantium .
Ian McKellen jako Eric Lensherr / Magneto, mutant posiadający umiejętność manipulowania polem magnetycznym oraz metalem, który dowodzi Braterstwem Mutantów. Brett Morris zagrał Erica jako dziecko.
Halle Berry jako Ororo Munroe / Storm, mutantka potrafiąca kontrolować pogodę. Jest nauczycielką w Szkole Xaviera dla Utalentowanych Dzieci oraz należy X-Menów.
Famke Janssen jako Jean Grey, mutantka posiadająca zdolności telekinetyczne i telepatyczne. Jest nauczycielką w Szkole Xaviera dla Utalentowanych Dzieci oraz należy X-Menów.
James Marsden jako Scott Summers / Cyclops, mutant posiadający zdolność generowania wiązek energii z oczu, który w związku z tym nosi specjalne okulary. Jest nauczycielem w Szkole Xaviera dla Utalentowanych Dzieci oraz należy do X-Menów.
Bruce Davison jako Robert Kelly, senator Stanów Zjednoczonych, który jest przeciwny mutantom i zostaje porwany przez Magneto.
Rebecca Romijn-Stamos jako Raven Darkholme / Mystique, mutantka posiadająca zdolność zmiany swojego wyglądu, należąca do Braterstwa Mutantów.
Ray Park jako Mortimer Toynbee / Toad, bardzo zwinny mutant i poplecznik Magneto. Do jego zdolności należą: chwytliwy język, wydzielanie śluzowatej substancji, którą pluje na innych, oraz zwiększona zwinność.
Anna Paquin jako Marie D’Ancanto / Rogue, nastoletnia mutantka, która uciekła z domu po tym, jak po pocałowaniu chłopaka zapadł on w śpiączkę. Poprzez fizyczny kontakt potrafi odebrać siły życiowe, poznać czyjeś wspomnienia, a w przypadku mutantów – używać ich mocy.

W filmie ponadto wystąpili: Tyler Mane jako Victor Creed / Sabertooth, brutalny mutant i najemnik Magneto; Shawn Ashmore jako Bobby Drake / Iceman, uczeń szkoły Charlesa Xaviera, który zaprzyjaźnia się z Rogue; Rhona Shekter i Kenneth McGregor jako rodzice Erica Lensherra, którzy zostali straceni w Auschwitz-Birkenau ; Donna Goodhand i John Nelles jako rodzice Marie D’Ancanto.

W rolach cameo wystąpili: scenarzysta filmu David Hayter i współtwórca historii do scenariusza Tom DeSanto jako policjanci; Stan Lee, twórca komiksów Marvel Comics jako sprzedawca na plaży. Uczniów szkoły Charlesa Xaviera zagrali: Sumela Kay jako Kitty Pryde, Alexander Burton jako John Allerdyce / Pyro, Katrina Florece jako Jubilation Lee / Jubilee i Donald Mackinnon jako Peter Rasputin / Colossus.

Produkcja

Rozwój projektu

Bryan Singer, reżyser filmu

Scenarzyści Marvel Comics, Gerry Conway i Roy Thomas, napisali scenariusz do filmu o X-Men w 1984 roku, kiedy prawa do ekranizacji należały do Orion Pictures, ale dalszy rozwój produkcji został wstrzymany wskutek problemów finansowych studia. W latach 1989–1990 Stan Lee i Chris Claremont prowadzili rozmowy z Carolco Pictures dotyczące filmowej adaptacji. James Cameron został producentem, a Kathryn Bigelow odpowiadać miała za reżyserię. Wstępna wersja scenariusza została napisana przez Bigelow. Projekt upadł, kiedy Lee wzbudził zainteresowanie Camerona postacią Spider-Mana, a Carolco zbankrutowało. Prawa postaci powróciły do Marvela. W 1994 roku producentka Lauren Shuler Donner, współpracująca z 20th Century Fox, zakupiła prawa, a Andrew Kevin Walker został zatrudniony do napisania scenariusza. Później nad historią pracowali również Laeta Kalogridis, John Logan, James Schamus i Joss Whedon .

Studio rozważało przydzielenie funkcji reżysera Brettowi Ratnerowi . Później zaoferowano tę funkcję Robertowi Rodriguezowi, ale ten odrzucił propozycję. W grudniu 1996 roku Fox zatrudnił na to stanowisko Bryana Singera. W kwietniu 1997 roku Ed Solomon został poproszony o napisanie scenariusza. Pod koniec 1998 roku Singer i Tom DeSanto wysłali scenariusz do studia, któremu się on spodobał, jednak część pomysłów została odrzucona ze względu na ograniczenia budżetowe. Singer i DeSanto poprosili Christophera McQuarrie’a o pomoc w poprawkach. Ostatecznie tylko David Hayter został uwzględniony jako scenarzysta filmu.

Casting

Bryan Singer chciał obsadzić Russella Crowe’a w roli Wolverine’a, ale ten odrzucił propozycję i zaproponował swojego kolegę, Hugh Jackmana. Pierwotnie rolę tę otrzymał jednak Dougray Scott, jednak w wyniku wypadku na planie filmu Mission: Impossible II zrezygnował i ostatecznie angaż otrzymał Jackman, na trzy tygodnie przed rozpoczęciem zdjęć. Studio na różnych etapach rozważało również Keanu Reevesa, Mela Gibsona, Viggo Mortensena , Gary’ego Sinise’a, Aarona Eckharta, Jean-Claude Van Damme’a, Edwarda Nortona i Boba Hoskinsa .

W 1998 roku poinformowano, że Singer zaproponował Patrickowi Stewartowi rolę Xaviera. Michael Jackson również zabiegał o tę rolę, ale nigdy nie był brany na poważnie przez studio. W czerwcu 1999 roku potwierdzono angaż Stewarta, a także Iana McKellena jako Magneto. Pod uwagę do roli Xaviera brano również Terence’a Stampa .

Jim Caviezel początkowo został obsadzony jako Cyclops, ale zrezygnował w lipcu 1999 roku z powodu innych zobowiązań filmowych. Innymi kandydatami byli: Thomas Jane, Jonny Lee Miller, Eric Mabius, Owen Wilson, Edward Burns i Jude Law . Ostatecznie rolę otrzymał James Marsden . Studio chciało obsadzić Angelę Bassett jako Storm, ale w tamtym czasie okazała się ona zbyt droga. Pod uwagę brane były Janet Jackson i Mariah Carey . Selma Blair, Renee O’Connor, Lucy Lawless, Maria Bello i Helen Hunt znalazły się wśród kandydatek do roli Jean Grey. Role te otrzymały Halle Berry i Famke Janssen .

Natalie Portman, Kate Winslet , Drew Barrymore , Sarah Michelle Gellar , Jennifer Love Hewitt, Katie Holmes, Christina Ricci, Alicia Silverstone i Katharine Isabelle były brane pod uwagę do roli Rouge, a Anna Paquin otrzymała angaż po rezygnacji z głównej roli w filmie Naiwna . Aktor i kulturysta Christian Boeving ubiegał się o rolę Colossusa. Na casting przyszedł w charakteryzacji, która miała upodobnić jego ciało do metalu.

We wrześniu 1999 roku ujawniono, że w filmie wystąpią również: Ray Park, Rebecca Romijn-Stamos i Tyler Mane .

Zdjęcia i postprodukcja

Zdjęcia trwały od 22 września 1999 do 3 marca 2000 roku. Film był kręcony w Toronto w Kanadzie . Za zdjęcia odpowiadał Newton Thomas Sigel, scenografią zajął się John Myhre, a kostiumy zaprojektowała Louise Mingenbach .

Montażem zajęli się Steven Rosenblum, Kevin Stitt i John Wright . Efekty specjalne przygotowały studia: Digital Domain, Kleiser–Walczak Construction, Cinesite, Hammerhead Production, Matte World Digital, C.O.R.E. Digital Pictures i POP Film & Animation, a odpowiadał za nie Michael Fink.

Muzyka

Muzykę do filmu skomponował Michael Kamen. Album zawierający ścieżkę dźwiękową z muzyką Kamena, X-Men (Original Motion Picture Soundtrack), został wydany 11 lipca 2000 roku przez Decca Records .

2000	X-Men (Original Motion Picture Soundtrack)

Tytuł utworu

Autor

Długość

„Death Camp”

M. Kamen