Wiktor Ambarcumian

Wygląd przypnij ukryj Wiktor Ambarcumian
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 września 1908
Tyflis

Data i miejsce śmierci

12 sierpnia 1996
Bjurakan (Armenia)

Rodzaj działalności

astrofizyka

prezes AN Armeńskiej SRR
Przynależność

AN Armeńskiej SRR

Okres urzędowania

od 1947
do 1993

Poprzednik

Iosif Orbeli

Następca

Fadiej Sarkisian

Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Pracy Socjalistycznej Złota Gwiazda Bohatera Pracy Socjalistycznej Nagroda Stalinowska Nagroda Stalinowska
Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Pracy Order Rewolucji Październikowej Order Czerwonego Sztandaru Pracy Bohater Armenii
Strona internetowa
Ormiański banknot z wizerunkiem astronoma

Wiktor Amazaspowicz Ambarcumian (ur. 5 września?/18 września 1908 w Tyflisie, zm. 12 sierpnia 1996 w Biurakanie w Armenii) – ormiański astronom i astrofizyk.

Życiorys

Do roku 1928 studiował w Leningradzkim Uniwersytecie Państwowym, a latem 1932 w Pułkowie napisał doktorat. Następnie do roku 1946 wykładał w Leningradzie astrofizykę; w latach 1934–1943 profesor tej uczelni. Od 1944 profesor uniwersytetu w Erywaniu.

W latach 1941–1943 rozwinął teorię rozpraszania światła w atmosferach planet. W roku 1946 pod jego patronatem zostało otwarte Obserwatorium Biurakańskie. W 1947 odkrył nowy rodzaj młodego układu gwiazd, który nazwał asocjacją gwiazdową. Najważniejszym rezultatem jego badań było stwierdzenie, że proces formowania gwiazd w Galaktyce nadal trwa, a większość gwiazd bierze początek w zmianie systemów grup gwiazd. W późniejszym czasie zajął się badaniem zjawisk w atmosferze gwiazd, które zmieniają się pod względem cech fizycznych, takich jak jasność, masa czy gęstość. Zaobserwował, że zmiany te związane są z bezpośrednim wyzwoleniem wewnątrzgwiazdowej energii w zewnętrznych warstwach gwiazd. Badał niestacjonarne procesy w galaktykach oraz sygnały radiowe pochodzące spoza Drogi Mlecznej. Doszedł do wniosku, że sygnały reprezentują subatomowe procesy wybuchu wewnątrz galaktyk, a nie jak dotychczas sądzono niekolidujące układy gwiezdne.

Od 1939 członek Akademii Nauk ZSRR. W latach 1947–1993 był prezesem AN Armeńskiej SRR. Zajmował on również inne posady: w latach 1970–1974 prezesa Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Naukowych (ICSU) i w latach 1961–1964 prezesa Międzynarodowej Unii Astronomicznej.

W połowie lat 50. opracował pionierską ideę, według której zjawiska energetyczne obserwowane w radiogalaktykach nie są wynikiem zderzeń ogromnych galaktyk, ale skutkiem bardzo intensywnych i gwałtownych wybuchów w centrach galaktyk. Zajmował się on także zagadnieniami takimi jak:

W 1956 roku przyznano mu nagrodę Prix Jules-Janssen.

7 września 1973 Uniwersytet Mikołaja Kopernika przyznał mu tytuł doktora honoris causa.

Został odznaczony m.in. dwukrotnie Medalem „Sierp i Młot” Bohatera Pracy Socjalistycznej, czterokrotnie Orderem Lenina, Orderem Rewolucji Październikowej, Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy oraz Orderem „Znak Honoru”. Dwukrotny laureat Nagrody Stalinowskiej (1946, 1950). W niepodległej Armenii został drugim człowiekiem uhonorowanym tytułem Bohatera Armenii (1994).

Jego imieniem nazwano asteroidę (1905) Ambartsumian.

Przypisy

  1. ↑ a b c Ambarcumian Wiktor, Encyklopedia PWN  .
  2. ↑ Praca zbiorowa, Encyklopedia audiowizualna Britannica, Ziemia i wszechświat., Poznań: Kurpisz S.A., 2006, s. 11, ISBN 978-83-60563-25-0 .
  3. ↑ Doktorzy honoris causa UMK. umk.pl. .
  4. ↑ (1905) Ambartsumian , Minor Planet Center   (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Laureaci Złotego Medalu Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego (XX wiek)

Laureaci Prix Jules-Janssen
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek
Laureaci Medalu Bruce
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek
Kontrola autorytatywna (osoba):Encyklopedia internetowa: Identyfikatory zewnętrzne: