Jan Oort
Wygląd przypnij ukryj Tablica pamiątkowa na domu, w którym urodził się Jan Oort (Franeker, Holandia) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
Jan Hendrik Oort (ur. 28 kwietnia 1900 we Franeker, zm. 5 listopada 1992 w Lejdzie) – holenderski astronom.
Jego badania nad Układem Słonecznym oraz budową i pochodzeniem Drogi Mlecznej stanowią fundamentalny wkład w astronomię XX wieku.
Życiorys
Studiował w Groningen wraz z Jacobusem Kepteynem. W 1927 r. udowodnił na podstawie ruchów własnych gwiazd ruch obrotowy Drogi Mlecznej. W 1935 r. został profesorem Uniwersytetu w Lejdzie na wydziale, którego kierownikiem był Ejnar Hertzsprung.
Fascynowały go fale radiowe pochodzące z przestrzeni kosmicznej. Po II wojnie światowej został pionierem radioastronomii.
W 1950 roku przedstawił hipotezę okołosłonecznego obłoku komet, który miałby się znajdować w odległości ok. 1 roku świetlnego od Słońca (tzw. Obłok Oorta).
W latach 50. otrzymał fundusze na nowy radioteleskop w Dwingeloo, we wschodniej części Holandii, mający służyć przeszukiwaniu centrum Wszechświata. W 1970 r. zbudowano w Westerbork większy teleskop (ang. the Westerbork Synthesis Radio Telescope), składający się ze współpracujących ze sobą 12 mniejszych teleskopów, przeznaczony do badania fal radiowych metodą interferometrii.
Odkrycia Oorta
- Obliczył, że odległość fragmentu Drogi Mlecznej, położonego w gwiazdozbiorze Strzelca, od Ziemi wynosi 30 000 lat świetlnych.
- Wykazał, że Droga Mleczna ma masę 100 miliardów razy większą od masy Słońca.
- W 1950 r. zasugerował, że komety pochodzą z określonego obszaru Układu Słonecznego, co zostało później udowodnione.
- Odkrył, że światło pochodzące z mgławicy Kraba jest spolaryzowane oraz tworzone przez promieniowanie synchrotronowe.
Nagrody i wyróżnienia
Nagrody:
- 1942 – Bruce Medal
- 1946 – Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego
- 1947 – Prix Jules-Janssen
- 1951 – nagroda Henry Norris Russell Lectureship przyznawana przez American Astronomical Society
- 1973 – tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
- 1987 – Nagroda Kioto w dziedzinie nauk podstawowych
Nazwane jego imieniem:
Przypisy
- ↑ Oort Jan Hendrik, Encyklopedia PWN .
- ↑ J. H. Oort. Observational evidence confirming Lindblad’s hypothesis of a rotation of the galactic system. „Bulletin of the Astronomical Institutes of the Netherlands”. 3 (120), s. 275–282, 1927.
- ↑ Doktorzy honoris causa UMK. umk.pl. .
- ↑ Jan Hendrik Oort. Kyoto Prize. . (ang.).
Linki zewnętrzne
- Jan Oort, astronom (Leiden University Library, kwiecień-maj 2000). lampje.leidenuniv.nl. . (ang.)
| XX wiek |
|
|---|---|
| XXI wiek |
|
- ISNI: 0000000112972825
- VIAF: 3502149198292774940005
- LCCN: n80107139
- GND: 12017989X
- SUDOC: 13305795X
- NKC: mub20231176105
- DBNL: oort010
- NTA: 068413564
- CiNii: DA10732162
- NUKAT: n2019033994
- J9U: 987007372006305171
- PWN: 3951196
- Britannica: biography/Jan-Hendrik-Oort, biography/Jan-Oort
- Universalis: jan-hendrik-oort
- БРЭ: 2689989
- NE.se: jan-h-oort
- SNL: Jan_Oort
- VLE: jan-hendrik-oort
- Catalana: 0047408
- DSDE: Jan_Hendrik_Oort
- Hrvatska enciklopedija: 45192