Px48

Ten artykuł od 2016-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Px48

Px48-1920 (2023)
Producent	Fablok Chrzanów
Lata budowy	1948 – 1955
Układ osi	D (0-4-0)
Wymiary
Masa pustego parowozu	20 t
Masa służbowa	22 t
Długość	6998 mm
Długość z tendrem	12 826 mm
Szerokość	2240 mm
Wysokość	3060 mm
Rozstaw osi skrajnych	950-950-1000 mm
Średnica kół napędnych	750 mm
Średnica kół tocznych	brak
Napęd
Trakcja	parowa
Typ tendra	Pt6x48
Ciśnienie w kotle	13 at
Powierzchnia ogrzewalna kotła	39,0 m²
Powierzchnia przegrzewacza	15,5 m²
Powierzchnia rusztu	1,47 m²
Średnica cylindra	320 mm
Skok tłoka	360 mm
Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa	180 KM
Maksymalna siła pociągowa	4800 kg
Prędkość konstrukcyjna	do 45 km/h
Parametry użytkowe
Rozstaw szyn	750 mm, 760 mm (eksport), 762 mm (eksport), 785 mm, 1000 mm
Multimedia w Wikimedia Commons

Px48 – polski parowóz wąskotorowy, produkowany po II wojnie światowej w zakładach Fablok.

Zbudowany na podstawie dokumentacji technicznej parowozu serii Wp29 (Px29)^[1], odnalezionej w 1943 przez pracownika Fabloku inż. K. Sieleckiego^{[potrzebny przypis]}. Obydwa parowozy były do siebie bardzo zbliżone^{[potrzebny przypis]}. Kocioł parowozu Px48 pozostał taki sam jak w parowozie Px29^[2]. Nowa dokumentacja techniczna została zatwierdzona w 1948 roku. Produkcję pierwszych parowozów rozpoczęto dopiero w 1950 roku z powodu otrzymania przez Fablok zamówień na parowozy tego typu przez koleje rumuńskie oraz jugosłowiańskie^{[potrzebny przypis]}.

Do 1954 roku zbudowano łącznie 81 parowozów: 70 parowozów dla PKP, 5 parowozów dla kolei przemysłowych oraz 6 na eksport do Albańskiej Republiki Ludowej oraz Chińskiej Republiki Ludowej^{[potrzebny przypis]}. W 1955 roku, po wprowadzeniu zmian w dokumentacji konstrukcyjnej, wybudowano 37 parowozów (tzw. drugiego wykonania)^{[potrzebny przypis]}. Niektóre z nich były wyposażone w kotły wyprodukowanej w „Toruńskiej Fabryce Kotłów”^{[potrzebny przypis]}. Kotły te były w znacznym stopniu spawane elektrycznie^{[potrzebny przypis]}. Spośród wyprodukowanych 37 parowozów, 24 sztuki zakupiły PKP, a 13 sztuk koleje przemysłowe^{[potrzebny przypis]}. Łącznie dla potrzeb PKP wyprodukowano 118 tych maszyn^[3].

Na początku lat 50. XX wieku ZNTK w Nowym Sączu przebudowały 17 tych maszyn do jazdy po torze o szerokości 1000 mm. Zapas 4 t węgla i 6 m³ wody umożliwiał prowadzenie składu o masie 300 t na trasie długości 65 km, bez potrzeby uzupełniania paliwa^[4].

Cztery lokomotywy zostały zbudowane w 1952 roku na eksport do Chińskiej Republiki Ludowej (na tor 762 mm, z tego dwie następnie przekazane Albańskiej Republice Ludowej) i jedna do Albańskiej Republice Ludowej (tor 760 mm)^[5]. Ponadto na bazie Px48 opracowano zmienione wersje eksportowe na tor 760 mm: Duna dla Rumunii (10 sztuk, z dwuosiowym tendrem) i Sawa dla Jugosławii (10 sztuk, z trzyosiowym tendrem, następnie przejęte przez PKP jako seria Px49)^[1].

Parowozy Px48 rozpoczęto wycofywać około 1970 roku, kiedy to PKP wprowadziło na koleje wąskotorowe ciężkie lokomotywy spalinowe importowane z Rumunii (m.in. serii Lxd2 o mocy 450 KM). Parowozy Px48 sprzedawano do kolei przemysłowych oraz do innych krajów^[4]

W 1990 roku dwa parowozy Px48 zostały sprzedane do Niemiec na kolej Brohltalbahn, gdzie używane były pod numerami V i VI, prowadząc pociągi muzealne Vulkan Express w rejonie Brohl (w 2010 r. były nieczynne)^[6].

Parowóz Px48-1783 posłużył do wykonania instalacji artystycznej pod nazwą „Wysiadać! Łódź Fabryczna” przez Piotra Janowskiego, artysty urodzonego w Łodzi, a zamieszkałego w Stanach Zjednoczonych na Florydzie. Parowóz został oklejony folią aluminiową i ustawiony w okresie od 10 grudnia 2016 do 9 kwietnia 2017 w Łodzi u zbiegu ulic Jana Kilińskiego i Romualda Traugutta z okazji otwarcia nowego dworca kolejowo-autobusowego Łódź Fabryczna^[7][8][9].

Kocioł parowozu posiadał stalową skrzynię ogniową. Obsługa kotła wymagała kontrolowania i zapobiegania częstym stałym zmianom temperatury. Armatura przy kotle była znormalizowana, jaką stosowano w parowozach przemysłowych normalnotorowych typu Ferrum. Na walczaku kotła zamontowano dwie piasecznice we wspólnej obudowie ze zbieralnikiem pary. Podawały one piasek pod wszystkie koła napędne parowozu. Podwozie parowozu miało ostoję belkową o grubości belek 60 mm, odsprężynowaną za pomocą płaskich resorów odgórnie w sposób kombinowany, z czterema punktami podparcia całej konstrukcji. Zestawy kołowe pierwszych trzech osi napędnych były sztywne, a koła drugiej osi miały zwężone obrzeża po 3 mm na stronę, natomiast czwarta oś napędna miała przesuw boczny po 15 mm na stronę, co umożliwiało swobodne pokonywanie łuków o promieniu 35 metrów. Silniki parowe bliźniacze na parę przegrzaną napędzały poprzez jednoprowadnicowe krzyżulce i dość długie korbowody trzecią oś napędną. Suwaki tłoczkowe z wlotem pary wewnętrznym i długie trzony tłokowe przechodzące przez przednie pokrywy cylindrowe. Parowóz prowadził tender czteroosiowy oparty na wózkach Diamonda ze spawaną skrzynią wodną o pojemności 6 m³ i węglową na 4 tony węgla^[4]

• Opis parowozu serii Px48. sredzkakolejka.website.pl. .
• Zestawienie egzemplarzy dla typu Px48
• Pojazdy Komunikacji – Parowóz Px 48