Pismo tamilskie

Wygląd przypnij ukryj Ewolucja pisma tamilskiego

Pismo tamilskie, alfabet tamilski – jeden z indyjskich systemów pisma, wywodzący się ze starożytnego brahmi, używany do zapisywania języka tamilskiego.

Historia

Najstarsze zachowane inskrypcje w piśmie tamilskim, w nieco odmiennej formie niż stosowana obecnie, pochodzą z III w. Współczesny alfabet tamilski ukształtował się w VIII w., pod dużym wpływem pisma grantha, w którym zapisywano wcześniej język tamilski. Pierwsze teksty drukowane pojawiły się w XVI w. dzięki aktywności misjonarzy chrześcijańskich.

Charakterystyka

• Pismo tamilskie, podobnie jak inne alfabety indyjskie to typowe pismo alfabetyczno-sylabiczne (abugida). Podstawową jednostką jest sylaba. Na przykład słowo வீடு (vīṭu, dom) składa się z dwóch znaków: வீ oraz டு reprezentujących kolejno sylaby vī oraz ṭu.
• Nie jest to jednak sylabariusz, gdyż grafemy te najczęściej zachowują element spółgłoskowy, który jest następnie modyfikowany przez element samogłoskowy. Podstawowym elementem jest spółgłoska z „wbudowanym” niezapisywanym dźwiękiem „a” (np. க ka, ம ma). Jeżeli w sylabie występuje inna samogłoska niż „a”, należy ów element spółgłoskowy odpowiednio zmodyfikować. Na przykład znak ி oznacza samogłoskę „i” po spółgłosce: கி ki, மி mi). W przeciwieństwie do „prawdziwych” alfabetów, znak ி nie jest samodzielną literą. Można by go nazwać znakiem diakrytycznym, gdyby nie to, że w alfabecie tamilskim takie znaki samogłoskowe często zmieniają formę elementu spółgłoskowego.
• Istnieją również grafemy dla oddania samogłosek samodzielnych, występujących w nagłosie, np. அ a, ஆ ā.

Znaki pisma tamilskiego

Alfabet tamilski składa się z 12 samodzielnych znaków samogłoskowych, 18 spółgłoskowych oraz 5 dodatkowych znaków tzw. grantha występujących jedynie w wyrazach zapożyczonych z sanskrytu. Kombinacja znaków samogłoskowych i spółgłoskowych daje w sumie aż 276 grafemów.

Samodzielne znaki samogłoskowe

Występują one jedynie na początku wyrazu.

Grafem tamilski	Transliteracja
அ	a
ஆ	ā
இ	i
ஈ	ī
உ	u
ஊ	ū
எ	e
ஏ	ē
ஐ	ai
ஒ	o
ஓ	ō
ஔ	au

Znaki spółgłoskowe

Grafem tamilski	Transliteracja
ஃ	ḵ
க்	k
ங்	ṅ
ச்	c
ஞ்	ñ
ட்	ṭ
ண்	ṇ
த்	t
ந்	n
ப்	p
ம்	m
ய்	y
ர்	r
ல்	l
வ்	v
ழ்	ḻ
ள்	ḷ
ற்	ṟ
ன்	ṉ

Znaki grantha

Aby można było zapisywać słowa zapożyczone z sanskrytu, język tamilski przejął kilka dodatkowych znaków ze starożytnego pisma grantha ஜ் j, ஷ் ṣ, ஸ் s i ஹ் h oraz ligaturę க்ஷ் kṣ. Przykład : விஷ்ணு viṣṇu (Wisznu).

Grafem tamilski	Transliteracja
ஜ்	j
ஷ்	ṣ
ஸ்	s
ஹ்	h
க்ஷ்	kṣ

Zapis samogłosek

Na przykładzie spółgłoski க் k

Grafem tamilski	Transliteracja
க	ka
கா	kā
கி	ki
கீ	kī
கு	ku
கூ	kū
கெ	ke
கே	kē
கை	kai
கொ	ko
கோ	kō
கௌ	kau

Znaki spółgłoskowo-samogłoskowe

Poprzez kombinację 23 spółgłosek (licząc wraz ze znakami grantha) z 12 znakami samogłoskowymi powstaje 276 znaków spółgłoskowo-samogłoskowych.

	அ a	ஆ ā	இ i	ஈ ī	உ u	ஊ ū	எ e	ஏ ē	ஐ ai	ஒ o	ஓ ō	ஔ au
க் k	க	கா	கி	கீ	கு	கூ	கெ	கே	கை	கொ	கோ	கௌ
ங் ṅ	ங	ஙா	ஙி	ஙீ	ஙு	ஙூ	ஙெ	ஙே	ஙை	ஙொ	ஙோ	ஙௌ
ச் c	ச	சா	சி	சீ	சு	சூ	செ	சே	சை	சொ	சோ	சௌ
ஞ் ñ	ஞ	ஞா	ஞி	ஞீ	ஞு	ஞூ	ஞெ	ஞே	ஞை	ஞொ	ஞோ	ஞௌ
ட் ṭ	ட	டா	டி	டீ	டு	டூ	டெ	டே	டை	டொ	டோ	டௌ
ண் ṇ	ண	ணா	ணி	ணீ	ணு	ணூ	ணெ	ணே	ணை	ணொ	ணோ	ணௌ
த் t	த	தா	தி	தீ	து	தூ	தெ	தே	தை	தொ	தோ	தௌ
ந் n	ந	நா	நி	நீ	நு	நூ	நெ	நே	நை	நொ	நோ	நௌ
ப் p	ப	பா	பி	பீ	பு	பூ	பெ	பே	பை	பொ	போ	பௌ
ம் m	ம	மா	மி	மீ	மு	மூ	மெ	மே	மை	மொ	மோ	மௌ
ய் y	ய	யா	யி	யீ	யு	யூ	யெ	யே	யை	யொ	யோ	யௌ
ர் r	ர	ரா	ரி	ரீ	ரு	ரூ	ரெ	ரே	ரை	ரொ	ரோ	ரௌ
ல் l	ல	லா	லி	லீ	லு	லூ	லெ	லே	லை	லொ	லோ	லௌ
வ் v	வ	வா	வி	வீ	வு	வூ	வெ	வே	வை	வொ	வோ	வௌ
ழ் ḻ	ழ	ழா	ழி	ழீ	ழு	ழூ	ழெ	ழே	ழை	ழொ	ழோ	ழௌ
ள் ḷ	ள	ளா	ளி	ளீ	ளு	ளூ	ளெ	ளே	ளை	ளொ	ளோ	ளௌ
ற் ṟ	ற	றா	றி	றீ	று	றூ	றெ	றே	றை	றொ	றோ	றௌ
ன் ṉ	ன	னா	னி	னீ	னு	னூ	னெ	னே	னை	னொ	னோ	னௌ
ஜ் j	ஜ	ஜா	ஜி	ஜீ	ஜு	ஜூ	ஜெ	ஜே	ஜை	ஜொ	ஜோ	ஜௌ
ஷ் ṣ	ஷ	ஷா	ஷி	ஷீ	ஷு	ஷூ	ஷெ	ஷே	ஷை	ஷொ	ஷோ	ஷௌ
ஸ் s	ஸ	ஸா	ஸி	ஸீ	ஸு	ஸூ	ஸெ	ஸே	ஸை	ஸொ	ஸோ	ஸௌ
ஹ் h	ஹ	ஹா	ஹி	ஹீ	ஹு	ஹூ	ஹெ	ஹே	ஹை	ஹொ	ஹோ	ஹௌ
க்ஷ் kṣ	க்ஷ	க்ஷா	க்ஷி	க்ஷீ	க்ஷு	க்ஷூ	க்ஷெ	க்ஷே	க்ஷை	க்ஷொ	க்ஷோ	க்ஷௌ

Zobacz też

• tamilskie pismo brahmi
• Vatteluttu

Przypisy

1. ↑ E. Annamalai und Sanford B. Steever: Modern Tamil, in: Sanford B. Steever : The Dravidian Languages, London / New York 1998, str.101.
2. ↑ William Bright: The Dravidian Scripts, in: Sanford B. Steever : The Dravidian Languages, London 1998, str. 45.

Bibliografia

• Helga Anton: The Script and Pronunciation of Modern Tamil. Madras: Alamu Printing Works, 1976. Str. 1-18.
• A. H. Arden: A Progressive Grammar of Modern Tamil. Madras: Christian Literature Society, 1942 (Nachdruck 1969). Str. 33-63.
• William Bright: The Dravidian Scripts. In: Sanford B. Steever (Hrsg.): The Dravidian Languages. London: Routledge, 1998. Str. 40-71.
• Tamil writing. In: Florian Coulmas: The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems. Oxford: Blackwell Publishers, 1996. Str. 490 ff.

Linki zewnętrzne

• Omniglot: Alfabet tamilski

Pisma świata

Alfabetyczne	dwuszeregowe cyrylica greckie lustrzane łacińskie ormiańskie jednoszeregowe aurebesh awestyjskie cirth deseret etruskie głagolica gockie koptyjskie mandżurskie mongolskie pIQaD ogamiczne orchońskie rowasz runiczne ugaryckie dwuszeregowe i jednoszeregowe gruzińskie nielinearne hangul
Spółgłoskowe (abdżady)	arabskie aramejskie fenickie hebrajskie jawi pahlawi perskie południowoarabskie protosynajskie sogdyjskie syryjskie ujgurskie tengwar tifinagh
Półalfabetyczne	bopomofo
Alfabetyczno-sylabiczne (abugidy)	indyjskie protopisma i ksenopismo brahmi bhattiprolu grantha kharoszthi siddham północne dewanagari bengalskie gudżarati gurmukhi orija phags-pa sojombo śarada tybetańskie varang kshiti południowe birmańskie jawajskie kadamba kannada khmerskie laotańskie malajalam syngaleskie tamilskie tajskie telugu vatteluttu inne etiopskie kanadyjskie (indiańsko-eskimoskie) meroickie sogdyjskie
Sylabiczne	dalekowschodnie geba hiragana katakana man’yōgana nüshu yi inne afaka bamum cypryjskie czirokeskie linearne A linearne B mende vai
Logograficzne	bliskowschodnie (mezopotamskie) klinowe (sumeryjskie, akadyjskie, hetyckie, elamickie, perskie) bliskowschodnie (egipskie) demotyka hieratyka hieroglify dalekowschodnie (sinogramy) chińskie chữ nôm dongba dżurdżeńskie hancha kanji kitańskie sawndip tanguckie mezoamerykańskie azteckie majańskie
Nieodczytane (nieznana struktura)	dysk z Fajstos z doliny Indusu rongorongo manuskrypt Wojnicza
Protopisma	pismo piktograficzne kipu protosynajskie
Alfabety fonetyczne	międzynarodowy alfabet fonetyczny slawistyczny alfabet fonetyczny X-SAMPA kirshenbaum shavian
Pseudoalfabety	Braille’a alfabet fonetyczny ICAO Moona Morse'a semaforowy Międzynarodowy kod sygnałowy stenografia
Zapis liczb	cyfry arabskie cyfry rzymskie cyfry hinduskie cyfry chińskie
Projekty ideograficzne	bliss néosigne SignWriting

Encyklopedia internetowa (pismo alfabetyczno-sylabiczne):

• Britannica: topic/Tamil-script