Abugidy kanadyjskie
W tym artykule zagłębimy się w ekscytujący świat Abugidy kanadyjskie, badając jego wiele aspektów i przedstawiając szczegółową analizę jego znaczenia w dzisiejszym społeczeństwie. W następujący sposób zajmiemy się jego znaczeniem historycznym, wpływem na polu zawodowym, wpływem na kulturę popularną i wyzwaniami, przed którymi stoi dzisiaj. Abugidy kanadyjskie to temat cieszący się dużym zainteresowaniem, a jego badanie pozwoli nam lepiej zrozumieć jego zakres i sposób, w jaki ukształtował naszą rzeczywistość. Dołącz do nas w tej wycieczce po Abugidy kanadyjskie i odkryj wszystko, co ten motyw ma do zaoferowania.
Abugidy kanadyjskie (alfabet sylabiczny rdzennych Kanadyjczyków, ang. Canadian Aboriginal Syllabics) – sylabiczny system pisma używany do zapisu języków autochtonicznych Kanady (algonkiańskich, eskimoskich i atapaskańskich). Został opracowany w latach 40. XIX w. przez Jamesa Evansa najpierw na potrzeby języka kri, później został przystosowany również do innych języków (inuktitut, siksika, carrier (dakelh), slavey, chipewyan). Evans przy tworzeniu sylabariusza wzorował się na systemie stenograficznym Isaaca Pitmana.
Języki używające abugid kanadyjskich
Lista języków, dla których używa się (lub używano w przeszłości) sylabariusza kanadyjskiego:
Sylabariusz inuktitut
| — | ᑉ p | ᑦ t | ᒃ k | ᒡ g | ᒻ m | ᓐ n | ᔅ s | ᓪ l | ᔾ j | ᕝ v | ᕐ r | ᖅ q | ᖕ ng | ᖖ nng | ᖦ ł |
| ᐁ ai | ᐯ pai | ᑌ tai | ᑫ kai | ᒉ gai | ᒣ mai | ᓀ nai | ᓭ sai | ᓓ lai | ᔦ jai | ᕓ vai | ᕃ rai | ᙯ qai | ᙰ ngai | ᖖᒉ nngai1 | |
| ᐃ i | ᐱ pi | ᑎ ti | ᑭ ki | ᒋ gi | ᒥ mi | ᓂ ni | ᓯ si | ᓕ li | ᔨ ji | ᕕ vi | ᕆ ri | ᕿ qi | ᖏ ngi | ᙱ nngi | ᖠ łi |
| ᐄ ii | ᐲ pii | ᑏ tii | ᑮ kii | ᒌ gii | ᒦ mii | ᓃ nii | ᓰ sii | ᓖ lii | ᔩ jii | ᕖ vii | ᕇ rii | ᖀ qii | ᖐ ngii | ᙲ nngii | ᖡ łii |
| ᐅ u | ᐳ pu | ᑐ tu | ᑯ ku | ᒍ gu | ᒧ mu | ᓄ nu | ᓱ su | ᓗ lu | ᔪ ju | ᕗ vu | ᕈ ru | ᖁ qu | ᖑ ngu | ᙳ nngu | ᖢ łu |
| ᐆ uu | ᐴ puu | ᑑ tuu | ᑰ kuu | ᒎ guu | ᒨ muu | ᓅ nuu | ᓲ suu | ᓘ luu | ᔫ juu | ᕘ vuu | ᕉ ruu | ᖂ quu | ᖒ nguu | ᙴ nnguu | ᖣ łuu |
| ᐊ a | ᐸ pa | ᑕ ta | ᑲ ka | ᒐ ga | ᒪ ma | ᓇ na | ᓴ sa | ᓚ la | ᔭ ja | ᕙ va | ᕋ ra | ᖃ qa | ᖓ nga | ᙵ nnga | ᖤ ła |
| ᐋ aa | ᐹ paa | ᑖ taa | ᑳ kaa | ᒑ gaa | ᒫ maa | ᓈ naa | ᓵ saa | ᓛ laa | ᔮ jaa | ᕚ vaa | ᕌ raa | ᖄ qaa | ᖔ ngaa | ᙶ nngaa | ᖥ łaa |
1Dwa znaki ᖖᒉ są tu traktowane jak jedna litera.
Sylabariusz kri (zachodni)
| — | ᑊ p | ᐟ t | ᐠ k | ᐨ c | ᒼ m | ᐣ n | ᐢ s | ᐩ y | ‡ th | ᐤ w | ᐦ h | ᕽ hk | ᓬ l | ᕒ r |
| ᐁ ê | ᐯ pê | ᑌ tê | ᑫ kê | ᒉ cê | ᒣ mê | ᓀ nê | ᓭ sê | ᔦ yê | ᖧ thê | ᐍ wê | ᐦᐁ hê | — | — | — |
| ᐃ i | ᐱ pi | ᑎ ti | ᑭ ki | ᒋ ci | ᒥ mi | ᓂ ni | ᓯ si | ᔨ yi | ᖨ thi | ᐏ wi | ᐦᐃ hi | — | — | — |
| ᐄ î | ᐲ pî | ᑏ tî | ᑮ kî | ᒌ cî | ᒦ mî | ᓃ nî | ᓰ sî | ᔩ yî | ᖩ thî | ᐑ wî | ᐦᐄ hî | — | — | — |
| ᐅ o | ᐳ po | ᑐ to | ᑯ ko | ᒍ co | ᒧ mo | ᓄ no | ᓱ so | ᔪ yo | ᖪ tho | ᐓ wo | ᐦᐅ ho | — | — | — |
| ᐆ ô | ᐴ pô | ᑑ tô | ᑰ kô | ᒎ cô | ᒨ mô | ᓅ nô | ᓲ sô | ᔫ yô | ᖫ thô | ᐕ wô | ᐦᐆ hô | — | — | — |
| ᐊ a | ᐸ pa | ᑕ ta | ᑲ ka | ᒐ ca | ᒪ ma | ᓇ na | ᓴ sa | ᔭ ya | ᖬ tha | ᐘ wa | ᐦᐊ ha | — | — | — |
| ᐋ â | ᐹ pâ | ᑖ tâ | ᑳ kâ | ᒑ câ | ᒫ mâ | ᓈ nâ | ᓵ sâ | ᔮ yâ | ᖭ thâ | ᐚ wâ | ᐦᐋ hâ | — | — | — |
| alfabetyczne |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| spółgłoskowe (abdżady) | |||||||||||
| półalfabetyczne | |||||||||||
| alfabetyczno- -sylabiczne (abugidy) |
| ||||||||||
| sylabiczne |
| ||||||||||
| logograficzne |
| ||||||||||
| nieznanego typu | |||||||||||
| protopisma | |||||||||||
| alfabety fonetyczne | |||||||||||
| pseudoalfabety | |||||||||||
| zapis liczb | |||||||||||
| projekty ideograficzne |
