Okręty podwodne typu UC III

Okręty podwodne typu UC III

Rodzaj okrętu	podwodny stawiacz min
Kraj budowy	Cesarstwo Niemieckie
Projekt	41a
Stocznia	Blohm & Voss, Hamburg Kaiserliche Werft, Gdańsk AG Weser, Brema
Zbudowane	25
Użytkownicy	Kaiserliche Marine  Dai-Nippon Teikoku Kaigun
Typ poprzedzający	UC II
Służba w latach	1918-1921
Uzbrojenie:
14 min UC/200 1 działo kal. 10,5 cm (lub kal. 8,8 cm) 7 torped
Wyrzutnie torpedowe: • rufowe • zewnętrzne	1 x 500 mm 2 x 500 mm
Wyrzutnie min	6
Załoga	32 oficerów i marynarzy
Wyporność:
• na powierzchni	474-511 ton
• w zanurzeniu	560-582 tony
Rodzaj kadłuba	dwukadłubowy
Materiał kadłuba	stal
Zanurzenie testowe	75 m
Długość	56,1-57,1 m
Szerokość	5,54 m
Zanurzenie	3,66-3,77 m
Napęd:
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 580-600 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 770 KM 2 śruby
Prędkość: • na powierzchni • w zanurzeniu	11,5 węzła 6,6 węzła
Zasięg:
• na powierzchni	9 850 Mm przy prędkości 7 węzłów
• w zanurzeniu	40 Mm przy prędkości 4,5 węzła
Multimedia w Wikimedia Commons

Okręty podwodne typu UC III – niemieckie podwodne stawiacze min z końca I wojny światowej. W latach 1917–1918 w stoczniach Blohm & Voss w Hamburgu, Kaiserliche Werft w Gdańsku i AG Weser w Bremie rozpoczęto budowę kilkudziesięciu okrętów tego typu, z których ukończono 25 jednostek. 16 z nich zdążyło wejść do służby w Kaiserliche Marine przed podpisaniem rozejmu w Compiègne, jednak nie odniosły żadnych sukcesów. Po wojnie dwa okręty – SM UC-90 i SM UC-99 – trafiły pod banderę Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej, a pozostałe zostały przyznane Wielkiej Brytanii, Francji, Włochom i Stanom Zjednoczonym. Nieukończone jednostki zostały złomowane na pochylniach.

Podwodne stawiacze min typu UC III były nieco ulepszoną wersją jednostek typu UC II, zaprojektowaną w celu uzupełnienia wojennych strat tych ostatnich i likwidacji wad zauważonych podczas eksploatacji (numer projektu 41a, nadany przez Inspektorat U-Bootów)^[1][2]. Nieznacznie zwiększono wymiary, wyporność i moc układu napędowego, zwiększono liczbę członków załogi, zainstalowano działo pokładowe o większym kalibrze (10,5 cm), zwiększono dopuszczalną głębokość zanurzenia do 75 metrów, skrócono czas alarmowego zanurzenia do 15 sekund, zmniejszono natomiast ilość przewożonych min do 14 sztuk^[2][3].

W czerwcu 1917 roku marynarka zamówiła I serię okrętów typu UC III w liczbie 39 jednostek, w ramach wojennego programu rozbudowy floty (UC-80 – UC-118)^[4][5]. Kolejna seria 36 okrętów (UC-119 – UC-152) została zamówiona 17 grudnia 1917 roku^[2][6] . Ostatnie, całkowicie niezrealizowane zamówienie na jednostki typu UC III złożono w czerwcu 1918 roku, a opiewało ono na 40 kolejnych okrętów (UC-153 – UC-192)^[2][6] . Łącznie zamówiono 114 jednostek tego typu, jednak do zakończenia działań wojennych rozpoczęto budowę jedynie 59 okrętów^[6] [7][a].

Okręty zamówiono w trzech stoczniach: Blohm & Voss w Hamburgu, Kaiserliche Werft w Gdańsku i AG Weser w Bremie, lecz ukończone 25 jednostek pochodziło wyłącznie ze stoczni Blohm & Voss^[6] [9].

Jednostki typu UC III były średniej wielkości przybrzeżnymi okrętami podwodnymi konstrukcji dwukadłubowej. Długość całkowita wynosiła od 56,1 do 57,1 metra, szerokość 5,54 metra i zanurzenie 3,66-3,77 metra^[6] [10]. Wykonany ze stali kadłub sztywny miał 42,2 metra długości i 3,65 metra szerokości^[11] . Wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 7,98 metra^[11] . Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła od 474 do 511 ton, a w zanurzeniu 560-582 tony^[3][6] . Okręty napędzane były na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki Diesla Benz, MAN lub Körting(inne języki) o łącznej mocy 580-600 KM, a pod wodą poruszały się dzięki dwóm silnikom elektrycznym SSW o łącznej mocy 770 KM^[6] [10]. Dwa wały napędowe poruszające dwoma śrubami zapewniały prędkość 11,5 węzła na powierzchni i 6,6 węzła w zanurzeniu^[10][12]. Zasięg wynosił 9 850 Mm przy prędkości 7 węzłów w położeniu nawodnym oraz 40 Mm przy prędkości 4,5 węzła pod wodą^[3][10][b]. Zbiorniki mieściły 64-67 ton paliwa^[6] . Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 75 metrów^[3][10], a czas zanurzenia 15 sekund^[2][13].

Głównym uzbrojeniem okrętów było 14 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej^[3][10]. Uzbrojenie uzupełniały dwie zewnętrzne wyrzutnie torped kalibru 500 mm (strzelające w kierunku dziobu, umiejscowione na pokładzie na śródokręciu po obu stronach kiosku), jedna wewnętrzna wyrzutnia torped kal. 500 mm na rufie (z łącznym zapasem 7 torped) oraz umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kal. 10,5 cm Utof C/16 L/45, z zapasem amunicji wynoszącym 150 naboi^[2][6] [c].

Załoga pojedynczego okrętu składała się z 3 oficerów oraz 29 podoficerów i marynarzy^[2][14].

Do momentu zakończenia działań wojennych do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej przyjęto 16 jednostek typu UC III, od UC-90 do UC-105^[11] . Żaden z okrętów nie uczestniczył w misji bojowej i nie odniósł sukcesów^[6] . Po wojnie dwa okręty przekazano Japonii, gdzie w latach 1918–1921 służyły w Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej pod oznaczeniami O-4 (SM UC-90) i O-5 (SM UC-99)^[15][16] . Pozostałe jednostki zostały przyznane Wielkiej Brytanii (UC-91^[d], UC-92, UC-95, UC-96, UC-101, UC-102 i UC-105), Francji (UC-100, UC-103 i UC-104), Włochom (UC-93, UC-94 i UC-98) oraz Stanom Zjednoczonym (UC-97^[e])^[6] . Dziewięć jednostek (od UC-106 do UC-114) zostało ukończonych na poczet reparacji wojennych i dostarczonych bez siłowni i uzbrojenia do Wielkiej Brytanii i Francji, gdzie zostały złomowane^[6] . Pozostałe nieukończone jednostki złomowano na pochylniach^[6] .

• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
• Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-074-4.
• Ivan Gogin: "UCIII" ex-German submarines (O4) (1918 / 1918). Navypedia. . (ang.).
• Ivan Gogin: UC III type coastal submarine minelayers (1916-1917). Navypedia. . (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815–1945: U-Boote, Hilfskreuzer, Minenschiffe, Netzleger, Sperrbrecher. T. 3. Koblenz: Bernard & Graefe, 1985. ISBN 3-7637-4802-4. (niem.).
• Guðmundur Helgason: UC III. uboat.net. . (ang.).
• Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
• Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-51-X.
• Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).