Louis Pasteur

Wygląd przypnij ukryj Louis Pasteur
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 grudnia 1822
Dole

Data i miejsce śmierci

28 września 1895
Saint-Cloud

Zawód, zajęcie

mikrobiolog, chemik

Rodzice

Jean-Joseph Pasteur, Jeanne-Étienne Pasteur

Małżeństwo

Marie Laurent

Dzieci

Jeanne, Jean-Baptiste, Cécile, Marie-Louise, Camille

podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Zasługi Rolniczej (Francja) Order Medżydów (Imperium Osmańskie) Komandor Cesarskiego Orderu Róży (Brazylia)
Enancjomorficzne kryształy L- i D-winianu amonowo-sodowego

Louis Pasteur (pol. Ludwik Pasteur; ur. 27 grudnia 1822 w Dole, zm. 28 września 1895 w Saint-Cloud) – francuski chemik i prekursor mikrobiologii. Laureat Medalu Copleya.

Życiorys

Syn garbarza Jeana-Josepha Pasteura (1791–1865) i Jeanne-Étienne Roqui (1793–1848). Dzieciństwo spędził w Arbois przy granicy szwajcarskiej. Do liceum uczęszczał w Besançon. Studia przyrodnicze ukończył w École normale supérieure w Paryżu pod kierunkiem profesorów Dumasa i Balarda. W ramach stażu po zakończeniu nauki pracował jako nauczyciel fizyki w liceum w Dijon. W 1849 przeniósł się do Strasburga, gdzie otrzymał nominację na docenta. W tym samym roku poślubił Marie Laurent. Mieli pięcioro dzieci: Jeanne, Jeana Baptiste’a, Cécile, Marie-Louise i Camille. Troje z nich zmarło przedwcześnie (Jeanne, Camille i Cécile). W 1854 ze Strasburga przeprowadził się do Lille, gdzie rozpoczął pracę na nowo otwartym uniwersytecie. Rok 1857 przyniósł nominację na rektora uniwersytetu w Paryżu.

W 1857 ogłosił wyniki badań nad fermentacją i rozpadem gnilnym. Jego adwersarzem był Niemiec Justus von Liebig, promujący swoją tzw. chemiczną teorię fermentacji (zakładała możliwość rozkładu substancji biologicznej bez udziału drobnoustrojów). Wspomniane badania wiązały się z teorią samorództwa Félixa Poucheta z Rouen, którego ostatecznie pokonał. Badał zjawiska odporności poszczepiennej i opracował szczepionki, między innymi przeciwko wściekliźnie, wąglikowi i cholerze. Opracował metody hodowli bakterii i pierwszy zastosował podłoża płynne. Za swoje badania został Kawalerem Legii Honorowej. W latach 1891–1895 był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Louis Pasteur został pochowany w katedrze Notre-Dame w Paryżu. Obecnie szczątki Pasteura spoczywają w Instytucie Pasteura w Paryżu, w specjalnie na ten cel przygotowanej kaplicy.

Praca naukowa

Pasteur stał się sławny dzięki odkryciu dwóch enancjomorficznych form krystalicznych kwasu winowego (1848) i pierwszy zaproponował hipotezę istnienia enancjomerów, czyli stereoizomerów, które mają się do siebie tak jak przedmiot i jego odbicie zwierciadlane, a jednocześnie są nienakładalne. Odkrycie to zainicjowało nowy dział chemii – stereochemię.

W okresie 1857–1868 poświęcił się badaniom procesów fermentacji. Wykazał, że wywołują go drobnoustroje. W wyniku tych badań opracował metodę konserwacji pożywienia poprzez obróbkę termiczną (proces też zwany jest od nazwiska uczonego pasteryzacją) oraz obalił teorię samorództwa drobnoustrojów.

Za najważniejsze osiągnięcie uznawane są jednak wyniki prac z zakresu bakteriologii i wirusologii, które uwieńczone zostały opracowaniem pierwszej szczepionki ochronnej dla ludzi (przeciw wściekliźnie). Badania nad nią prowadził w latach 1881–1885. Już w 1885 została ona z powodzeniem zastosowana u żywego człowieka.

Prace Pasteura stały się również wzorcowym przykładem łączenia badań podstawowych i stosowanych w chemii oraz w anatomii i w fizyce.

Najważniejsze wydarzenia

Publikacje naukowe

Wybrane publikacje Pasteura:

Filatelistyka

Poczta Polska wyemitowała 7 marca 2022 r. znaczek pocztowy przedstawiający Louisa Pasteura, o nominale 30 gr. Znaczek wydrukowany został w nakładzie wielomilionowym, w technice rotograwiury, na papierze fluorescencyjnym. Autorem projektu znaczka był Jan Konarzewski.

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Dawniej często spolszczano obce imiona i nazwiska, Współcześnie zaleca się zachowywanie pisowni oryginalnej.

Przypisy

  1. ↑ AdamA. Wolański AdamA., Spolszczanie obcych nazwisk, Poradnia językowa , PWN, 2005  .
  2. ↑ Zob. np. ul. Ludwika Pasteura w Warszawie lub Z.A.Z.A. Kwiatkowski Z.A.Z.A., Ludwik Pasteur . Życie i dzieło, „Postępy Mikrobiologii”, 33 (1), 1994 .brak strony (czasopismo)
  3. ↑ Biographie de Louis Pasteur , Maison de Louis Pasteur à Arbois   (fr.).
  4. ↑ OlivierO. Pasteur OlivierO., Louis Pasteur. Family tree , gw.geneanet.org   (ang.).
  5. ↑ Bolesław Erzepki, Spis członków Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, Poznań 1896, s. 3.
  6. ↑ LouisL. Pasteur LouisL., Mémoire sur la relation qui peut exister entre la forme cristalline et la composition chimique et sur la cause de la polarisation rotatoire, „C. R. Séances Acad. Sci.”, 26, 1848, s. 535–539   (fr.).
  7. ↑ JosephJ. Gal JosephJ., Louis Pasteur, language, and molecular chirality. I. Background and dissymmetry, „Chirality”, 23 (1), 2011, s. 1–16, DOI: 10.1002/chir.20866, PMID: 20589938   (ang.).
  8. ↑ LouisL. Pasteur LouisL., Recherches sur la putréfaction, „Comptes rendus hebdomadaires des séances de l’Académie des sciences”, 56, Mallet-Bachelier, Paryż, 1863, s. 1189–1194   (fr.).
  9. ↑ Marek Jedziniak: Louis Pasteur 1822–1895. www.kzp.pl. . (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Laureaci Medalu Copleya (XIX wiek)

Laureaci Medalu Rumforda
XVIII wiek
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek

Kontrola autorytatywna (osoba):Encyklopedia internetowa: