Korzkiew

W tym artykule poruszony zostanie temat Korzkiew, który obecnie wywołał duże zainteresowanie i debatę. Korzkiew to temat obejmujący różne aspekty i implikacje, a jego znaczenie polega na jego wpływie na różne obszary, od społeczeństwa po gospodarkę. W tym artykule przeanalizowane zostaną różne perspektywy i podejścia związane z Korzkiew, a także ich możliwe konsekwencje i wyzwania. Podobnie zbadane zostaną obecne i przyszłe trendy w tym temacie, w celu zapewnienia kompleksowego i aktualnego spojrzenia na Korzkiew.

Korzkiew
wieś
Ilustracja
Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

krakowski

Gmina

Zielonki

Wysokość

ok. 261–347 m n.p.m.

Liczba ludności (31.12.2024)

191[2]

Strefa numeracyjna

12

Kod pocztowy

32-088[3]

Tablice rejestracyjne

KRA

SIMC

0344231

Położenie na mapie gminy Zielonki
Mapa konturowa gminy Zielonki, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Korzkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Korzkiew”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Korzkiew”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Korzkiew”
Ziemia50°09′46″N 19°53′01″E/50,162778 19,883611[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Korzkiew – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Zielonki.

Przez wieś przepływa Potok Korzkiewski zwany też Korzkiewką. Integralne części miejscowości: Nowa Wieś, Pod Lisinami[4].

Siedziba rzymskokatolickiej parafii Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Korzkwi.

Położenie

Korzkiew położona jest w dolinie potoku Korzkiewka, lewego dopływu Prądnika (Białuchy), w otulinie Ojcowskiego Parku Narodowego[5]. Obszar ten według regionalizacji fizycznogeograficznej znajduje się w południowo-wschodniej części Wyżyny Olkuskiej (341.32) należącej do makroregionu Wyżyna Krakowsko-Częstochowska (341.3), w podprowincji Wyżyna Śląsko-Krakowska (341)[6].

Pod względem administracyjnym wieś zlokalizowana jest w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w północno-zachodniej części gminy Zielonki, około 12 km w linii prostej na północ od centrum Krakowa. Graniczy z następującymi miejscowościami[7][8]:

Biorąc pod uwagę powierzchnię wynoszącą 133,27 ha[9] Korzkiew jest czwartą (po Garlicy Duchownej, Boleniu i Garliczce)[a] najmniejszą miejscowością gminy Zielonki, zajmującą 2,74% jej obszaru[7][10][11][b].

Najwyżej położony obszar wsi znajduje się na jej północnych krańcach, na wysokości około 347 m n.p.m., najniższy na południu, w korycie Korzkiewki, w miejscu w którym przecina on granicę miejscowości (przy ul. Korzkiewskiej), na wysokości około 261 m n.p.m.[7][8]

Historia

Historia wsi związana jest bezpośrednio z historią zamku w Korzkwi. Prawdopodobnie powstała jako tzw. osada służebna. W XIX w. Korzkiew zamieszkiwali głównie fornale dworscy, kilku włościan i komorników, była również czynna karczma (z browarem)[12].

W Królestwie Polskim istniała gmina Korzkiew.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Zamek w Korzkwi

Demografia

Największą liczbę mieszkańców Korzkwi odnotowano w roku 1921. W okresie ostatnich kilku lat ustabilizowała się ona na poziomie około 200 osób.

Źródła danych oraz rodzaje (nazwy) i terminy spisów, jeśli dostępne:

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[18].

  • Zespół zamkowy: ruiny zamku, zespół folwarczny: budynek mieszkalny, budynek gospodarczy, park.

W 1352 r. Jan herbu Syrokomla kupił wzgórze Korzkiew, gdzie wybudował zamek, który pełnił funkcję obronną i mieszkalną rodu Zaklików do II poł. XV wieku. Kolejnymi właścicielami byli: Szczepan Świętopełk z Irządz, kupiec Piotr Krupka, rodzina Zborowskich i Ługowskich. Pod koniec XV w. oraz 1720 r. (właścicielami byli wówczas Jordanowie), budowla została przebudowana. Zamek znajdował się następnie w rękach Wesslów i Wodzickich, a pod koniec XIX w. popadł w ruinę. Od 1997 r. zamek jest stale zamieszkany przez rodzinę Donimirskich którzy podjęli się odnowienia i odbudowania zamku. Zagospodarowywane jest również całe wzgórze zamkowe oraz podnóże warowni. Planowana jest także odbudowa mieszczącego się dawniej w pobliżu zamku dworu, odtworzenie stawów oraz stworzenie małego muzeum i skansenu[19].

W 1623 r. Aleksander Ługowski ufundował budowę barokowego kościoła pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Powstał on na miejscu starego drewnianego kościoła, wzniesionego w 2. połowie XIV wieku[20].

Inne

  • Park angielski.

Osoby związane z Korzkwią

Korzkiew w kulturze

O gwałtownym epizodzie z historii Korzkwi świadczy taki zapis:

Wojownicze przekupki krakowskie urządziły pogrom chłopów z Korzkwi, którzy razem z Kozakami rabowali (w 1848 r.) dwór Sedlmajerów i przywieźli na targ zdobyte łupy.

Maria Estraicherówna, "Życie towarzyskie i obyczajowe Krakowa w l. 1848-63"; Kraków 1968, s. 47

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Osiedle Łokietka jest odrębnym sołectwem, ale nie jest miejscowością. Bosutów-Boleń jest sołectwem obejmującym dwie odrębne miejscowości.
  2. ↑ Granice miejscowości pokrywają się z granicami sołectwa.
  3. ↑ Dane dla wsi wraz z folwarkiem.

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 58743
  2. ↑ a b Strona gminy Zielonki – Ludność. .
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 516 .
  4. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ Korzkiew na mapie Geoserwisu GDOŚ >> Warstwa: Formy ochrony przyrody. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska. .
  6. ↑ Korzkiew na mapie Geoserwisu GDOŚ >> Warstwa: Mezoregiony fizycznogeograficzne. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska. .
  7. ↑ a b c Wydawnictwo COMPASS: Mapa turystyczna gminy Zielonki. . .
  8. ↑ a b Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. .
  9. ↑ Strona gminy Zielonki – Struktura powierzchni wg sołectw. . .
  10. ↑ Strona gminy Zielonki – Mapa ulic w miejscowości Korzkiew. .
  11. ↑ Geoportal krajowy >> Warstwa: Państwowy Rejestr Granic. geoportal.gov.pl. .
  12. ↑ na podstawie: Paweł Szczaniecki, Zamek w Korzkwi i jego właściciele, Kraków 1998
  13. ↑ a b Wyżga 2009 ↓, s. 79.
  14. ↑ Wyżga 2009 ↓, s. 107.
  15. ↑ Wyżga 2009 ↓, s. 135.
  16. ↑ a b GUS Bank Danych Lokalnych - dane dla jednostek terytorialnych. .
  17. ↑ BIP gminy Zielonki - informacje o jednostkach pomocniczych. .
  18. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy , wuoz.malopolska.pl .
  19. ↑ P. Szczaniecki, Zamek w Korzkwi...
  20. ↑ kościół Zamek Korzkiew , www.korzkiew.pl .
  21. ↑ "Pożegnanie Tadeusza Brosia , tvp.pl, 31 października 2011 .
  22. ↑ Wspomnienia. wyborcza.pl. .

Bibliografia

  • Mateusz Wyżga: W tej pięknej ziemi. Gmina Zielonki od średniowiecza do czasów współczesnych. Zielonki: Urząd Gminy Zielonki, Wydawnictwo Attyka, 2009. ISBN 978-83-926248-7-5.

Linki zewnętrzne

Gmina Zielonki
Sołectwa