Górzanie

W tym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Górzanie, badając jego różne aspekty, ewolucję w czasie i wpływ na dzisiejsze społeczeństwo. Od swoich początków do najnowszych zastosowań, Górzanie pozostawił niezatarty ślad w dziedzinach tak różnorodnych, jak nauka, kultura, technologia i polityka. W następnych kilku linijkach szczegółowo przeanalizujemy jego najważniejsze aspekty, odkrywając jego tajemnice i odkrywając jego dzisiejsze znaczenie. Przygotuj się na ekscytującą podróż po Górzanie, temacie, który nie pozostawi nikogo obojętnym.

Górzanie
Górorze, Górzony
Miejsce zamieszkania

Polska (Śląsk Czarny)

Język

polski, śląski, gwary gliwickie

Grupa

Ślązacy

Górzanie (t. Górorze, Gorzanie, Górzony) – grupa etnograficzna[1] ludności polskiej zamieszkująca obszar Górnego Śląska, dokładniej Górnośląski Okręg Przemysłowy[2], na Wyżynie Śląskiej[3], okolice miast: Bytom, Gliwice, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Tarnowskie Góry, Piekary Śląskie[4].

Górzanie pierwotnie stanowili rolniczą grupę etnograficzną. Wyróżniono kilka mniejszych skupisk ludności z cechami właściwym kulturze rolników, jednakże z nawarstwieniem cech powstałych pod wpływem odmiennych warunków życia i pracy[5].

Pierwszą grupę stanowi ludność zamieszkująca wielkie osiedla przemysłowo-miejskie, ciągnące się ustawicznie od Wzgórz Mikołowskich po Tarnowskie Góry, od Gliwic po Przemszę i po Mysłowice. Ludowa kultura materialna Zagłębia Górnośląskiego została prawie zupełnie zniwelowana poprzez wpływy miejskie. Charakterystyczne przejawy tej kultury są zauważalne jeszcze u Górzan trudniących się rolnictwem. Zamieszkują oni tereny poza właściwym Zagłębiem, przede wszystkim w powiecie gliwickim i tarnogórskim. Niewielka część tej ludności dojeżdża do pracy w Zagłębiu, będąc pewnym ogniwem łączącym wsie rodzinne i obszary przemysłowe[5].

Górzanie nosili strój rozbarski zwany też strojem rozbarsko-bytomskim[6].

Górzanie to głównie mieszkańcy obszarów kopalnianych, które w dawnej mowie śląskiej zwykło określać się górami[6]. Etnografowie wywodzą właśnie nazwę grupy od kopalń zwanych dawniej górami[5].

Dorota Simonides przedstawiła, że nazwa górnicy wywodzi się od Górzan zamieszkujących obszary przy kopalniach[7].

Przypisy

  1. Grzegorz Odoj, Andrzej Peć: Dziedzictwo kulturowe – edukacja regionalna. Dzierżoniów: Wyd. Alex, 2000, s. 74. ISBN 83-85589-35-X.
  2. Mieczysław Gładysz: Zagadnienia śląskiej kultury ludowej. Wrocław: 1948, s. 474, seria: Oblicze Ziem Odzyskanych. Dolny Śląsk.
  3. Zygmunt Kłodnicki: Grupy etnograficzne i etnonimiczne Śląska. W: Tożsamość etniczna i kulturowa Śląska w procesie przemian. Wrocław-Cieszyn: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 2009, s. 65. ISBN 978-83-87266-87-5.
  4. Zróżnicowanie etnograficzne obecnego województwa śląskiego. Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach. . .
  5. a b c Maria Bytnar-Suboczowa. Główne elementy kultury ludowej na Śląsku. „Prace i Materiały Etnograficzne”. XXIII, s. 11, 1963. Wrocław. 
  6. a b Wiesława Konopelska: Wzdłuż Brynicy : o zagłębiowskim stroju ludowym – Czeladź. W: Magdalena Mrozowska: Na rozstajach dróg. Czeladź: Urząd Miasta Czeladź, 2005, s. 19. ISBN 83-921848-1-5.
  7. Dorota Simonides: Najpiękniejsze zwyczaje i obrzędy górnośląskie. Katowice: WBP, 1995, s. 7. ISBN 83-902893-7-7.