Dywizjon Jazdy Ochotniczej
W tym artykule zajmiemy się kwestią Dywizjon Jazdy Ochotniczej, która w ostatnich latach staje się coraz bardziej aktualna. Dywizjon Jazdy Ochotniczej to temat, który wzbudził duże zainteresowanie zarówno w środowisku naukowym, jak i w ogóle w społeczeństwie, ze względu na jego wpływ na różne obszary. Od początków do obecnej ewolucji Dywizjon Jazdy Ochotniczej był przedmiotem wielu badań i debat, które miały na celu zrozumienie jego wpływu na nasze środowisko. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Dywizjon Jazdy Ochotniczej, analizując jego znaczenie, konsekwencje i możliwe przyszłe perspektywy, jakie może oferować ten temat.
 Emblemat Dywizjonu Jazdy Ochotniczej | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1920 |
| Rozformowanie |
1921 |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppor. Stanisław Nowicki |
| Ostatni |
por. Józef Siła-Nowicki |
| Działania zbrojne | |
| wojna polsko-bolszewicka | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Dywizjon Jazdy Ochotniczej (Dywizjon Huzarów Śmierci) – pododdział kawalerii Wojska Polskiego II RP i Wojska Litwy Środkowej.
Historia
23 lipca 1920 r., w czasie wojny polsko-bolszewickiej, rozpoczęto w Białymstoku formowanie jednostki Dywizjonu Jazdy Ochotniczej (była to oficjalna nazwa tego pododdziału) w składzie dwóch szwadronów: konnego i pieszego. W jego skład weszli żołnierze Jazdy majora Jaworskiego i Pułku Jazdy Tatarskiej oraz ochotnicy[1].
30 lipca tego roku pod wsią Dzierzbany jednostka przeszła swój chrzest bojowy. Zdobyto wówczas dwa karabiny maszynowe, które dały podstawy do formowania szwadronu karabinów maszynowych. Zaprzysiężenie dywizjonu odbyło się w Prostyni. 2 sierpnia oddział podporządkowany został dowódcy XXIX Brygady Piechoty. 10 sierpnia pod Warszawą w jego skład włączony został szwadron łódzkiej policji konnej pod dowództwem komisarza Andrzeja Jezierskiego. Następnego dnia dowódca 1 Armii podporządkował dywizjon płk. Małachowskiemu, dowódcy Grupy „Zegrze”. 14 sierpnia w czasie Bitwy Warszawskiej huzarzy podporządkowani zostali dowódcy IV batalionu 157 pułku piechoty i wraz z nim przez dwa kolejne dni walczyli pod Nieporętem. 16 sierpnia dywizjon ubezpieczał VI Brygadę Piechoty Legionów nad Narwią, a następnego dnia razem z batalionem lotniczym obsadzał odcinek „Beniaminów”, do drogi ze wsi Borki. Tego samego dnia w południe dywizjon podporządkowany został gen. Żeligowskiemu, a wieczorem pod wsią Borki wykonał szarżę siłami półszwadronu, w wyniku której odzyskane zostały cztery polskie działa z jaszczami. Pod Mińskiem Mazowieckim ze składu dywizjonu wyłączony został szwadron łódzkiej policji konnej. 21 sierpnia pod Myszyńcem dywizjon dwa razy szarżował na tabory sowieckie. W czasie drugiej szarży zdobył 9 armat.
Rozejm 18 października zastał oddział pod Lidą. Przez kolejne dwa miesiące jednostka wypoczywała w Teresinie, po czym skierowana została do Wilna. Tam dywizjon podporządkowany został dowódcy 210 Ochotniczego Pułku Ułanów, uzupełnił stany osobowe i obsadził odcinek polsko-litewskiej linii demarkacyjnej Rudniki-Olkieniki. W tym okresie jednostka występowała pod nazwą 1 Dywizjon Huzarów Wojsk Litwy Środkowej.
1 lutego 1921 roku oddział wycofany został do Gudunaj i wcielony do 23 pułku ułanów Nadniemeńskich jako 5 i 6 szwadron. Jednocześnie z dywizjonu wyłączono pluton łączności i pluton karabinów maszynowych, które włączono w skład szwadronu sztabowego Dywizji Jazdy Wojsk Litwy Środkowej. W marcu oba szwadrony skierowane zostały do Wilna, ówczesnej stolicy Litwy Środkowej. 20 marca szwadrony wydzielone zostały z 23 pułku ułanów Nadniemeńskich i przydzielone w charakterze kawalerii dywizyjnej do 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej (5 szwadron) i 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej (6 szwadron). 22 lipca 1921 Minister Spraw Wojskowych nakazał włączyć szwadrony do 3 pułku strzelców konnych. 5 szwadron początkowo przemianowany został na 3, a później na 2 szwadron 3 psk natomiast 6 szwadron po wcieleniu do 3 psk został 7, a później 3 szwadronem. 27 kwietnia 1922 r. oba szwadrony przybyły do Białegostoku – pokojowego garnizonu 3 pułku strzelców konnych. 8 grudnia 1922 cały pułk przeniósł się do garnizonu Wołkowysk.
Dywizjon Huzarów Śmierci nigdy nie poniósł porażki[2].
Huzarzy nosili proporczyki biało-czarne z przypiętą trupią główką lub czarne z białym trójkątem[3]. W składzie Wojska Litwy Środkowej huzarzy nosili proporczyki trójkątne biało-czarne[4].
Nawiązania do tradycji Dywizjonu
- Jednostka Strzelecka 5001 im. Dywizjonu Huzarów Śmierci w Warszawie - oddział terenowy Związku Strzeleckiego "Strzelec" Józefa Piłsudskiego. Organizacja o charakterze proobronnym, będąca bezpośrednią kontynuacją przedwojennego Związku Strzeleckiego. JS5001 powstała już w latach 90 XX wieku. Obecnie jest prowadzona przez Fundację Edukacji dla Bezpieczeństwa.
- Polski Korpus Ochotniczy, walczący na Ukrainie[5].
Obsada personalna
Obsada personalna dywizjonu w sierpniu 1920[6]
- dowódca – por. Józef Siła-Nowicki[a]
- adiutant – pchor. Goszczyński
- dowódca 1 szwadronu – ppor. Stanisław Nowicki
- dowódca 2 szwadronu – pchor. Pniewski
- dowódca szwadronu karabinów maszynowych – chor. Baran
Uwagi
- ↑ Józef Siła-Nowicki ur. 23 marca[7] lub 5 listopada 1894[8]. 6 września 1921 dowódca 8 Dywizji Piechoty pułkownik Stanisław Burhardt-Bukacki ponownie złożył wniosek o odznaczenie porucznika Siła-Nowickiego Orderem Virtuti Militari za dowodzenie szarżą pod Myszyńcem 26 sierpnia 1920[9]. Rozpatrzenie wniosku zostało wstrzymane z powodu prowadzonej przeciwko niemu sprawy sądowej[10]. W 1922 został przeniesiony do rezerwy i przydzielony w rezerwie do 4 pułku ułanów[7][8]. 29 kwietnia 1922 Oficerski Trybunał Orzekający pod przewodnictwem generała porucznika Jana Rządkowskiego orzekł, że porucznik Józef Siła-Nowicki nie może być oficerem Wojska Polskiego, a w uzasadnieniu stwierdził, że „ujawnił zupełny brak zasad etyki oficerskiej, jak również i pojęcia o podstawach wojskowej dyscypliny, co go całkowicie dyskwalifikuje jako oficera Wojska Polskiego”[11]. Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz dekretem z 18 maja 1922 pozbawił go stopnia oficerskiego na mocy orzeczenia OTO[12].
Przypisy
- ↑ Gajewski 1999 ↓, s. 9–10.
- ↑ Paweł Rzewuski: Kawaleria spod znaku trupiej czaszki. rp.pl, 13 sierpnia 2013.
- ↑ Kukawski i Leżeński 1991 ↓, s. 350–351.
- ↑ Kukawski i Leżeński 1991 ↓, s. 352–353.
- ↑ Wyjątkowa rekrutacja: Huzarzy Śmierci szykują się do walki , wgospodarce.pl (pol.).
- ↑ Gajewski 1999 ↓, s. 10.
- ↑ a b Druga lista 1922 ↓, s. 25.
- ↑ a b Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 202.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1–3.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 7.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 12 czerwca 1922, s. 432.
Bibliografia
- Siła-Nowicki Józef. Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.86-8186 . Wojskowe Biuro Historyczne. .
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. .
- Druga lista oficerów rezerwowych WP. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-01-26.
- Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
- Marek Gajewski: Huzarzy śmierci wojny 1920 r.. Białystok: Muzeum Wojska w Białymstoku, 1999. ISBN 83-86232-06-4.
- Lesław Kukawski, Cezary Leżeński: O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991. ISBN 978-83-04-03364-1.
- Bohdan Piotrowski: Zarys historji wojennej 3-go pułku strzelców konnych. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Piotr Galik, Czerwone chmury nad Polską. Partyzanci i policjanci spod znaku trupiej czaszki. Polscy Huzarzy Śmierci w 1920 r., www.rozrywka.onet.pl, dostęp od 29 czerwca 2005 r.. rozrywka.onet.pl. .
- Piotr Kołodziej, Huzarzy Śmierci, www.historia.org.pl, dostęp od 1 września 2010 r.
- Jerzy Paciorkowski, Zew na front - wojna 1920 r., "Policja 997", 2009 r., nr 53, str. 28-30.