W tym artykule szczegółowo zgłębimy temat Duchowość franciszkańska, który w ostatnich latach wywołał duże zainteresowanie i kontrowersje. Od momentu pojawienia się Duchowość franciszkańska przyciąga uwagę ludzi z różnych dziedzin, wywołując żarliwe debaty i sprzeczne opinie. Poprzez tę analizę staramy się szczegółowo zbadać różne aspekty otaczające Duchowość franciszkańska, aby rzucić światło na jego znaczenie, implikacje i możliwy przyszły rozwój. Dzięki podejściu multidyscyplinarnemu zajmiemy się zarówno jego wymiarem historycznym, kulturowym, społecznym i naukowym, jak i różnorodnymi perspektywami, które istnieją w tej kwestii, starając się zapewnić wszechstronną i wzbogacającą wizję Duchowość franciszkańska.
Duchowość franciszkańska – rodzaj duchowości chrześcijańskiej ukształtowany przez św. Franciszka z Asyżu. Charakteryzuje się ona przede wszystkim: chrystocentryzmem, uczuciowym przeżywaniem miłości Boga, głęboką czcią dla Bogurodzicy, wiernością Kościołowi oraz wysiłkiem skierowanym na zharmonizowanie ciała z duchem.
Naśladowanie Jezusa Chrystusa stanowi według św. Franciszka drogę prowadzącą do Boga (chrystocentryzm). Aby nią podążać, należy brać przykład z ubóstwa, pokory, a także całkowitego posłuszeństwa Ojcu – aż do śmierci na krzyżu. Szczególną miłością darzył Franciszek Matkę Boską – z uwagi na to, że uczyniła Jezusa naszym bratem. Uczuciowe przeżywanie miłości Boga można dostrzec w jego pismach, gdzie określa go przede wszystkim jako Miłość, Bezpieczeństwo, Cierpliwość, Ukojenie i Słodycz, zwraca uwagę, że Bóg jest przyczyną całego dobra na świecie i że sam jest pełnią dobra, wszelkim dobrem, całym dobrem, prawdziwym dobrem, sam jeden jest dobry[1].
Miłość do Boga natomiast przejawia się w stosunku do człowieka i całego stworzenia. Dla świętego miłość bliźniego oznaczała miłość do wszystkich – zarówno bogatych jak i biednych, zdrowych oraz chorych. Franciszkanizm cechuje się integracją duszy, ciała, przestrzeni duchowej i wszystkich stworzeń – dążeniem do ich harmonizacji. W kontekście duchowości franciszkańskiej ubóstwo jest rozumiane przede wszystkim jako naśladowanie człowieczeństwa Chrystusa, który stał się ubogi z miłości do ludzi, a nie jako wzgardzenie światem materialnym lub rodzaj pokuty. Charakterystyczne także jest zalecenie umiaru w umartwianiu się i ascezie – św. Franciszek podkreślał znaczenie radowania się życiem i pogody ducha. Ważnym pojęciem jest tutaj „fraternitas”, które określa ducha braterstwa i więzi ze światem oraz otwartą, serdeczną i braterską postawę – wynikające z doświadczenia Boga jako miłości.
O. Giovanni Iammarrone OFMConv tak mówi o duchowości franciszkańskiej[2]:
To doświadczenie chrześcijańskie, którym żyją franciszkanie i świadczą o nim w swoim odnośnym kontekście historycznym, kulturowym, kościelnym, czerpiąc natchnienie z doświadczenia chrześcijańskiego, ewangelicznego św. Franciszka z Asyżu i oświetlając je wartościami przeżywanymi i intelektualnie wypracowanymi przez wielką historyczną i duchową tradycję zakonu franciszkańskiego.
Twórcami, których pisma wpłynęły na rozwój duchowości franciszkańskiej, byli[3]: