Dersu Uzała (film 1975)

Dersu Uzała
Дерсу Узала
Rok produkcji	1975
Kraj produkcji	ZSRR; Japonia
Język	rosyjski
Czas trwania	144 min
Reżyseria	Akira Kurosawa
Scenariusz	Akira Kurosawa; Jurij Nagibin
Główne role	Maksim Munzuk; Jurij Sołomin; Swietłana Daniłczenko; Dmitrij Korszikow; Sujmenkuł Czokmorow; Władimir Kremena; Aleksandr Piatkow
Muzyka	Isaak Szwarc
Produkcja	Yōichi Matsue; Nikołaj Sizow
Dystrybucja	Mosfilm

Dersu Uzała (jap. デルス・ウザーラ Derusu Uzāra) – radziecko-japoński film w reżyserii Akiry Kurosawy z 1975 r., oparty na autobiograficznych książkach Władimira Arsienjewa: Po Kraju Ussuryjskim (1921) i Dersu Uzała (wyd. 1923).

Kurosawa nakręcił go pod wpływem fascynacji rosyjską kulturą, po przerwie w pracy spowodowanej finansową klęską filmu Dō desu ka den. Zdjęcia kręcono w Kraju Chabarowskim^[2].

Treść filmu

Obraz przedstawia historię przyjaźni carskiego oficera, Arsienjewa, i jego przewodnika, tytułowego Dersu Uzały, myśliwego z plemienia Nanajów (Goldów), którego Arsienjew poznał w trakcie zorganizowanej przez carskie wojsko wyprawy kartograficznej do Krainy Ussuryjskiej w 1902 roku. Dersu został jego przewodnikiem po tajdze i bliskim przyjacielem. Jako przewodnik Dersu wielokrotnie zadziwiał uczestników wyprawy swymi niezwykłymi umiejętnościami; fascynował też Arsienjewa swoją bezinteresowną troską o życie nieznajomych ludzi i zwierząt.

Dersu nie pojmuje cywilizacji, jest zintegrowany z przyrodą. Wyznaje animizm; za istoty żywe i uduchowione uważa m.in. rzeki, góry, wiatr, deszcz, mgłę oraz Słońce i Księżyc. Jego system wartości jest przejrzysty.

Historia przyjaźni carskiego oficera, Arsienjewa (w roli tej wystąpił Jurij Sołomin), badacza ussuryjskiej tajgi z początku XX wieku i jego przewodnika, tytułowego Dersu Uzały (którego gra Maksim Munzuk), została ukazana bez sentymentalizmu. Film Kurosawy stał się refleksją nad paradoksami cywilizacji. W czasach współczesnych ludzie z plemienia Goldów, z których wywodził się myśliwy, nie potrafią już żyć w tajdze.

Nagrody i wyróżnienia

Film został nagrodzony w 1976 roku Oscarem za najlepszy film nieanglojęzyczny.

Z okazji stulecia kina, w 1995 roku, w Watykanie opracowano listę „wielkich i wartościowych filmów”. Na liście znalazło się 45 filmów, zgrupowanych w trzech kategoriach: ważnych dla przedstawienia prawd religii, propagujących ważne wartości i stanowiących wybitne dokonania artystyczne. Film Kurosawy został zaliczony do kategorii dzieł propagujących ważne wartości^[3]^[4].

Przypisy

↑ imdb.com Full cast and crew for Dersu Uzala (ang.)
↑ Дерсу Узала. Kino-teatr.ru. . (ros.).
↑ usccb.org Film and Broadcasting –Vatican Best Films List (ang.)
↑ Wartościowe filmy, czyli tzw. lista watykańska. www.kultura.wiara.pl. .

Bibliografia

The best of video - poradnik: kino, tv, sat., video. Warszawa: Oficyna Wydawnicza COMFORT, 1994.

Linki zewnętrzne

Dersu Uzała Info
Dersu Uzała w bazie IMDb (ang.)
Dersu Uzała w bazie Filmweb
Opowieść Jacka Pałkiewicza o wyprawie śladami Dersu Uzały
Recenzja z "Filmu" nr 44/75
Nagrody i wyróżnienia – lista nagród w bazie IMDb (ang.)

[1] .com Full cast and crew for Dersu Uzala (ang.)

[2] Дерсу Узала. Kino-teatr.ru. . (ros.).

[3] usccb.org Film and Broadcasting –Vatican Best Films List (ang.)

[4] Wartościowe filmy, czyli tzw. lista watykańska. www.kultura.wiara.pl. .

[1]

[2]

[3]

[4]

1940-49	Saga o dżudo (1943) Najpiękniejsza (1944) Saga o dżudo II (1945) Ci, którzy nadepnęli tygrysowi na ogon (1945) Nie żałuję swojej młodości (1946) Ci, którzy tworzą jutro (1946) Cudowna niedziela (1947) Pijany anioł (1948) Pojedynek w ciszy (1949) Zbłąkany pies (1949)
1950-59	Skandal (1950) Rashōmon (1950) Idiota (1951) Piętno śmierci (1952) Siedmiu samurajów (1954) Żyję w strachu (1955) Na dnie (1957) Tron we krwi (1957) Ukryta forteca (1958)
1960-69	Zły śpi spokojnie (1960) Straż przyboczna (1961) Sanjūrō: samuraj znikąd (1962) Niebo i piekło (1963) Rudobrody (1965)
1970-79	Dō desu ka den (1970) Dersu Uzała (1975)
1980-89	Sobowtór (1980) Ran (1985)
1990-99	Sny (1990) Sierpniowa rapsodia (1991) Madadayo (1993)

1940–1959	Dzieci ulicy (1947) Monsieur Vincent (1948) Złodzieje rowerów (1949) Mury Malapagi (1950) Rashōmon (1951) Zakazane zabawy (1952) Wrota piekieł (1954) Samuraj (1955) La strada (1956) Noce Cabirii (1957) Mój wujaszek (1958) Czarny Orfeusz (1959)
1960–1979	Źródło (1960) Jak w zwierciadle (1961) Niedziele w Avray (1962) 8½ (1963) Wczoraj, dziś, jutro (1964) Sklep przy głównej ulicy (1965) Kobieta i mężczyzna (1966) Pociągi pod specjalnym nadzorem (1967) Wojna i pokój (1968) Z (1969) Śledztwo w sprawie obywatela poza wszelkim podejrzeniem (1970) Ogród rodziny Finzi-Continich (1971) Dyskretny urok burżuazji (1972) Noc amerykańska (1973) Amarcord (1974) Dersu Uzała (1975) Czarne i białe w kolorze (1976) Życie przed sobą (1977) Przygotujcie chusteczki (1978) Blaszany bębenek (1979)
1980–1999	Moskwa nie wierzy łzom (1980) Mefisto (1981) Ponownie zaczynać (1982) Fanny i Aleksander (1983) Przekątna gońca (1984) Wersja oficjalna (1985) Zamach (1986) Uczta Babette (1987) Pelle zwycięzca (1988) Cinema Paradiso (1989) Podróż nadziei (1990) Śródziemnomorska sielanka (1991) Indochiny (1992) Belle époque (1993) Spaleni słońcem (1994) Ród Antonii (1995) Kola (1996) Charakter (1997) Życie jest piękne (1998) Wszystko o mojej matce (1999)
2000–2019	Przyczajony tygrys, ukryty smok (2000) Ziemia niczyja (2001) Nigdzie w Afryce (2002) Inwazja barbarzyńców (2003) W stronę morza (2004) Tsotsi (2005) Życie na podsłuchu (2006) Fałszerze (2007) Pożegnania (2008) Sekret jej oczu (2009) W lepszym świecie (2010) Rozstanie (2011) Miłość (2012) Wielkie piękno (2013) Ida (2014) Syn Szawła (2015) Klient (2016) Fantastyczna kobieta (2017) Roma (2018) Parasite (2019)
2020–2039	Na rauszu (2020) Drive My Car (2021) Na Zachodzie bez zmian (2022) Strefa interesów (2023) Wciąż tu jestem (2024)