Canadarm
W tym artykule szczegółowo zbadamy Canadarm, analizując jego wpływ, znaczenie i konsekwencje dla dzisiejszego społeczeństwa. Od momentu powstania do chwili obecnej Canadarm przyciąga uwagę wielu osób, wywołując debatę i refleksję w różnych sektorach. W trakcie tej analizy zbadamy kluczowe aspekty, które sprawiają, że Canadarm jest tematem zainteresowania, a także jego możliwe reperkusje w sferze społecznej, politycznej, ekonomicznej i kulturalnej. Dzięki kompleksowej i krytycznej wizji będziemy starali się w pełni zrozumieć znaczenie Canadarm w obecnym kontekście, oferując pełny przegląd, który pozwoli czytelnikowi zagłębić się w jego znaczenie i zakres.
.jpg)
System zdalnie sterowanego manipulatora promu kosmicznego (ang. Shuttle Remote Manipulator System, SRMS) lub Canadarm – robotyczne ramię stosowane na pokładzie wahadłowców NASA w celu wyjmowania ładunku (satelitów lub modułów stacji) z ładowni promu, a następnie ich wypuszczenia na orbitę okołoziemską. Używane było również do zdejmowania ładunku z orbity i ponownego umieszczenia w ładowni promu[1]. Taka procedura miała miejsce podczas misji STS-32, której celem było przechwycenie satelity LDEF.
Dane techniczne
Canadarm miał długość całkowitą 15,24 metrów, 38 centymetrów średnicy oraz sześć stopni swobody. Masa ramienia wynosiła 410 kg. W stanie spoczynku było oparte na trzech podporach z zatrzaskowymi zamkami, umocowanymi do podłużnicy przy lewej burcie komory towarowej. Teoretycznie możliwe było wyposażenie wahadłowca w drugie ramię zamocowane przy prawej burcie ładowni symetrycznie do pierwszego. Istniała również możliwość odstrzelenia manipulatora w przypadku awarii uniemożliwiającej zamknięcie pokrywy ładowni. Posiadał on sześć stopni swobody, dzięki czemu ruchy ramienia były podobne do ruchów ludzkiej ręki. Chwytak ramienia działał na podobnej zasadzie jak przysłona w obiektywie aparatu fotograficznego. Początkowo Canadarm mógł obsługiwać ładunki o masie około 330 kilogramów, ale modernizacja w latach 90. zwiększyła jego udźwig dziesięciokrotnie. Takie możliwości cechują manipulator jedynie na orbicie, w warunkach nieważkości, na Ziemi Canadarm jest na tyle słaby, że nie zdołałby podnieść sam siebie[2].
Został zaprojektowany, zbudowany i przetestowany we współpracy z NASA przez kanadyjską firmę SPAR Aerospace.
Użycie
Canadarm po raz pierwszy został użyty w 1981 roku na pokładzie promu Columbia podczas misji STS-2. Szacuje się, że był użyty w ponad 50 misjach wahadłowców. Wyprodukowano 5 ramion SRMS, prócz ramienia dla promu Columbia były jeszcze ramiona dla promów (w nawiasach numer misji, podczas których użyto manipulatora po raz pierwszy):
- Challenger (STS-7), zniszczony w 1986 w katastrofie promu, miał posłużyć do uwolnienia, a następnie przechwycenia satelity astronomicznego Spartan.
- Discovery (STS-41-D),
- Atlantis (STS-61-B),
- Endeavour (STS-49).
Za pomocą SRMS na orbitę trafiły m.in. Kosmiczny Teleskop Hubble’a, Ulysses, Solar Max (naprawa w czasie misji STS-41-C), Chandra, TDRS, Lacrosse oraz moduły Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Po instalacji ramienia Canadarm2 na ISS w wielu misjach wahadłowców do rozbudowy stacji wykorzystywana była współpraca obu ramion (tzw. Canadian Handshake, czyli „kanadyjski uścisk dłoni”).
Po katastrofie misji STS-107 w 2003 roku, NASA zaleciła, aby od misji STS-114 do końca programu STS wahadłowce prócz ramienia Canadarm miały również instrument OBSS, czyli specjalną końcówkę z kamerą, która umożliwiała sprawdzenie osłon termicznych promu w przestrzeni kosmicznej[3].
Koniec służby
Ramiona Canadarm znajdujące się na promach Discovery i Atlantis oraz końcówki OBSS można do dziś oglądać w muzeum. OBSS z wahadłowca Endeavour został przymocowany do kratownicy ISS, a ramię wymontowano z ładowni promu i przywieziono do siedziby CSA[4].
Canadarm w kulturze popularnej
W filmie Iron Sky Królewskie Kanadyjskie Siły Powietrzne wykorzystywały zmilitaryzowaną wersję Canadarma o nazwie Canadarm 3 do walki przeciwko nazistom w walce o Ziemię.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Canadarm and its U of A Connections. . .
- ↑ Andrzej Kotarba: Kosmos. Tajemnice Wszechświata. Wyd. 83. Poznań: Amermedia Sp. z o.o., 2013, s. 21–22. ISBN 978-83-252-2123-2.
- ↑ CSA- Flight History of Canadarm. CSA. .
- ↑ Discovery’s retirement plans provide insight into the fate of the robotic arms. NASA Spaceflight.com. .
| Główne artykuły | |
|---|---|
| Komponenty | |
| Systemy | |
| Orbitery STS | |
| STS – Od powstania do pierwszej misji | |
| Przedmioty testów | |
| Miejsca startu | |
| Miejsca lądowań | |
| Przyszłość programu | |
| Instalacje naziemne | |
| Katastrofy | |
| Operacje | |
| Różne | |
| Ośrodki i operacje naziemne | |
| Operacje awaryjne |
