Bohdan Podoski

Bohdan Podoski

Data i miejsce urodzenia	11 października 1894 Łosice, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	29 czerwca 1986 Londyn, Wielka Brytania
Przynależność polityczna	Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Bohdan Czesław Karol Podoski (ur. 11 października 1894 w Łosicach, zm. 29 czerwca 1986 w Londynie) – polski prawnik, polityk, poseł na Sejm II, III i IV kadencji, działacz państwowy II Rzeczypospolitej.

Bohdan Czesław Karol Podoski h. Junosza^[1] urodził się 11 października 1894 roku w rodzinie Kazimierza Gabriela Józefa, lekarza powiatowego (zm. 1919)^[2] i Janiny Marii Zuzanny z Lubowidzkich^{[3] [4]}(zm. 1926).

Ukończył Prywatne Gimnazjum Filologiczne T. Radlińskiego w Siedlcach (matura 1913). Następnie studiował na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej (1913–14), ale studiów nie ukończył. W latach 1919–1924 studiował prawo na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, uzyskując stopień magistra praw^[5].

Już w czasach gimnazjalnych członek tajnych organizacji młodzieżowych i od 1912 r. tajnego harcerstwa. W 1914 r. przebywał w Łukowie. Wtedy uznany za niezdolnego do służby wojskowej. W sierpniu 1915 wraz z rodziną ewakuowany do Rosji. Tam angażował się w działania charytatywne i organizacyjne m.in. w Polskim Towarzystwie Pomocy Ofiarom Wojny (sekretarz). W grudniu 1917 wstąpił ochotniczo do III Polskiego Korpusu Wschodniego. Był referentem w punkcie koncentracyjnym w Szepietówce. Od maja 1918 urzędnik w sztabie Legii Rycerskiej I Polskiego Korpusu Wschodniego w Bobrujsku. Był członkiem Komendy Okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej w Mińsku, i w końcu komendantem tego Okręgu. W 1919 wstąpił na ochotnika do Wojska Polskiego. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej ^[6]

W latach 1919–20 – w czasie studiów w Wilnie – był wiceprezesem Rady Młodzieży Akademickiej, współzałożycielem i przewodniczącym Filarecji Wileńskiej, ale też prezesem sądu ogólnoakademickiego^[5].

Od kwietnia 1924 odbywał aplikację sądową w okręgu Sądu Apelacyjnego w Wilnie. Egzamin sędziowski złożył 4 listopada 1925 i niezwłocznie został p.o. sędziego śledczego 1. rewiru powiatu wilejskiego. 6 listopada 1926 został sędzią, a 29 listopada 1926 sędzią śledczym 6. obwodu w Wilnie. W 1927 Sąd Najwyższy powierzył m.in. mu prowadzenie śledztwa w sprawie Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej „Hromady”, zdelegalizowanej 21 marca 1927 r. W 1930 r. został sędzia Sądu Apelacyjnego w Warszawie^[5].

Był uczestnikiem trzyosobowego zespołu (także Walery Sławek i Stanisław Car), pracującego nad przygotowaniem konstytucji kwietniowej 1935.

W latach 1928–1938 poseł na Sejm RP trzech kolejnych kadencji, jeden z czołowych parlamentarzystów BBWR. Obok Stanisława Cara i Walerego Sławka jeden z trzech współautorów założeń konstytucji kwietniowej. 6 września 1930 został członkiem Państwowej Komisji Wyborczej z ramienia BBWR przed wyborami parlamentarnymi w 1930^[7][8]. Mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 roku w korpusie oficerów rezerwy piechoty. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Wilno Miasto. Posiadał przydział do 86 pułku piechoty w Mołodecznie^[9]. W latach 1935–1938 wicemarszałek Sejmu. Członek Zarządu Głównego Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich w 1939 roku^[10].

Po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Wilna, które pomiędzy październikiem 1939 a czerwcem 1940 znajdowało się pod okupacją litewską. Z kolei po okupacji Litwy przez Armię Czerwoną w 15 czerwca 1940 i aneksji państwa litewskiego przez ZSRR (3 sierpnia 1940) aresztowany 26 września 1940 przez NKWD, więziony na Łukiszkach i w Moskwie, skazany administracyjnie na osiem lat łagru, od lipca 1941 w łagrze nad Peczorą, zwolniony we wrześniu 1941 w wyniku układu Sikorski-Majski. Od połowy listopada 1941 do maja 1942 zastępca delegata polskiego w Karakałpackiej ASRR w Uzbeckiej SRR i kierownik działu opieki społecznej. W maju 1942 wstąpił do Armii Andersa w Jangi-Jul k. Taszkentu. Sędzia sądu 7 Dywizji Piechoty, z którą w sierpniu 1942 został ewakuowany poprzez Pahlevi do Iraku. Od kwietnia 1943 zastępca szefa Wojskowego Biura Dokumentów, od października 1943 do rozwiązania Biura w styczniu 1948 szef Biura. Zdemobilizowany w stopniu kapitana.

Po wojnie na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii, zamieszkał w Londynie. 8 września 1950 został powołany przez Prezydenta RP na uchodźstwie Augusta Zaleskiego na stanowisko sędziego Sądu Obywatelskiego w Londynie^[11]. W latach 1951–1953 członek Rady Narodowej w Londynie. Od 1966 prezes Ligi Niepodległości Polski.

Dokumenty osobiste, korespondencja osobista, nominacje, wspomnienia, materiały z Tymczasowej Rady Jedności Narodowej (m in. materiały Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego, opracowania z zakresu polityki międzynarodowej, biuletyny, sprawozdania, wycinki prasowe, korespondencja, dzienniki urzędowe, artykuły, przemówienia, materiały dot. zbrodni katyńskiej, Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR - sporządzone i należące do Bohdana Podoskiego znajdują się w Katalogu zbiorów archiwalnych Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie^[12].

Prochy Bohdana Podoskiego zostały złożone obok żony i syna na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku^[13][14].

Żona Maria z domu Ciecierska (1898-1965)^[15], poślubiona 28 grudnia 1921, synowie:Kazimierz Henryk (1923–1995) - profesor Uniwersytetu Gdańskiego, Michał Gabriel (zm. w wieku niemowlęcym), siostry: Irena Sokolnicka (1897-1980)^[16][17] – żona dyplomaty Michała Sokolnickiego, Maria Jankowska, brat Janusz Podoski (1989–1971) – artysta malarz i fotografik.

• (współautor: Stanisław Car), Główne wytyczne nowej konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa: Księgarnia Powszechna 1935.
• (współautor: Stanisław Car), Ordynacje wyborcze do sejmu i senatu, wstępem i wyjaśnieniami opatrzyli Stanisław Car, Bohdan Podoski, Warszawa: Księgarnia Powszechna 1935.

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1935)^[18]
• Krzyż Walecznych dwukrotnie za służbę w POW – 1922^[19]
• Medal Niepodległości – 9 listopada 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[20]

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. .
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. .
• Podoski Bohdan w: Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M.Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1, t. II s. 399.
• Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.
• Podoski Bohdan Czesław Karol - biogram w bazie Sejmu RP