Phi

Phi (fi, st.gr. φῖ', nw.gr. φι, pisana Φφ lub ϕ) – dwudziesta pierwsza litera alfabetu greckiego. W greckim systemie liczbowym oznacza liczbę 500.

Dawniej w języku polskim (tj. od XIII do I połowy XVI w.) phi używano do oddania samogłoski nosowej (samogłosek nosowych), ze względu na brak odpowiedniego znaku w alfabecie łacińskim:

φ („o wąsate”) - występujące w „Kazaniach świętokrzyskich”: Ta sloua pise mφdry Salomon.
ϕ („o rogate”; zobacz też Ꟁ, oraz znaku zbliżonego do cyrylickiego онъ/onŭ, czyli tzw. „okrągłej omegi” - ѻ) - występujące w „Psałterzu floriańskim”: Slawϕ krolewstwa twego powedzϕ, y mocz twoyϕ molwycz bϕdϕ (Ps 144, 11).

Użycie jako symbolu

Φ

φ

szerokość geograficzna
funkcja charakterystyczna rozkładu prawdopodobieństwa
liczba phi
Funkcja φ (zwana też funkcją Eulera)
mezon φ
potencjał elektryczny
przesunięcie fazowe

Kodowanie

W Unicode litera jest zakodowana:

Znak	Unicode	Kod HTML	Nazwa unikodowa	Nazwa polska
Φ	U+03A6	Φ lub Φ lub Φ	GREEK CAPITAL LETTER PHI	wielka litera grecka phi
φ	U+03C6	φ lub φ lub φ	GREEK SMALL LETTER PHI	mała litera grecka phi

W LaTeX-u używa się znacznika:

Znak	LaTeX
Φ {\displaystyle \Phi } $\Phi$	\Phi
ϕ {\displaystyle \phi } $\phi$	\phi
φ {\displaystyle \varphi } $\varphi$	\varphi

Zobacz też

lista jednoliterowych skrótów i symboli

Przypisy

↑ Joanna Kulwicka-Kamińska, Cechy wspólne piśmiennictwa Tatarów litewsko–polskich i kanonu tekstów scs. Geneza. Grafia. Ortografia., "VARIA" XIV - Zborník materiálov zo XIV. kolokvia mladých jazykovedcov, Nitra-Šintava 8-10 12 2004, s.20-21

Alfabet grecki

Klasyczne litery greckie	Αα alfa Ββ beta (wita) Γγ gamma (ghama) Δδ delta (dhelta) Εε epsilon Ζζ dzeta (zita) Ηη eta (ita) Θθ theta (thita) Ιι℩ jota Κκ kappa (kapa) Λλ lambda (lambdha) Μμ my (mi) Νν ny (ni) Ξξ ksi Οο omikron Ππ pi Ρρ rho (ro) Σσς sigma Ττ tau (taf) Υυ ipsylon Φφ phi (fi) Χχ chi Ψψ psi Ωω omega
Litery nieużywane współcześnie	Ϝϝ(Ͷͷ) digamma Ϛϛ stigma Ͱͱ heta Ϗϗ kaj Ϻϻ san Ϙϙ(Ϟϟ) koppa Ͳͳ(Ϡϡ) sampi
Litery używane w innych językach	Ϳϳ jot Ϸϸ szo

W nawiasach podano odmienną od tradycyjnej, współczesną wymowę w języku nowogreckim, według polskiej transkrypcji podręcznikowej.

Encyklopedia internetowa (litera grecka):