Epsilon

Wygląd przypnij ukryj

Epsilon (ἒ ψιλόν, pisana Εε lub ϵ϶) – piąta litera alfabetu greckiego. W greckim systemie liczbowym oznacza liczbę 5. Epsilon pochodzi od litery alfabetu fenickiego he . Od epsilonu pochodzą łacińskie E i cyrylickie Е.

Od wariantowej formy greckiej litery ϵ pochodzi znak waluty euro – €.

Epsilon reprezentuje samogłoskę półprzymkniętą przednią niezaokrągloną /e/.

Epsilon (ἒ ψιλόν „proste e”) pochodzi od konieczności odróżnienia go od dwuznaku αι.

Wariantem epsilonu jest epsilon w kształcie półksiężyca – ϵ (ε w MathML), który pochodzi z greki średniowiecznej. Epsilon półksiężycowaty ϵ nie może być mylony z symbolem przynależności ∈ lub fałszywie uważany za półksiężycowatą wersję sigmy Σ.

W matematyce, minuskuła otwartego e – ɛ ( ε {\displaystyle \varepsilon } w MathML) z rozszerzonego alfabetu łacińskiego jest czasem używany zamiennie z epsilonem półksiężycowatym.

Użycie jako symbolu

Ε

Majuskuła epsilonu nie jest używana jako symbol, gdyż wygląda tak samo jak łacińska litera E.

ε

• w ekonomii
  • od litery ε pochodzi symbol waluty euro – €
• w matematyce
  • liczby epsilonowe w teorii mnogości
  • liczby dualne – a + bε, gdzie ε² = 0, a ε ≠ 0
  • symbol Leviego-Civity
  • oznaczenie dowolnie małej liczby rzeczywistej dodatniej ε > 0, często stosowane w dowodach twierdzeń
• w fizyce:
  • przenikalność elektryczna
  • odkształcenie
• w astronomii
  • nazwa piątej najjaśniejszej gwiazdy w konstelacji
  • epsilon jest nazwą najdalszego, najjaśniejszego pierścienia Urana
• w informatyce – tekstowy typ danych
• w elektrotechnice – przenikalność elektryczna (dawniej – stała dielektryczna), ε 0 {\displaystyle \varepsilon _{0}} – przenikalność elektryczna próżni, ma wartość 8,854 ⋅ 10 − 12 F m {\displaystyle 8{,}854\cdot 10^{-12}\operatorname {\frac {F}{m}} }
• w kinematyce – zwyczajowe oznaczenie przyspieszenia kątowego, z definicji równego pochodnej rzędu pierwszego prędkości kątowej względem czasu:

ε → = d ω → d t {\displaystyle {\vec {\varepsilon }}={\frac {d{\vec {\omega }}}{dt}}}

• Epsilon – w brydżu konwencja licytacyjna, część systemu Precision
• w motoryzacji
  • stopień sprężania – stosunek pojemności całkowitej cylindra do pojemności komory sprężania

Kodowanie

W Unicode litera jest zakodowana:

Znak	Unicode	Kod HTML	Nazwa unikodowa	Nazwa polska
Ε	U+0395	Ε lub Ε lub Ε	GREEK CAPITAL LETTER EPSILON	wielka litera grecka epsilon
ε	U+03B5	ε lub ε lub ε	GREEK SMALL LETTER EPSILON	mała litera grecka epsilon
ϵ	U+03F5	ϵ lub ϵ	GREEK LUNATE EPSILON SYMBOL	półksiężycowaty epsilon
϶	U+03F6	϶ lub ϶	GREEK REVERSED LUNATE EPSILON SYMBOL	odwrócony półksiężycowaty epsilon
Ɛ	U+0190	Ɛ lub Ɛ	LATIN CAPITAL LETTER OPEN E	otwarte wielkie łacińskie E (epsilon)
ɛ	U+025B	ɛ lub ɛ	LATIN SMALL LETTER OPEN E	otwarte małe łacińskie E (epsilon)

W LaTeX-u używa się znacznika:

Znak	LaTeX
E {\displaystyle \mathrm {E} }	\Epsilon
ϵ {\displaystyle \epsilon }	\epsilon
ε {\displaystyle \varepsilon }	\varepsilon

W IPA – samogłoska półotwarta przednia niezaokrąglona

Jako inicjał

• Epsilon jako inicjał w Lekcjonarzu 226, folio 20 verso
• Lekcjonarz 226 (Gregory-Aland), folio 64 verso, epsilon jako inicjał

Zobacz też

• lista jednoliterowych skrótów i symboli

Alfabet grecki

Klasyczne litery greckie	Αα alfa  Ββ beta (wita)  Γγ gamma (ghama)  Δδ delta (dhelta)  Εε epsilon  Ζζ dzeta (zita)  Ηη eta (ita)  Θθ theta (thita)  Ιι℩ jota  Κκ kappa (kapa)  Λλ lambda (lambdha)  Μμ my (mi)  Νν ny (ni)  Ξξ ksi  Οο omikron  Ππ pi  Ρρ rho (ro)  Σσς sigma  Ττ tau (taf)  Υυ ipsylon  Φφ phi (fi)  Χχ chi  Ψψ psi  Ωω omega
Litery nieużywane współcześnie	Ϝϝ(Ͷͷ) digamma  Ϛϛ stigma  Ͱͱ heta  Ϗϗ kaj  Ϻϻ san  Ϙϙ(Ϟϟ) koppa  Ͳͳ(Ϡϡ) sampi
Litery używane w innych językach	Ϳϳ jot  Ϸϸ szo

W nawiasach podano odmienną od tradycyjnej, współczesną wymowę w języku nowogreckim, według polskiej transkrypcji podręcznikowej.

Encyklopedia internetowa (litera grecka):

• SNL: epsilon