Tłumaczów

Wygląd przypnij ukryj Tłumaczów

wieś
Kościół w Tłumaczowie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Radków
Wysokość	335-380 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	561
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-408
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0855138
Położenie na mapie gminy RadkówTłumaczów
Położenie na mapie PolskiTłumaczów
Położenie na mapie województwa dolnośląskiegoTłumaczów
Położenie na mapie powiatu kłodzkiegoTłumaczów
50°33′12″N 16°25′42″E/50,553333 16,428333

Galeria: dwór, kościół, posterunekDwór w TłumaczowieDwór w TłumaczowieDwór w TłumaczowieDwór w TłumaczowieTłumaczów. KościółTłumaczów. KościółByły posterunek graniczny w Tłumaczowie

Tłumaczów (niem. Tuntschendorf) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Radków, na pograniczu Gór Suchych i Obniżenia Ścinawki w Sudetach Środkowych.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Położenie

Tłumaczów to duża wieś łańcuchowa o długości około 3,5 km, położona nad rzeką Ścinawką, w dolinie u stóp góry Gardzień, na południowy zachód od Nowej Rudy, na wysokości około 335–380. W Tłumaczowie istniało drogowe przejście graniczne z Czechami Tłumaczów – Otovice, skąd niedaleko do skalnego miasta (Teplice nad Metují-Adršpach). 21 grudnia 2007 r. na mocy układu z Schengen przejście graniczne zostało zlikwidowane.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Tłumaczów

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0855150	Janików	przysiółek
0855144	Pasterczyk	część wsi
0855167	Rudawa	przysiółek
0855173	Tłumaczówek	przysiółek

Historia

Pierwsza wzmianka o Tłumaczowie pochodzi z 1348 roku, w 1475 augustianie z Kłodzka utworzyli tu alodium. W czasie wojny trzydziestoletniej z 1621 roku dwustu protestanckich mieszkańców wsi zostało wymordowanych przez wojska cesarskie. W XIX wieku część miejscowości należała do hrabiego von Magnisa, a większość do rodziny von Gotzen. W tym czasie we wsi istniały: kościół, szkoła, kilka młynów wodnych, kamieniołomów wapienników i gorzelni, oraz urząd celny. W roku 1889 wybudowano linię kolejową ze Ścinawki Średniej przez Tłumaczów do Otovic po czeskiej stronie granicy.

Transport kolejowy

Przez wieś przebiega towarowa linia kolejowa Ścinawka Średnia – Tłumaczów.

Zabytki

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:

• kościół filialny pw. śś. Piotra i Pawła z XVIII wieku, przebudowany w drugiej połowie XIX w. Na ścianie kościoła epitafium z czterema herbami: von Tschischwitz (LG), von Walditz (PG) i Waldau (PD) oraz dwa epitafia w murze okalającym kościół z herbami von Tschischwitz (L), von Walditz (P).
• zespół dworski:
  • dwór z pierwszej ćwierci XIX wieku, przebudowany pod koniec XIX wieku,
  • park z początku XIX wieku.

Inne zabytki:

• liczne budynki mieszkalne i gospodarcze z XIX i XX wieku.

• Herb von Tschischwitz
• Herb von Walditz
• Herb von Strachwitz zu Gäbersdorf
• Herb von Waldau

Kultura i sport

W Tłumaczowie działa ludowy zespół „Tłumaczowianie”, Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Tłumaczów „Gardzień” oraz Zespół Sportowy LZS Granica Tłumaczów, który występuje w B klasie.

Turystyka

Walory krajobrazowe miejscowości to m.in. rozległy widok z góry Gardzień zarówno na polską, jak i na czeską część Gór Stołowych (obecnie rozpoczęły tu swoją działalność kopalnie melafiru). W miejscowości znajduje się między innymi barokowy Kościół pw. św. Piotra i Pawła, pochodzący z roku 1661. Niedaleko jest stąd do Parku Narodowego Gór Stołowych, do barokowej bazyliki Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Wambierzycach, ze znajdującą się w niej XIII-wieczną figurką Wambierzyckiej Królowej Rodzin oraz Kalwarii Wambierzyckiej. Niewiele dalej znajduje się szereg miejscowości uzdrowiskowych ziemi kłodzkiej, takich, jak Polanica-Zdrój, Kudowa-Zdrój, czy Duszniki-Zdrój.
Przez Tłumaczów prowadzą dwa znakowane szlaki turystyczne:

• droga Szklary-Samborowice – Jagielno – Przeworno – Gromnik – Biały Kościół – Nieszkowice – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza – Gilów – Piława Dolna – Owiesno – Góra Parkowa – Bielawa – Kalenica – Zdrojowisko – Nowa Ruda – Przełęcz pod Krępcem – Sarny – Tłumaczów – Gajów – Radków – Skalne Wrota – Pasterka – Przełęcz między Szczelińcem Wlk. a Szczelińcem Małym – Karłów – Lisia Przełęcz – Białe Skały – Skalne Grzyby – Batorów – Skała Józefa – Duszniki-Zdrój – Schronisko PTTK „Pod Muflonem” – Szczytna – Zamek Leśna – Polanica-Zdrój – Łomnicka Równia – Huta – Bystrzyca Kłodzka – Igliczna – Międzygórze – Przełęcz Puchacza,
• prowadzący wzdłuż granicy, do Chełmska Śląskiego.

Zobacz też

• Kamieniołom trachybazaltu w Tłumaczowie

Przypisy

1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 139598
2. ↑ a b c Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1993, s. 471–475. ISBN 83-85773-06-1.
3. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1304  .
5. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
6. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT.
7. ↑ a b c d e f Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 455. ISBN 978-83-89188-95-3.
8. ↑ Michał Wojtaszek: Linia Ścinawka Średnia – Tłumaczów, dostęp: 2014-10-13.
9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 82. . .
10. ↑ Cmentarz przykościelny. /polska-org.pl/. . (pol.).
11. ↑ Granica Tłumaczów. .
12. ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 2014-03-07.

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1994, ISBN 83-85773-06-1.
• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 . Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona

Gmina Radków (powiat kłodzki)

• Siedziba gminy: Radków

Miasto	Radków
Części miasta	Leśna Skibin
Wsie	Gajów Karłów Pasterka Raszków Ratno Dolne Ratno Górne Suszyna Ścinawka Dolna Ścinawka Górna Ścinawka Średnia Tłumaczów Wambierzyce
Części wsi	Bemowo Górne Wambierzyce Pasterczyk
Osady wsi	Księżno Nowy Świat Ratno-Wambierzyce
Przysiółki wsi	Bieganówek Błogocice Boguszowice Gorzuchówek Janików Jelenia Głowa Mrówieniec Rudawa Sarny Tłumaczówek Wygwizdów
Dawna wieś	Karłówek