Sputnik V

W dzisiejszym świecie Sputnik V stał się tematem o wielkim znaczeniu i debacie. Wraz z postępem technologii i globalizacją Sputnik V przyjął nieoczekiwaną rolę, generując sprzeczne opinie i różnorodne stanowiska. Nie ma wątpliwości, że Sputnik V wywarł wpływ na różne aspekty społeczeństwa, od polityki po gospodarkę, w tym kulturę i życie codzienne. W tym artykule zbadamy różne aspekty Sputnik V i omówimy jego wpływ dzisiaj, a także możliwe konsekwencje w przyszłości. Stosując podejście interdyscyplinarne, podejdziemy do Sputnik V z wielu perspektyw, aby lepiej zrozumieć jego zakres i znaczenie we współczesnym społeczeństwie.

Gam-COVID-Vac
Ilustracja
Ogólne informacje
Inne nazwy

Sputnik V

Opis

szczepionka wektorowa przeciw COVID-19

Klasyfikacja medyczna
ATC

J07BX03

Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania

zastrzyk domięśniowy

Multimedia w Wikimedia Commons

Sputnik V (ros. Спутник V), oficjalnie: Gam-COVID-Vac (ros. Гам-КОВИД-Вак) – pierwsza szczepionka przeciw COVID-19 na świecie opracowana przez Centrum Epidemiologii i Mikrobiologii im. Nikołaja Gamelei. Została zarejestrowana 11 sierpnia 2020 przez Ministerstwo Ochrony Zdrowia Federacji Rosyjskiej[1][2][3][4]. Dystrybucja Gam-COVID-Vac została dozwolona w Rosji pomimo przetestowania jej jedynie na niewielkiej liczbie osób we wczesnych badaniach klinicznych, które trwały dwa miesiące. Zwykle proces ten wymaga co najmniej jednego roku w celu udowodnienia skuteczności i bezpieczeństwa szczepionki[1][5][6].

Szybkie zarejestrowanie Gam-COVID-Vac było początkowo krytykowane jako za wczesne. Krytycy wskazywali, iż głównym powodem zarejestrowania szczepionki jest kwestia propagandowa, aby stwierdzić, że Rosja jest pierwszym krajem na świecie, który stworzył szczepionkę przeciw COVID-19[7][8][9]. Wiele środowisk naukowych zaprotestowało przeciwko ogłoszeniu rejestracji szczepionki głównie z powodu braku publikacji wyników badań dotyczących Gam-COVID-Vac[1][10].

Nazwa

Władimir Putin ogłaszający na wideokonferencji rejestrację pierwszej szczepionki przeciw COVID-19, 11 sierpnia 2020[11]

Handlową nazwą szczepionki Gam-COVID-Vac jest Sputnik V (Sputnik w nawiązaniu do pierwszego sztucznego satelity – Sputnika 1, który zwyciężył z USA w wyścigu kosmicznym)[12].

Badania

Fazy I i II

W okresie między 18 czerwca i 3 sierpnia 2020 zostały przeprowadzone badania faz I i II, które wykazały, że szczepionka jest bezpieczna i wydaje się być efektywną, co, jak stwierdzono, wymaga potwierdzenia w fazie III[13].

Faza III

Faza III to randomizowane kontrolowane badania kliniczne.

2 lutego 2021 recenzowane naukowe czasopismo medyczne „Lancet” opublikowało wynik badań wstępnych fazy III, które objęły 20 000 osób. Efektywność szczepionki wyniosła 91,6%. Wśród tych 2144 uczestników, którzy mieli więcej niż 60 lat, efektywność wyniosła 91,8%. Nie zanotowano żadnych poważnych skutków ubocznych; jedynymi niepożądanymi efektami były objawy grypopodobne i ból w miejscu iniekcji. Efektywność mierzono w oparciu o testowane w warunkach laboratoryjnych stwierdzone przypadki. Żaden z nich nie przybrał ciężkiej formy Covid-19. Obecnie nie jest wiadome, czy zaszczepione osoby, które zetknęły się z wirusem, mogą zarażać innych[14].

Inne badania

W trakcie badań przeprowadzanych w Meksyku porównano 793 487 zaszczepionych dorosłych różnymi szczepionkami z 4 792 338 nieszczepionymi dorosłymi w okresie od 24 grudnia 2020 do 27 września 2021 roku. Wyniki były następujące[15]:

Efektywność szczepionek w Meksyku (2021)
Szczepionka Skuteczność w ochronie przed zakażeniem Skuteczność w ochronie przed hospitalizacją Skuteczność w ochronie przed zgonem
Spikevax 91,45% 78% 93,46%
Comirnaty 80,34% 84,26% 89,83%
Sputnik V 78,75% 81,38% 87,7%
Vaxzevria 80,79% 80,23% 86,81%
Johnson & Johnson 82,18% 77,33% 85,79%
CoronaVac 71,93% 73,76% 80,38%
Convidecia 70,5% 72,31% 79,93%

Działanie

Fiolka ze Sputnikiem V

Sputnik V jest szczepionką wektorową, tworzoną na bazie adenowirusa, do którego wstawiany jest fragment genomu koronawirusa SARS-CoV-2. W wyniku tego nieszkodliwy wirus dostarcza do organizmu białka antygenu SARS-CoV-2 i wywołuje odpowiedź immunologiczną[16][17].

Skład

Szczepionka nie powinna zawierać adiuwantów, komponentów lub innych składników[20][21].

Dystrybucja

Dyrektor generalny Rosyjskiego Funduszu Inwestycji Bezpośrednich podał, iż zamówiono 1,2 miliarda dawek z ponad 50 krajów. Gam-Covid-Vac ma być produkowany między innymi w Indiach, Brazylii, Chinach, Korei Południowej oraz na Węgrzech[22][23]. Siedem krajów (Brazylia, Kazachstan, Indie, Meksyk, Nepal, Egipt oraz Uzbekistan) zamówiło miliony dawek Sputnika V w listopadzie 2020 roku[24]. Izraelski Hadassah Medical Center podpisał umowę na 1,5–3 mln dawek[25]. 19 listopada Węgry otrzymały pierwsze próbki szczepionki, kraj ten jest pierwszym spośród członków UE, do którego został dostarczony Sputnik V[26]. 21 stycznia 2021 prezydent Argentyny Alberto Fernández jako pierwszy prezydent kraju Ameryki Łacińskiej zaszczepił się rosyjską szczepionką[27]. Słowacja zakupiła dwa miliony dawek, 1 marca 2021 roku otrzymała pierwszą partię 200 tysięcy szczepionek[28]. Następne 800 000 dawek ma zostać dostarczone w marcu i kwietniu, a kolejny milion ma przybyć w maju i czerwcu[29]. Bawaria podpisała umowę o dostarczeniu 2,5 miliona dawek. Zostaną one przekazane gdy Europejska Agencja Leków zatwierdzi użycie szczepionki[30][31]. Władimir Putin 30 czerwca 2021 zadeklarował, że zaszczepił się szczepionką[32].

Państwa, które:

     są zainteresowane kupnem szczepionki

     zarejestrowały szczepionkę lub rozpoczęły wakcynację

     produkują szczepionkę lub planują produkcję

     wynalazły i produkują szczepionkę (Rosja)

Przybycie partii Sputnika, Iran 4 lutego 2021
Państwa, które zarejestrowały szczepionkę Sputnik V
Nr. Data rejestracji Państwo Rozpoczęcie wakcynacji
1 11.08.2020[33] Rosja Rosja od 05.12.2020[34]
2 21.12.2020[35] Białoruś Białoruś od 29.12.2020[36]
3 23.12.2020[37] Argentyna Argentyna od 24.12.2020[38]
4 31.12.2020[39] Serbia Serbia od 05.01.2021[40]
5 06.01.2021[41] Boliwia Boliwia od 29.01.2021[42]
6 10.01.2021[43] Algieria Algieria od 30.01.2021[44]
7 11.01.2021[45] Palestyna od 22.02.2021[46]
8 13.01.2021[47] Wenezuela Wenezuela od 17.02.2021[48]
9 15.01.2021[49] Paragwaj Paragwaj od 22.02.2021[50]
10 18.01.2021[51] Turkmenistan Turkmenistan –
11 21.01.2021[52] Węgry Węgry od 11.02.2021[53]
12 21.01.2021[54] Zjednoczone Emiraty Arabskie Zjednoczone Emiraty Arabskie –
13 24.01.2021[55] Pakistan Pakistan od 04.04.2021[56]
14 26.01.2021[57] Iran od 08.02.2021[58]
15 29.01.2021[59] Gwinea Gwinea –
16 30.01.2021[60] Tunezja Tunezja od 13.03.2021[61]
17 01.02.2021[62] Armenia Armenia od 11.03.2021[63]
18 03.02.2021[64] Meksyk Meksyk od 24.02.2021[65]
19 03.02.2021[66] Nikaragua Nikaragua od 02.03.2021[67]
20 05.02.2021[68] Liban Liban od 30.03.2021[69]
21 06.02.2021[70] Mjanma Mjanma –
22 09.02.2021[71] Mongolia Mongolia –
23 10.02.2021[72] Bahrajn Bahrajn od 17.02.2021[73]
24 12.02.2021[74] Czarnogóra Czarnogóra od 20.02.2021[75]
25 12.02.2021[74] Saint Vincent i Grenadyny Saint Vincent i Grenadyny –
26 12.02.2021[76] Kazachstan Kazachstan od 01.02.2021[77]
27 17.02.2021[78] Uzbekistan Uzbekistan –
28 17.02.2021[79] Gabon Gabon –
29 19.02.2021[80] San Marino San Marino od 25.02.2021[81]
30 20.02.2021[82] Ghana Ghana –
31 22.02.2021[83] Syria Syria od 24.03.2021[84]
32 23.02.2021[85] Kirgistan Kirgistan od 23.04.2021[86]
33 23.02.2021[87] Gujana Gujana –
34 24.02.2021[88] Egipt Egipt –
35 24.02.2021[89] Honduras Honduras od 22.04.2021[90]
36 25.02.2021[91] Gwatemala Gwatemala –
37 26.02.2021[92] Wietnam Wietnam –
38 26.02.2021[93] Mołdawia Mołdawia od 04.05.2021[94]
39 01.03.2021[95] Słowacja Słowacja –
40 03.03.2021[96] Angola Angola –
41 03.03.2021[96] Dżibuti Dżibuti –
42 03.03.2021[96] Kongo Kongo od 24.03.2021[97]
43 04.03.2021[98] Sri Lanka Sri Lanka –
44 04.03.2021[99] Laos Laos –
45 04.03.2021[100] Irak Irak –
46 07.03.2021[101] Macedonia Północna Macedonia Północna od 10.03.2021[102]
47 09.03.2021[103] Zimbabwe Zimbabwe –
48 10.03.2021[104] Maroko Maroko –
49 10.03.2021[105] Kenia Kenia –
50 10.03.2021[106] Jordania Jordania od 04.04.2021[107]
51 11.03.2021[108] Namibia Namibia –
52 12.03.2021[109] Azerbejdżan Azerbejdżan od 18.05.2021[110]
53 19.03.2021[111] Filipiny Filipiny od 04.05.2021[112]
54 19.03.2021[113] Kamerun Kamerun –
55 19.03.2021[114] Seszele Seszele od 15.05.2021[115]
56 22.03.2021[116] Mauritius Mauritius –
57 26.03.2021[117] Antigua i Barbuda Antigua i Barbuda –
58 30.03.2021[118] Mali Mali –
59 01.04.2021[119] Panama Panama –
60 12.04.2021[120]  Indie od 14.05.2021[121]
61 20.04.2021[122]  Nepal –
62 27.04.2021[123]  Bangladesz –
63 30.04.2021[124]  Turcja –
64 30.04.2021[125]  Albania –
65 13.05.2021[126]  Malediwy –
66 15.05.2021[127]  Ekwador –
67 05.06.2021[128]  Brazylia –
68 15.07.2021[129]  Nigeria –
69 21.07.2021[130]  Chile –
70 25.08.2021[131]  Indonezja –
71 31.10.2021[132]  Kambodża –

Dodatkowo szczepionka jest wykorzystywana w Abchazji, Osetii Południowej oraz w Republice Serbskiej (części Bośni i Hercegowiny)[133][134][135].

Opinie naukowe

11 sierpnia 2020 roku rzecznik Światowej Organizacji Zdrowia stwierdził, iż kwalifikacja każdej szczepionki obejmuje rygorystyczny przegląd i ocenę wszystkich wymaganych danych dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności oraz nie można wykorzystywać szczepionki bez przejścia przez wszystkie fazy badań[136][137].

Europejska Agencja Leków 4 marca 2021 rozpoczęła przegląd bezpieczeństwa i skuteczności Sputnika V[138].

Wielu naukowców podaje krytyce i podaje w wątpliwość skuteczność szczepionki[139][140][141]. Rosyjskie Stowarzyszenie Organizacji Badań Klinicznych odniosło się krytycznie wobec Gam-COVID-Vac[11]. Państwowy Fundusz Inwestycji Bezpośrednich Rosji oznajmił, że szczepionka jest skuteczna w 92%. Informacja ta również została odebrana sceptycznie[142][143][144].

Opinia publiczna

Według sondaży tylko połowa rosyjskiej populacji przyjęłaby szczepionkę dobrowolnie[145]. W jednym ze sondaży przeprowadzonych na Kanadyjczykach wykazano, że większość (68%) pytanych nie przyjęłaby za darmo rosyjskiej szczepionki, natomiast 14% badanych odpowiedziało, że przyjęłoby[146].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c Russia’s fast-track coronavirus vaccine draws outrage over safety .
  2. ↑ Russia’s approval of a COVID-19 vaccine is less than meets the press release .
  3. ↑ Scientists ask: Without trial data, how can we trust Russia’s COVID vaccine? .
  4. ↑ Представитель МО РФ получил патент на вакцину от COVID-19 .
  5. ↑ Covid-19: Russia approves vaccine without large scale testing or published results .
  6. ↑ Naor Bar-Zeev, Tom Inglesby, COVID-19 vaccines: early success and remaining challenges, „The Lancet”, 396 (10255), 2020, s. 868–869, DOI: 10.1016/S0140-6736(20)31867-5, PMID: 32896290, PMCID: PMC7471800 .
  7. ↑ W Rosji kończą się łóżka dla chorych na COVID-19. Ale Putin wierzy w szczepionkę Sputnik V .
  8. ↑ Rosyjska szczepionka Sputnik V to „ogromne ryzyko”. Naukowcy alarmują .
  9. ↑ Scientists worry whether Russia’s Sputnik V’ coronavirus vaccine is safe and effective .
  10. ↑ The Russian vaccine for COVID-19 .
  11. ↑ a b Russia’s approval of a COVID-19 vaccine is less than meets the press release .
  12. ↑ Russia names its 1st COVID-19 vaccine ‘Sputnik V’ after space race triumph .
  13. ↑ Safety and immunogenicity of an rAd26 and rAd5 vector-based heterologous prime-boost COVID-19 vaccine in two formulations: two open, non-randomised phase 1/2 studies from Russia, „The Lancet”, 396 (10255), 2020, s. 887–897, DOI: 10.1016/S0140-6736(20)31866-3, PMID: 32896291, PMCID: PMC7471804 .
  14. ↑ Safety and efficacy of an rAd26 and rAd5 vector-based heterologous prime-boost COVID-19 vaccine: an interim analysis of a randomised controlled phase 3 trial in Russia, „The Lancet”, 397 (10275), 2021, P671-681, DOI: 10.1016/S0140-6736(21)00234-8 .
  15. ↑ Bello-Chavolla OY i inni, Effectiveness of a nation-wide COVID-19 vaccination program in Mexico , medrxiv.org (ang.).
  16. ↑ Coronavirus Vaccine Trials Advance in Race for Covid-19 Protection .
  17. ↑ Rosja: zaszczepili Sputnikiem V i zachorowali na COVID-19 .
  18. ↑ Turner PJ i inni, COVID-19 vaccine-associated anaphylaxis: A statement of the World Allergy Organization Anaphylaxis Committee , worldallergyorganizationjournal.org (ang.).
  19. ↑ ИНСТРУКЦИЯ ПО МЕДИЦИНСКОМУ ПРИМЕНЕНИЮ ЛЕКАРСТВЕННОГО ПРЕПАРАТА Гам-КОВИД-Вак, Комбинированная векторная вакцина для профилактики коронавирусной инфекции, вызываемой вирусом SARS-CoV-2 , roszdravnadzor.gov.ru (ros.).
  20. ↑ Гам-КОВИД-Вак, Спутник V , medum.ru (ros.).
  21. ↑ Pushparajah D i inni, COVID-19 vaccine-associated anaphylaxis: A statement of the World Allergy Organization Anaphylaxis Committee , Advanced Drug Delivery Reviews (ang.).
  22. ↑ Facing Record COVID-19 Case Rise, Russia Rolls Out Sputnik V Vaccine .
  23. ↑ Putin Orders Start of Mass Covid-19 Shots Hours After U.K. News .
  24. ↑ Sputnik V exports from Russia by country 2020 .
  25. ↑ Israel to receive Russia’s 92% effective COVID vaccine .
  26. ↑ Hungary was the first in the EU to receive the Sputnik V vaccine from Russia .
  27. ↑ Alberto Fernández, primer presidente de América Latina en vacunarse contra la covid-19 .
  28. ↑ Sputnik wylądował. Słowacja ma już rosyjską szczepionkę .
  29. ↑ Sputnik V vaccines landed in Slovakia .
  30. ↑ Niemcy: Bawaria kupi 2,5 mln dawek rosyjskiej szczepionki Sputnik V (pol.).
  31. ↑ German State Signs Agreement For Sputnik Purchase Pending Regulatory Approval (ang.).
  32. ↑ Władimir Putin zaszczepił się Sputnikiem. Chce przekonać sceptyków do szczepień , Business Insider (pol.).
  33. ↑ Регистрационное удостоверение.
  34. ↑ Первые 70 пунктов вакцинации от COVID-19 начали работать в Москве.
  35. ↑ «Спутник V» получила первое регистрационное удостоверение за рубежом.
  36. ↑ Посол России прокомментировал начало вакцинации от COVID-19 в Белоруссии , 29 grudnia 2020 .
  37. ↑ Власти Аргентины одобрили использование вакцины «Спутник V» , 23 grudnia 2020 .
  38. ↑ Аргентина, получив «Спутник V», заявила о старте масштабной вакцинации.
  39. ↑ Сербия зарегистрировала российскую вакцину от коронавируса.
  40. ↑ В Сербии 5 января начнется вакцинация российским «Спутником V».
  41. ↑ Боливия зарегистрировала вакцину «Спутник V».
  42. ↑ В Боливии началась вакцинация препаратом «Спутник V».
  43. ↑ Алжир зарегистрировал вакцину «Спутник V».
  44. ↑ В Алжире начали вакцинацию населения «Спутником V».
  45. ↑ Палестина зарегистрировала вакцину «Спутник V».
  46. ↑ В секторе Газа начали вакцинацию от COVID-19 препаратом «Спутник V» .
  47. ↑ Вакцина «Спутник V» зарегистрирована в Венесуэле.
  48. ↑ Женщина-хирург: первая вакцинированная «Спутником V» в Венесуэле (El Nacional, Венесуэла) .
  49. ↑ Вакцину «Спутник V» зарегистрировали в Парагвае.
  50. ↑ Twitter – @sputnikvaccine – 22.02.2021.
  51. ↑ TURKMENISTAN HAS BECOME THE FIRST COUNTRY IN CENTRAL ASIA TO REGISTER SPUTNIK V VACCINE.
  52. ↑ Венгрия первой в Евросоюзе одобрила применение вакцины «Спутник V».
  53. ↑ Венгрия начала вакцинацию населения «Спутником V» .
  54. ↑ Breaking: UAE approves Russia’s Sputnik vaccine for emergency use.
  55. ↑ СМИ: правительство Пакистана одобрило экстренное использование вакцины «Спутник V».
  56. ↑ В Пакистане началась вакцинация «Спутником V» .
  57. ↑ Вакцина «Спутник V» зарегистрирована в Иране.
  58. ↑ Иран начал вакцинацию «Спутником V».
  59. ↑ «Спутник V» зарегистрировали в Гвинее.
  60. ↑ Тунис зарегистрировал российскую вакцину «Спутник V» .
  61. ↑ В Тунисе началась вакцинация «Спутником V» .
  62. ↑ Армения зарегистрировала российскую вакцину «Спутник V».
  63. ↑ В Армении начали вакцинацию медработников препаратом „Спутник V”.
  64. ↑ Мексиканский регулятор одобрил использование вакцины «Спутник V».
  65. ↑ Вакцинация с использованием „Спутника V” началась в Мехико.
  66. ↑ «Спутник V» зарегистрировали в Никарагуа.
  67. ↑ В Никарагуа начали массовую вакцинацию российским препаратом „Спутник V”.
  68. ↑ Минздрав Ливана одобрил для использования «Спутник V».
  69. ↑ В Ливане началась вакцинация «Спутником V» .
  70. ↑ Мьянма зарегистрировала «Спутник V».
  71. ↑ Вакцину «Спутник V» зарегистрировали в Монголии.
  72. ↑ Бахрейн зарегистрировал вакцину «Спутник V» , www.kommersant.ru .
  73. ↑ Минздрав Бахрейна сообщил о начале вакцинации „Спутником V”.
  74. ↑ a b РФПИ подтвердил регистрацию „Спутник V” в Черногории и Сент-Винсенте и Гренадинах , ТАСС .
  75. ↑ Черногория начала вакцинацию „Спутником V”.
  76. ↑ "Спутник V" зарегистрировали в Казахстане.
  77. ↑ В Казахстане стартовала вакцинация от коронавируса «Спутником V» .
  78. ↑ РФПИ подтвердил регистрацию вакцины "Спутник V" в Узбекистане на сайте https://tass.ru/.
  79. ↑ Вакцину "Спутник V" зарегистрировали в Габоне.
  80. ↑ "Спутник V" зарегистрировали в Сан-Марино.
  81. ↑ В Сан-Марино началась вакцинация препаратом „Спутник”.
  82. ↑ Вакцину "Спутник V" зарегистрировали в Гане.
  83. ↑ Сирия зарегистрировала вакцину "Спутник V".
  84. ↑ Дамаск ожидает прибытия новой партии «Спутника V» в апреле .
  85. ↑ "Спутник V" прошел процедуру регистрации в Киргизии.
  86. ↑ Мамбет Мамакеев: «Как аксакал кыргызской медицины обращаюсь к кыргызскому народу: сделайте прививку от COVID-19» (ros.).
  87. ↑ "Спутник V" зарегистрировали в Гайане.
  88. ↑ Египет зарегистрировал вакцину "Спутник V".
  89. ↑ Гондурас зарегистрировал "Спутник V".
  90. ↑ Cuarto Informe de Eventos Supuestamente Atribuibles a la Vacunación e Inmunización (ESAVI) con la vacuna contra la COVID-19 primera dosis fabricante Sputnik V .
  91. ↑ Гватемала зарегистрировала вакцину "Спутник V".
  92. ↑ Минздрав Вьетнама одобрил использование в стране российской вакцины "Спутник V".
  93. ↑ "Спутник V" зарегистрировали в Молдавии.
  94. ↑ С 4 мая в Молдове начинается вакцинация препаратом от ковида «Спутник V» (ros.).
  95. ↑ "Спутник V" зарегистрировали в Словакии.
  96. ↑ a b c Вакцину "Спутник V" одобрили в Анголе, Джибути и Республике Конго/.
  97. ↑ В Республике Конго началась вакцинация от COVID-19 с использованием «Спутника V» .
  98. ↑ РФПИ подтвердил регистрацию вакцины "Спутник V" в Шри-Ланке.
  99. ↑ "Спутник V" зарегистрировали в Лаосе.
  100. ↑ РФПИ подтвердил регистрацию вакцины "Спутник V" в Ираке.
  101. ↑ "Спутник V" зарегистрировали в Северной Македонии.
  102. ↑ В Северной Македонии началась вакцинация „Спутником V” .
  103. ↑ В Зимбабве разрешили использовать "Спутник V" для массовой вакцинации.
  104. ↑ Власти Марокко одобрили применение российской вакцины "Спутник V".
  105. ↑ Вакцину "Спутник V" одобрили к применению в Кении.
  106. ↑ Иордания одобрила экстренное применение вакцины "Спутник V".
  107. ↑ Иордания начала вакцинацию от коронавируса «Спутником V» .
  108. ↑ Вакцина "Спутник V" получила одобрение в Намибии.
  109. ↑ Минздрав Азербайджана утвердил применение "Спутника V".
  110. ↑ В Азербайджане начинается вакцинация от коронавируса «Спутником V» (ros.).
  111. ↑ Филиппины одобрили вакцину «Спутник V» для экстренного применения .
  112. ↑ На Филиппинах началось применение вакцины «Спутник V» (ros.).
  113. ↑ Камерун зарегистрировал вакцину «Спутник V» .
  114. ↑ Вакцину «Спутник V» одобрили на Сейшельских Островах .
  115. ↑ На Сейшельских Островах началась вакцинация «Спутником V» (ros.).
  116. ↑ Маврикий стал 55-й страной, одобрившей вакцину «Спутник V» .
  117. ↑ Вакцина «Спутник V» одобрена в Антигуа и Барбуде .
  118. ↑ «Спутник V» одобрили в Мали .
  119. ↑ РФПИ: Панама одобрила применение вакцины «Спутник V» .
  120. ↑ India approves Russia’s Sputnik V COVID-19 vaccine (ang.).
  121. ↑ В Индии начали применять "Спутник V" (ros.).
  122. ↑ Непал одобрил использование «Спутника V» (ros.).
  123. ↑ В Бангладеш одобрили экстренное использование вакцины «Спутник V» (ros.).
  124. ↑ Turkey becomes the 63rd country in the world to authorize Sputnik V (ang.).
  125. ↑ В Албании одобрили применение "Спутника V" (ros.).
  126. ↑ ПРИМЕНЕНИЕ ВАКЦИНЫ «СПУТНИК V» ОДОБРЕНО В РЕСПУБЛИКЕ МАЛЬДИВЫ (ros.).
  127. ↑ Применение "Спутника V" одобрили в Эквадоре (ros.).
  128. ↑ Бразильский фармрегулятор одобрил импорт и применение вакцины "Спутник V" (ros.).
  129. ↑ Применение вакцины «Спутник V» одобрено в Нигерии (ros.).
  130. ↑ В Чили одобрили экстренное применение вакцины "Спутник V" (ros.).
  131. ↑ Indonesia approves Russia's Sputnik V vaccine for emergency use , reuters.com (ang.).
  132. ↑ "Спутник V" и "Спутник Лайт" одобрили в Камбодже , tass.ru (ros.).
  133. ↑ Вакцину «Спутник V» зарегистрировали в Республике Сербской.
  134. ↑ Вакцинация населения Абхазии "Спутником V" начнется после 9 мая.
  135. ↑ В Южной Осетии началась вакцинация от коронавируса "Спутником V".
  136. ↑ WHO says discussing new COVID-19 vaccine with Russia .
  137. ↑ Szczepionka na koronawirusa. Rosja już ja ma. Stanowisko WHO .
  138. ↑ Europejska Agencja Leków sprawdza Sputnika .
  139. ↑ Sputnik V, czyli rosyjska szczepionka na Covid-19. Niemcy są sceptyczni .
  140. ↑ Koronawirus. Rosyjska szczepionka na koronawirusa. Prawda wyszła na jaw .
  141. ↑ Scientists cautious as Russia says early data shows Sputnik V coronavirus vaccine is 92% effective .
  142. ↑ Russia announces positive COVID-vaccine results from controversial trial .
  143. ↑ Russia’s claim of a successful COVID-19 vaccine doesn’t pass the ‘smell test,’ critics say .
  144. ↑ Russian Covid vaccine shows encouraging results .
  145. ↑ Putin’s vaccine meets opposition from frontline workers in Russia .
  146. ↑ Leger’s Weekly Survey .

Linki zewnętrzne

Pandemia COVID-19
Ameryka Płn.
Azja
Europa
Szczepienia
Szczepionki
Prawo
Pozostałe