Plutony wzmocnienia Straży Granicznej

Plutony wzmocnienia Straży Granicznej – mobilizowane pododdziały Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej przewidziane do wzmocnienia komisariatów Straży Granicznej na wypadek wojny.

W planie operacyjnym „Zachód” opracowano koncepcję zakładającą, że w czasie zagrożenia i wojny Straż Graniczna zostanie wykorzystana do obserwowania granicy i likwidowania oddziałów dywersyjnych działających w strefie nadgranicznej. Komisariaty Straży Granicznej miały zostać wzmocnione mobilizowanymi plutonami Straży Granicznej. W 1936 roku opracowany został „Etat plutonu Straży Granicznej na stopie wojennej”^[1].

Występujące przy komisariatach plutony miały dwoistą podległość. Uczestniczyły we wzmocnieniu ochrony granicy i w tym zakresie podlegały komendantom komisariatów Straży Granicznej. W zakresie szkolenia oraz określania ich zadań na wypadek konfliktu zbrojnego podlegały dowódcom jednostek wojskowych, przewidzianych do działań na tym kierunku^[2].

Osłona bierna, czyli taką, w której wszelkie działanie osłonowe przygotowywano i przeprowadzano na własnym terenie^[3]

• rozpoznanie sił i kierunków posuwania się przeciwnika oraz identyfikacja jego oddziałów
• opóźnienie wkraczających sił przeciwnika przez wykonanie niszczeń i zapór komunikacyjnych oraz ogniowe działania powstrzymujące na dokonanych zniszczeniach
• ubezpieczenie i utrzymanie do nadejścia oddziałów Armii ważnych punktów terenowych lub obiektów
• ubezpieczenie obiektów i urządzeń przed dywersją przeciwnika
• współpraca z oddziałami Armii lub Obrony Narodowej

Osłona zaczepna, czyli działania na terytorium wroga^[4]:

• wypad na przedpole (poza granicę), celem uchwycenia i następnie utrzymania jakiegoś obiektu, czy ważnego punktu terenowego, będącego w ręku przeciwnika
• wypad na przedpole części łub całego plutonu o charakterze dywersyjnym, celem przeprowadzenia zniszczeć obiektów, urządzeń, magazynów lub też celem wprowadzenia zamieszania i demoralizacji wśród oddziałów pogranicznych i ludności cywilnej
• rozpoznanie na przedpolu

• Konrad Ciechanowski: Armia „Pomorze” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06793-7.
• Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
• Jan Nikolajuk. Działania Obwodu Straży Granicznej „Suwałki” w Kampanii Polskiej 1939 r. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej”. 1-2, 2013. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Etat plutonu Straży Granicznej na stopie wojennej → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Wytyczne wyszkoleniowe i administracyjno – gospodarcze dla plutonów wzmocnienia L.1400/tj/wyszk/39 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.