Perkoz rogaty

W tym artykule przeanalizujemy wpływ Perkoz rogaty na dzisiejsze społeczeństwo, badając jego implikacje w różnych obszarach. Perkoz rogaty był w ostatnich latach przedmiotem badań i debat, a jego wpływ jest widoczny w takich obszarach, jak technologia, polityka, kultura i ekonomia. Poprzez tę analizę będziemy starali się zrozumieć, w jakim stopniu Perkoz rogaty zmienił nasz sposób myślenia, interakcji i życia we współczesnym świecie. Podobnie zbadamy wyzwania i możliwości, jakie Perkoz rogaty stwarza na przyszłość, biorąc pod uwagę różnorodne perspektywy i opinie na ten temat.

Perkoz rogaty
Podiceps auritus[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Para sfotografowana na Alasce
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

perkozowe

Rodzina

perkozy

Rodzaj

Podiceps

Gatunek

perkoz rogaty

Synonimy
  • Colymbus auritus Linnaeus, 1758[2]
Podgatunki
  • P. a. auritus (Linnaeus, 1758)
  • P. a. cornutus (Gmelin, JF, 1789)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     obszary lęgowe

     zimowiska

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Perkoz rogaty[4] (Podiceps auritus) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny perkozów (Podicipedidae). Zamieszkuje północną i środkową Eurazję od Półwyspu Skandynawskiego po Kamczatkę oraz północną część Ameryki Północnej. W Polsce widywany na przelotach (głównie jesienią lub wiosną), bardzo nielicznie zimujący; dawniej nielicznie gniazdował na Podlasiu.

Podgatunki i zasięg występowania

IOC wyróżnia dwa podgatunki[5]:

W Polsce najłatwiej te perkozy spotkać w trakcie przelotów wiosennych. Rzadziej te ptaki można zaobserwować jesienią, sporadycznie zimą[6]. Zimuje głównie na Zatoce Pomorskiej i nielicznie na Zatoce Gdańskiej[7]. Dawniej sporadycznie odbywał lęgi na Podlasiu, m.in. na Stawach Dojlidzkich, od 1988 roku na terenie kraju nie odnotowano jednak ani jednego potwierdzonego lęgu[7][8].

Morfologia

Ptak w szacie spoczynkowej
Wygląd
Upierzenie godowe – na bokach głowy trójkątne czuby z żółtych albo pomarańczowych piór (rogi od których bierze się nazwa), pod nimi niewielka kryza z czarnych piór, która może się rozpościerać – wierzch głowy jest zatem dwubarwny. Szyja i boki rdzawe, brzuch jasny, wierzch ciała i głowa ciemna. Upierzenie spoczynkowe jesienią i zimą – strona grzbietowa ciemna z brązowo obrzeżonymi piórami, boki i spód biały, głowa z wierzchu czarna, a na policzkach biała. Ciemna pręga przez oko, podobny do perkoza zausznika. W odróżnieniu od zausznika dziób u tego gatunku jest spiczasty na końcu. Na rozwiniętym skrzydle widoczne jest białe lusterko i biała plama przy zagięciu przy tułowiu.
Wymiary średnie
długość ciała ok. 31–38 cm[2]
rozpiętość skrzydeł: 60–65 cm[6]
masa ciała ok. 300–470 g[2]

Ekologia i zachowanie

Biotop
Niewielkie, płytkie zbiorniki śródlądowe. Zimą i na przelotach widywane na większych niezamarzających stawach, jeziorach, a nawet wzdłuż wybrzeży morskich. Tereny lęgowe obejmują słodkowodne zbiorniki i bagna z fragmentami otwartej wody lub ustronne obszary większych jezior i rzek. Zimowiska znajdują się głównie na morskich wybrzeżach, w tym chronionych zatokach, okazjonalnie na otwartych wodach; w południowej części zasięgu również na wodach słodkich, zwłaszcza większych jeziorach i systemach rzecznych[2].
Głos
W pobliżu lęgowiska słychać jego okrzyki „bi, bi, bi” podobne do głosu perkoza rdzawoszyjego. W czasie toków wydaje specyficzne „guy” i „gwirt”.
Gniazdo
Budowane przez oboje rodziców zazwyczaj na wodzie w strefie rzadkich trzcin lub innych roślin wodnych wystających ponad powierzchnię, nawet w małych zbiornikach i zatokach rzecznych. Gniazdo stanowi pływająca, jednak zazwyczaj zakotwiczona za pomocą wbudowanych w nie roślin, sterta butwiejących roślin wodnych i błotnych. Gniazduje pojedynczo lub w małych koloniach[2].
Jajo z kolekcji muzealnej
Rodzic z pisklętami
Wysiadywanie jaj i wychowywanie młodych
Odbywa jeden, wyjątkowo dwa lęgi w sezonie[8]. W zniesieniu może znajdować się od 1 do 8 jaj, jednak zazwyczaj jest to 4–5 w Europie i 5–7 w Ameryce Północnej[2]. Jaja początkowo są koloru białego, z czasem brązowieją[8]. Inkubacja trwa 22–25 dni[2]. Młode od razu opuszczają gniazdo, zagniazdowniki. Mimo to nie pływają po wodzie, ale kryją się w piórach na grzbiecie ptaków dorosłych tak głęboko, że widoczne są tylko ich główki. Przywiązanie jest tak silne, że stare ptaki nawet nurkują z pisklętami na plecach, pielęgnują je i karmią. Upierzenie piskląt jest podobne do szaty spoczynkowej dorosłych, ale grzbiet mają brunatny z ciemnobrązowymi plamami z boku głowy i na karku oraz białą plamką za okiem. Młode uzyskują zdolność lotu po 55–60 dniach (to dłużej niż u zausznika, którego biologia rozrodu jest podobna)[6].
Pożywienie
Nie nurkują głęboko, często żerując na powierzchni. Pożywienie stanowią głównie stawonogi i ryby, które na zimowiskach tworzą przeważającą część diety. Podczas zimowania perkozy rogate jedzą również skorupiaki (głównie wioślarki, obunogi i dziesięcionogi). Do łapanych stawonogów należą m.in. chrząszcze, ważki, jętki, chruściki. Okazjonalnie zjadają również mięczaki i robaki[2].

Status i ochrona

IUCN od 2015 roku klasyfikuje perkoza rogatego jako gatunek narażony (VU, Vulnerable); wcześniej, od 1988 roku uznawano go za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2012 roku, mieści się w przedziale około 239–583 tysięcy osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].

W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą[9]. W latach 2013–2018 liczbę osobników zimujących na terenie kraju szacowano na 170–510[10].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Podiceps auritus, Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j Llimona, F., del Hoyo, J., Christie, D.A., Jutglar, F., Garcia, E.F.J., Kirwan, G.M. & Sharpe, C.J.: Horned Grebe (Podiceps auritus). del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive . 2016. Pełna wersja dostępna w ramach Species of the Month
  3. ↑ a b Podiceps auritus, The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Podicipedidae Bonaparte, 1831 - perkozy - Grebes. Wersja: 2016-07-24. Kompletna lista ptaków świata . Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. .
  5. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Grebes, flamingos. IOC World Bird List (v11.1). . (ang.).
  6. ↑ a b c Andrzej G. Kruszewicz: Ptaki Polski. T. 1. Warszawa: MULTICO, 2010, s. 108. ISBN 978-83-7073-945-4.
  7. ↑ a b Podiceps auritus (Perkoz rogaty). W: M. Gromadzki (red.): Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 7: Ptaki (część I). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 47–49. ISBN 83-86564-43-1.
  8. ↑ a b c Chylarecki P., Sikora A., Cenian Z., Chodkiewicz T. (red.): Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny. Wydanie 2. Warszawa: GIOŚ, 2015, s. 162–165. ISBN 978-83-61227-45-8.
  9. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
  10. ↑ Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L.. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”. 20, s. 1–80, 2019. 

Bibliografia

  • Karel Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.

Linki zewnętrzne