Motyw Partia Razem to motyw, który z biegiem czasu wzbudził zainteresowanie wielu osób. Od momentu pojawienia się Partia Razem był przedmiotem debat, dyskusji i licznych badań. Jego znaczenie rozciąga się na różne dziedziny, ponieważ ma wpływ na społeczeństwo, gospodarkę, technologię i wiele innych obszarów. Partia Razem to temat, który ewoluował i dostosowywał się do zmian społecznych i kulturowych, zawsze pozostając w czołówce uwagi opinii publicznej. W tym artykule zbadamy różne aspekty Partia Razem i jego znaczenie w dzisiejszym świecie.
![]() | |
Państwo | |
---|---|
Skrót |
Razem |
Przewodniczący | |
Data założenia |
16 maja 2015 |
Adres siedziby |
ul. Nowy Świat 27/1, 00-029 Warszawa |
Ideologia polityczna |
socjaldemokracja, socjalizm demokratyczny, feminizm, proeuropeizm |
Poglądy gospodarcze | |
Liczba członków |
niespełna 3 tys. (czerwiec 2023) |
Członkostwo międzynarodowe |
Europejski Sojusz Lewicy dla Ludzi i Planety, Sojusz Zielonej Lewicy Europy Środkowo-Wschodniej |
Młodzieżówka |
Młodzi Razem |
Barwy |
karmin alizarynowy |
Obecni posłowie |
5/460
|
Obecni senatorowie |
0/100
|
Obecni eurodeputowani |
0/53
|
Obecni radni wojewódzcy |
0/552
|
Strona internetowa |
Partia Razem (Razem) – polska lewicowa partia polityczna. Została założona w maju 2015, a zarejestrowana w lipcu tego samego roku. Od czerwca 2019 do października 2024 działała jako Lewica Razem. Od 2019 posiada przedstawicieli w Sejmie, w latach 2023–2024 posiadała ich także w Senacie. Międzynarodowo w latach 2016–2022 była związana z DiEM25, a od 2024 współtworzy organizacje CEEGLA oraz ELA.
Partia Razem powstała w odpowiedzi na apel środowisk lewicowych o wspólny start lewicy społecznej w wyborach parlamentarnych[1]. Inicjatorzy apelu byli niezadowoleni z sytuacji na polskiej scenie politycznej i – jak twierdzili – z braku lewicowej reprezentacji w parlamencie. Ugrupowanie założyli między innymi działacze Młodych Socjalistów oraz byli działacze Zielonych[2].
Formacją przez pierwsze siedem i pół roku kierował Zarząd Krajowy. Pierwszy zarząd partii, wybrany 17 maja 2015, składał się z Jakuba Barana, Aleksandry Cachy, Alicji Czubek, Macieja Koniecznego, Magdaleny Malińskiej, Mateusza Mirysa, Katarzyny Paproty, Adriana Zandberga i Marceliny Zawiszy[3]. 21 lipca 2015 partia została zarejestrowana przez sąd. W sierpniu deklarowała posiadanie około 6000 zarejestrowanych członków i sympatyków partii[4].
W wyborach parlamentarnych w 2015 Partia Razem wystawiła samodzielne listy do Sejmu we wszystkich okręgach wyborczych[5][6]. Nie wystawiła natomiast kandydatów do Senatu. Partia zdobyła 3,62% głosów[7], zajmując 8. miejsce. Nie uzyskała mandatów w Sejmie, jednak uzyskany wynik (powyżej 3%) uprawnił ją do otrzymania subwencji z budżetu państwa[8].
W odpowiedzi na nieopublikowanie przez premier Beatę Szydło wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 marca 2016, stwierdzającego niezgodność z Konstytucją uchwalonej w grudniu 2015 nowelizacji ustawy o TK, Partia Razem 9 marca 2016 rozpoczęła protest pod gmachem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, który zakończył się 17 marca[9]. Członkowie partii za pomocą rzutnika wyświetlili na fasadzie budynku treść wyroku, żądając jego opublikowania[10].
W związku z organizacją Światowych Dni Młodzieży w 2016, partia krytycznie odniosła się do finansowego zaangażowania władz miast Krakowa i Warszawy w organizację wydarzenia[11][12].
W 2016 Partia Razem związała się z założonym przez Janisa Warufakisa ponadnarodowym ruchem DiEM25 (Ruch Demokracji w Europie 2025)[13]; lider ruchu ogłosił w maju 2017 poparcie dla Razem w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2019[14].
W dniach 14–15 maja 2016 odbył się drugi kongres Razem, podczas którego 1030 delegatów wybrało nowe władze partii. Do Zarządu Krajowego wybrani zostali Alicja Czubek, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Maciej Konieczny, Magdalena Malińska, Mateusz Mirys, Weronika Samolińska, Mateusz Trzeciak, Adrian Zandberg oraz Marcelina Zawisza[15].
15 września 2016 uruchomiona została kampania „Zero tolerancji” (prowadzona do 2018), w której ujawniane i nagłaśniane były przypadki współpracy instytucji publicznych ze skrajną prawicą[16].
Na przełomie września i października 2016 partia zapoczątkowała „czarny protest”, związany ze skierowaniem do dalszych prac obywatelskiego projektu ustawy o zaostrzeniu przepisów aborcyjnych i odrzuceniem projektu ich liberalizacji[17][18] (brała także udział w „czarnym poniedziałku” 3 października). W grudniu tego samego roku amerykański magazyn „Foreign Policy” umieścił Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk z Partii Razem i Barbarę Nowacką z TR w rankingu FP Top 100 Global Thinkers za udział w organizacji czarnego protestu[19] (obie odeszły w późniejszym czasie z tych partii). Partia również zainicjowała kampanię „Z dala od szpitala”, mającą na celu utrudnienie kontrowersyjnej według niej działalności organizacji pro-life, zwłaszcza Fundacji Pro – prawo do życia, polegającej na pokazywaniu zdjęć martwych płodów w przestrzeni publicznej i przedstawianiu treści antyaborcyjnych[20]. Partia Razem była również sygnatariuszem w 2017 inicjatywy ustawodawczej „Ratujmy Kobiety”[21], mającej na celu zalegalizowanie aborcji do 12. tygodnia ciąży, refundację środków antykoncepcyjnych, wprowadzenie zgodnie z jej programem edukacji seksualnej w szkołach, zakaz przedstawiania treści pro-life w obrębie placówek służby zdrowia i edukacyjnych oraz ograniczenie klauzuli sumienia w placówkach finansowanych ze środków publicznych.
Partia Razem wspólnie z Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych zainicjowała w kwietniu 2017 kampanię „Moje prawa są łamane”, która ma zwrócić uwagę na przypadki łamania praw pracowniczych[22].
W 2017 w partii pojawiły się spory wewnętrzne dotyczące programu i strategii, głównie między działaczami wywodzącymi się z Młodych Socjalistów i kojarzoną z nimi nieformalną frakcją „Chleba i Róż”, a inną nieformalną frakcją „Państwo Lewica Partia”, opowiadającą się za szerszą współpracą z innymi środowiskami, w tym Zielonymi, Inicjatywą Polska (kierowaną przez Barbarę Nowacką) i środowiskiem Roberta Biedronia[23].
W 2018 partia wprowadziła do dyskusji publicznej temat skrócenia podstawowego czasu pracy do 35 godzin w tygodniu (zbiórka pod obywatelską inicjatywą ustawodawczą – „Pracujmy krócej”[24]).
W wyborach samorządowych w 2018 ugrupowanie wystawiło listy wyborcze do sejmików województw we wszystkich okręgach, nie rejestrując jednak list kandydatów na radnych niższego szczebla[25]. Członkowie partii wystartowali z ramienia lokalnych komitetów na prezydentów Krakowa, Gdyni i Częstochowy, a także na burmistrza Leśnej; oprócz tego ugrupowanie weszło w niektórych miejscach w lokalne sojusze. Hasłem wyborczym partii ogłoszono Polska – wygodny dom dla wszystkich[26]. Przed wyborami przyjęto program samorządowy „Razem możemy więcej”[27]. W wyborach do sejmików partia uzyskała w skali kraju 1,57% głosów, co było 8. wynikiem spośród wszystkich komitetów. Najwyższe poparcie (nieco powyżej 2%) zdobyła w województwach warmińsko-mazurskim i pomorskim, a najniższe (poniżej 1%) w świętokrzyskim i lubelskim. W wyborach na prezydentów miast członkowie partii zajęli ostatnie lub (w Krakowie) przedostatnie miejsca, natomiast w wyborach na burmistrza Leśnej koordynator okręgu ugrupowania Szymon Surmacz zwyciężył w II turze (po wyborach wystąpił jednak z partii[28]).
W lutym 2019 Partia Razem weszła wraz z Unią Pracy i Ruchem Sprawiedliwości Społecznej w skład koalicji Lewica Razem, powołanej na wybory do Parlamentu Europejskiego w tym samym roku[29]. Obsadziła 9 z 13 pierwszych miejsc na listach koalicji, a także zdecydowaną większość miejsc na nich (będąc w tych wyborach jedyną partią, której liczba członków na listach przekroczyła 100). LR otrzymała 1,24% głosów, nie osiągając progu wyborczego.
1 czerwca 2019 kongres nadzwyczajny Partii Razem zdecydował o zmianie jej nazwy na „Lewica Razem”[30].
19 lipca 2019 na konferencji prasowej członek Zarządu Krajowego partii Adrian Zandberg wraz szefami Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Wiosny poinformował o wspólnym starcie tych partii w wyborach parlamentarnych w tym samym roku[31]. Do koalicji dołączyły potem także m.in. Polska Partia Socjalistyczna i Twój Ruch. Koalicja przyjęła nazwę Lewica, w związku z czym – aby uniknąć konieczności przekroczenia 8%-owego progu w wyborach do Sejmu – nazwę tę za swój skrót przyjął SLD. W związku z zawarciem tej koalicji i zapowiadanym formalnym startem kandydatów z list tej partii, w sierpniu 2019 odejście z Razem ogłosiła grupa ok. 40 działaczy, w tym 12 z 35 członków Rady Krajowej[32]. Do rejestracji nowego skrótu SLD ostatecznie nie doszło przed upływem terminu rejestracji komitetów wyborczych, w związku z czym koalicja przystąpiła do wyborów jako KW Sojusz Lewicy Demokratycznej. Na listach do Sejmu znalazło się ponad 200 działaczy Razem, w tym sześcioro na pierwszych miejscach (m.in. Adrian Zandberg w okręgu warszawskim)[33]. Ponownie nie wystartowali natomiast do Senatu.
W wyborach do Sejmu na kandydatów Lewicy Razem zagłosowało blisko 510 tys. wyborców, co dało tej partii 6 mandatów (na 49 mandatów dla całego komitetu SLD)[34]. Do Sejmu dostali się Magdalena Biejat, Daria Gosek-Popiołek, Maciej Konieczny, Paulina Matysiak, Adrian Zandberg i Marcelina Zawisza[35]. Marcelina Zawisza została I wiceprzewodniczącą Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy. Jedną z wiceszefowych klubu została także Magdalena Biejat[36].
6 stycznia 2020 Zarząd Krajowy partii podjął decyzję o poparciu lidera partii Wiosna Roberta Biedronia jako kandydata Lewicy w wyborach prezydenckich w tym samym roku[37] (później ogłoszona została jego kandydatura). W czerwcowych wyborach zajął on 6. miejsce, otrzymując 2,22% głosów[38].
Z końcem lutego 2022 partia zakończyła współpracę z międzynarodowymi organizacjami DiEM25 i Progressive International, w związku z niepotępieniem przez nie inwazji Rosji na Ukrainę[39].
Zarząd Krajowy kolegialnie kierował Lewicą Razem do 27 listopada 2022. Wówczas na współprzewodniczących partii zostali wybrani Adrian Zandberg i Magdalena Biejat[40].
W wyborach parlamentarnych w 2023 partia ponownie współtworzyła porozumienie Lewica (wraz z powstałą z połączenia SLD i Wiosny Nową Lewicą, PPS, UP, Socjaldemokracją Polską, Wolnością i Równością oraz środowiskiem wyrejestrowanego RSS), startując z list NL, na których znalazło się niemal 200 działaczy Razem. Dwie działaczki Razem (w tym Magdalena Biejat) wystartowały do Senatu, a czworo innych posłów zostało liderami list do Sejmu[41]. W Sejmie kandydatom Razem przypadło 7 z 26 mandatów dla komitetu NL. Reelekcję uzyskali wszyscy startujący do Sejmu posłowie Razem (Daria Gosek-Popiołek, Maciej Konieczny, Paulina Matysiak, Adrian Zandberg i Marcelina Zawisza), ponadto mandaty otrzymały Dorota Olko i Joanna Wicha. Do Senatu wybrane zostały obie kandydatki partii (Magdalena Biejat i Anna Górska)[42]. Magdalena Biejat została wicemarszałkiem Senatu. Parlamentarzyści Lewicy Razem ponownie zasiedli w klubie Lewicy, jednak partia pomimo udziału w koalicji rządzącej, zdecydowała nie delegować swoich przedstawicieli do rządu Donalda Tuska[43][44].
W styczniu 2024 partia współtworzyła organizację CEEGLA (Sojusz Zielonej Lewicy Europy Środkowo-Wschodniej), zrzeszającą ugrupowania lewicowe i zielone z Europy Środkowo-Wschodniej[45][46].
W wyborach samorządowych w 2024 partia przystąpiła do koalicyjnego komitetu Lewica[47], który współtworzyła wraz z NL, PPS i UP. Marta Stożek uzyskała na Dolnym Śląsku mandat radnej wojewódzkiej (jedyny na Lewicy w tym sejmiku i jeden z ośmiu wszystkich radnych sejmików dla komitetu). Ponadto 11 kandydatów Razem uzyskało (z ramienia Lewicy bądź komitetów lokalnych) mandaty radnych miast i gmin (w tym 2 w Warszawie i 1 w Krakowie) oraz także 11 w radach dzielnic Warszawy (najwięcej na Śródmieściu – 3)[48]. 11 członków Razem startowało na włodarzy, w tym 6 na prezydentów miast – m.in. Magdalena Biejat, która była kandydatką Lewicy na prezydenta Warszawy, zajmując 3. miejsce.
W wyborach do Parlamentu Europejskiego w tym samym roku Lewica Razem ponownie współtworzyła KKW Lewica, z którego list wystartowało 20 członków Razem, w tym otwierający listy Wiktoria Barańska (w okręgu podkarpackim) i poseł Maciej Konieczny (w okręgu śląskim)[49][50]. Przedstawiciele partii nie uzyskali żadnego z mandatów, które przypadły Lewicy. Marta Stożek objęła natomiast zwolniony przez wybranego do PE posła NL mandat w Sejmie, jednak tym samym Lewica Razem utraciła reprezentację sejmikową.
We wrześniu 2024 Razem współtworzyło międzynarodową partię Europejski Sojusz Lewicy dla Ludzi i Planety (ELA)[51][52].
24 października 2024 o swoim odejściu z partii poinformowały obie senatorki (wicemarszałek Magdalena Biejat i Anna Górska), a także posłanki Daria Gosek-Popiołek, Dorota Olko i Joanna Wicha, pozostając w KKP Lewicy[53]. Łącznie tego dnia z ugrupowania wystąpiło ok. 30 osób, w tym m.in. obydwie warszawskie radne miejskie[54]. Trzy dni później partia zdecydowała o odejściu z KKP Lewicy i utworzeniu własnego koła poselskiego, przechodząc do opozycji[55]. Powróciła jednocześnie do nazwy „Partia Razem”[56]. Przewodniczącą koła (formalnie powołanego 6 listopada) została Marcelina Zawisza[57]. 3 grudnia tego samego roku ogłoszono, że wybory na współprzewodniczących partii wygrali Adrian Zandberg (który uzyskał reelekcję) i Aleksandra Owca[58].
11 stycznia 2025 partia ogłosiła kandydaturę Adriana Zandberga w wyborach prezydenckich w maju tego samego roku[59].
Na kongresie założycielskim, który odbył się 16 i 17 maja 2015, około 200 delegatów po raz pierwszy przyjęło główne założenia programowe Razem[27].
Do wyborów parlamentarnych w 2015 partia startowała z programem „Inna polityka jest możliwa”. Natomiast do wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2019 z programami „Europejska Wiosna. Razem dla Solidarnej Europy” (ogłoszonym jeszcze w 2018), „Razem dla Europy. Program na wybory do Parlamentu Europejskiego” (2019) oraz – opublikowanym przez koalicję Razem z UP i RSS – Europejska Wiosna „Nowy Ład dla Europy. Program na wybory do Parlamentu Europejskiego” (2019)[27].
Partia deklaruje poglądy socjaldemokratyczne[60][61], odwołuje się też do socjalizmu demokratycznego[62]. Wśród osób pracujących nad programem gospodarczym Razem była m.in. należąca do partii profesor nauk zarządzania Monika Kostera[63].
Aktualną deklarację programową przyjął kongres obradujący w dniach 22–24 października 2021. Do założeń programowych Partii Razem należą między innymi[64]:
Brytyjski ekonomista Guy Standing nazwał Razem „pierwszym w Polsce autentycznym ruchem reprezentującym prekariat”[68].
Lewica Razem zdecydowanie potępiła działania Rosji i sprzeciwiła się jej inwazji na Ukrainę. Partia wspiera zbrojny opór Ukrainy, w przeciwieństwie do wielu lewicowych i „antyimperialistycznych” partii na świecie. Wraz z częścią europejskiej lewicy (m.in. fińską Vasemmistoliitto, duńską Enhedslisten, portugalską Bloco de Esquerda czy szwedzką Vänsterpartiet) domaga się umorzenia długu zagranicznego Ukrainy, ściśle współpracując z ukraińską lewicową partią Ruch Socjalny[69].
Władzami krajowymi Razem są Kongres, Rada Krajowa, Zarząd Krajowy, Krajowa Komisja Rewizyjna, Krajowa Komisja Wyborcza oraz Partyjny Sąd Koleżeński. Zarząd Krajowy jest organem wykonawczym Razem[56].
Do 27 listopada 2022 partią kolegialnie kierował Zarząd Krajowy, w skład którego wchodziła różna liczba osób. 27 listopada 2022 współprzewodniczącymi partii zostali Magdalena Biejat (która odeszła z partii 24 października 2024) i Adrian Zandberg. 3 grudnia 2024 nową współprzewodniczącą została Aleksandra Owca.
Współprzewodniczący | Współprzewodnicząca | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Od | Do | Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Od | Do |
1. | ![]() |
Adrian Zandberg | 27 listopada 2022 | nadal | 1. | ![]() |
Magdalena Biejat | 27 listopada 2022 | 24 października 2024 |
2. | ![]() |
Aleksandra Owca | 3 grudnia 2024 | nadal |
Byli posłowie X kadencji (do 24 października 2024)
Wszyscy posłowie partii zostali wybrani z list Nowej Lewicy i zasiedli w Koalicyjnym Klubie Parlamentarnym Lewicy, z którego pod koniec października 2024 odeszli posłowie pozostający wówczas w partii. 6 listopada 2024 powołali oni koło poselskie Razem.
Obie senator partii zostały wybrane z ramienia Nowej Lewicy i zasiadły w Koalicyjnym Klubie Parlamentarnym Lewicy, w którym pozostały po odejściu z partii.
Wszyscy posłowie partii zostali wybrani z list Sojuszu Lewicy Demokratycznej i zasiadali w Koalicyjnym Klubie Parlamentarnym Lewicy.
Rok | Liczba członków |
---|---|
kwiecień 2016 | ponad 3 tys.[70] |
czerwiec 2018 | 2318[71] |
październik 2019 | 2040[72] |
luty 2020 | 2,5 tys.[72] |
grudzień 2020 | 3 tys.[73] |
12 stycznia 2021 | 3001[74] |
20 lipca 2021 | ok. 3100[75] |
maj/czerwiec 2023 | niecałe 3 tys.[76] |
Wybory | Sejm | Senat | Rząd | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Głosy | Mandaty | Mandaty | ||||||
Liczba | % | +/– | Liczba | +/– | Liczba | +/– | ||
2015 | 550 349 | 3,62 (8.) | – | 0/460
|
– | 0/100
|
– | Brak |
2019 | Start z list SLD | 6/460
|
![]() |
0/100
|
– | Opozycja | ||
2023 | Start z list NL | 7/460
|
![]() |
2/100
|
![]() |
Koalicja (do 2024)[a] | ||
Opozycja (od 2024) |
Wybory | Liczba głosów | % (do sejmików) | Liczba mandatów | +/– |
---|---|---|---|---|
2018 | 242 511 | 1,57 (8.) | 0/552
|
– |
2024 | Start w ramach koalicji Lewica (z NL, PPS i UP) | 1/552
|
![]() |
Wybory | Liczba głosów | % | Liczba mandatów | +/- |
---|---|---|---|---|
2019 | Start w ramach koalicji Lewica Razem (z UP i RSS) | 0/51
|
– | |
2024 | Start w ramach koalicji Lewica (z NL, PPS i UP) | 0/53
|
– |
Wybory | Kandydat | I tura | Uwagi | |
---|---|---|---|---|
Głosów | % | |||
2020 | Robert Biedroń[b] | 432 129 | 2,22 (6.) | kandydat nie przeszedł do II tury |
2025 | Adrian Zandberg |