Prekariat

Znaczenie Prekariat w dzisiejszym społeczeństwie jest niezaprzeczalne. Niezależnie od tego, czy jest to konkretna osoba, czy temat, Prekariat ma znaczący wpływ na nasze codzienne życie. W całej historii Prekariat był przedmiotem debat i dyskusji, wzbudzając emocje i napędzając zmiany. W tym artykule zbadamy rolę, jaką odgrywa Prekariat w naszym codziennym życiu, a także jego wpływ na różne aspekty społeczeństwa. Od wpływu na kulturę po rolę w polityce i ekonomii, Prekariat zajmuje znaczące miejsce na scenie światowej. Wiedząc więcej o Prekariat, możemy lepiej zrozumieć otaczający nas świat i siły, które kształtują naszą rzeczywistość.

Prekariat (połączenie franc. précaire - niepewny, nietrwały oraz proletariat) – kategoria społeczna, charakterystyczna dla współczesnych rynków pracy, obejmująca osoby zatrudniane w ramach elastycznych form zatrudnienia.

Charakterystyka

Hasło o prekariacie na banerach ZSP w trakcie demonstracji z okazji Święta Pracy (2023).

Neologizm prekariat był używany już w latach 80. przez francuskich socjologów do opisu pracowników sezonowych bądź tymczasowych[1].

Szersze znaczenie tego pojęcia sformułował brytyjski ekonomista Guy Standing w wydanej 2011 r. książce The Precariat: The New Dangerous Class‭ („Prekariat: Nowa niebezpieczna klasa”)[1]. Autor jest profesorem Uniwersytetu w Bath oraz założycielem, członkiem i prezesem Basic Income Earth Network[2]. Zwraca szczególną uwagę na aspekt socjoekonomiczny.

Charakteryzuje prekariat jako ludzi pozbawionych siedmiu gwarancji zatrudnienia:

  1. gwarancji rynku pracy, czyli odpowiednich możliwości pracy;
  2. gwarancji zatrudnienia – odpowiednia ochrona pracownika przed zwolnieniem i stosowne dostosowanie w tym względzie przepisów prawnych;
  3. gwarancji pracy – gwarancja związana z wykonywaniem danej pracy, z pewnością wykonywania takich, a nie innych obowiązków;
  4. gwarancji bezpieczeństwa w pracy – szeroko pojęta ochrona zdrowia pracownika;
  5. gwarancji reprodukcji umiejętności – zapewnienie nauki zawodu, szkoleń, jak i właściwego wykorzystania nabytych umiejętności w pracy;
  6. gwarancji dochodu – dopasowana do wykonywanej pracy stała pensja;
  7. gwarancji reprezentacji – gwarancja przedstawicielstwa interesów pracownika, na przykład bycie członkiem niezależnego związku zawodowego[3].

Standing wyróżnia trzy aspekty, które charakteryzują prekariat[4]:

  1. szczególne stosunki produkcji: niestabilność zatrudnienia, brak tożsamości zawodowej, konieczność wykonywania pracy poniżej poziomu wykształcenia, konieczność pracy także poza godzinami pracy zawodowej;
  2. szczególne stosunki dystrybucji: brak/utrudniony dostęp do świadczeń (emerytury, świadczenia chorobowe itp.);
  3. szczególny stosunek do państwa: postępująca utrata praw politycznych i socjalnych.

Prekariat ma według Standinga nie obejmować poszczególnych grup zawodowych, ale pewne części wszystkich grup, w zależności od poziomu dochodów, stabilności zatrudnienia, bezpieczeństwa socjalnego i istniejących ścieżek dalszego rozwoju[4].

Standing umieścił prekariat w dole hierarchii klas społecznych, za finansową elitą (tj. plutokracją), profesjonikami (z ang. proficians od professional + technicians), salariatem i proletariatem, a przed lumpenprekariatem. Sam Standing przyznał, że nie jest w stanie oszacować wiarygodnie liczebności tej klasy społecznej, istnieje według niego jedynie pewność co do szybkiego wzrostu jej liczebności[4].

Kwestia istnienia prekariatu jest obiektem sporu wśród ekonomistów, część z nich kwestionuje sensowność wyróżniania tej klasy społecznej[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Guy Standing: Prekariat: Nowa niebezpieczna klasa. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014. ISBN 978-83-01-17972-4.
  2. ↑ Strona Guya Standinga.
  3. ↑ Guy Standing; Wstęp do prekariatu na stronie Praktyki Teoretycznej. praktykateoretyczna.pl. ..
  4. ↑ a b c d Ewa Koszowska: Bezwarunkowy dochód podstawowy. Prof. Guy Standing: każdemu się należy. WP Opinie . Grupa Wirtualna Polska S.A., 2015-10-21. . (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne