Półmetale

Wygląd przypnij ukryj

Półmetale (metaloidy) – pierwiastki chemiczne, które mają własności pośrednie między metalami i niemetalami. Zalicza się do nich antymon, arsen, bizmut, bor, german, krzem, selen, tellur i polon, oraz czasami także glin i astat, a w niektórych opracowaniach także węgiel, mający najwyższą temperaturę topnienia z dotychczas poznanych pierwiastków, oraz fosfor (tworzący odmianę czarną o właściwościach fizycznych przypominających metal).

Półmetale mają szereg fizycznych cech metali, jak połyskliwa powierzchnia w stanie stałym i wysokie temperatury topnienia. Chociaż mają one dużo gorsze przewodnictwo elektryczne i cieplne od typowych metali, to jednak wyższe od typowych niemetali, stąd też są stosowane w materiałach półprzewodnikowych.

Ich własności chemiczne są także pośrednie: z jednej strony wykazują szereg cech niemetali, np. tworzą dość silne kwasy nieorganiczne, a z drugiej – posiadają szereg cech typowych metali: mają większą tendencję do tworzenia zasad niż kwasów i są zdolne do tworzenia związków kompleksowych o podobnym stopniu złożoności geometrycznej, jak w przypadku metali przejściowych.

Zaliczanie polonu i astatu do półmetali jest krytykowane jako błędne, gdyż polon wykazuje typowe właściwości metalu, a astat – niemetalu.

Zalecenia IUPAC

Zalecenia Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej – Nomenclature of Inorganic Chemistry (Red Book) z 2005 roku i Compendium of Chemical Terminology (Gold Book) – nie zabraniają wyróżniania półmetali, choć również nie wskazują bezpośrednio na podział pierwiastków na metale, półmetale i niemetale. Termin ten pojawia się jednak w tych zaleceniach przy definiowaniu innych zagadnień. Zalecenia IUPAC z 1970 roku sugerowały zaniechanie stosowania terminu metaloid na rzecz półmetal z uwagi na „niespójne użycie terminu w różnych językach”. Obecnie niektórzy autorzy sugerują używanie terminu metaloid zamiast półmetal, aby uniknąć nieporozumień w związku z innym jego znaczeniem w fizyce, gdzie półmetalami nazywa się półprzewodniki z zerową przerwą energetyczną.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Adam Bielański: Podstawy chemii nieorganicznej. Wyd. 5. Warszawa: PWN, 2002, s. 523. ISBN 83-01-13654-5.
  2. ↑ K.C. Nicolaou, T. Montagnon: Molecules that changed the world. A brief history of the art and science of synthesis and its impact on society. Wiley, 2008, s. 4. ISBN 978-3-527-30983-2.
  3. ↑ a b c Stephen J. Hawkes. Polonium and Astatine Are Not Semimetals. „J. Chem. Educ.”. 87 (8), s. 783, 2010. DOI: 10.1021/ed100308w. 
  4. ↑ John DavidJ.D. Lee John DavidJ.D., Zwięzła chemia nieorganiczna, wyd. 4, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 240, ISBN 83-01-12352-4 .
  5. ↑ Neil G.N.G. Connelly Neil G.N.G. i inni, Nomenclature of Inorganic Chemistry. IUPAC Recommendations 2005 (Red Book), International Union of Pure and Applied Chemistry, RSC Publishing, 2005, s. 52, ISBN 978-0-85404-438-2  (ang.).
  6. ↑ organometallic compounds, A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.O04328, ISBN 0-9678550-9-8  (ang.).
  7. ↑ Nomenclature of Inorganic Chemistry. Definitive Rules 1970. Wyd. 2. London: International Union of Pure and Applied Chemistry, 1971, s. 11.
  8. ↑ Peter Atkins, Tina Overton, Jonathan Rourke, Mark Weller, Fraser Armstrong, Michael Hagerman: Shriver & Atkins’ Inorganic Chemistry. Wyd. 5. New York: W.H. Freeman and Company, 2010, s. 20. ISBN 978-1-4292-1820-7.
  9. ↑ K. Sierański, M. Kubisa, J. Szatkowski, J. Misiewicz: Półprzewodniki i struktury półprzewodnikowe. Wrocław: 2002.brak strony w książce
Struktura układu okresowego
Grupy
Okresy
Bloki
Kontrola autorytatywna (metal):Encyklopedia internetowa: