Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Krakowie

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. w Krakowie

siedziba główna spółki na ul. św. Wawrzyńca
Państwo	Polska
Siedziba	Kraków
Adres	ul. św. Wawrzyńca 13 31-060 Kraków
Data założenia	1997 (przekształcenie ze spółki z o.o. założonej w 1990, najwcześniejsza data związana z historią przedsiębiorstwa: 1867 – najstarsza zachowana koncesja na omnibusy konne w Krakowie)
Forma prawna	spółka akcyjna
Prezes	dr Rafał Świerczyński[1]
Przewodniczący rady nadzorczej	prof. dr hab. inż. Wiesław Starowicz[1]
Udziałowcy	Krakowski Holding Komunalny S.A.[2][3]
Nr KRS	0000025692
Zatrudnienie	2193 (2015 rok)[4]
Dane finansowe
Kapitał zakładowy	84 280 400,00 zł[5]
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Spółka Akcyjna w Krakowie (MPK S.A. w Krakowie) – jedna ze spółek powstałych w 1997 roku z przekształcenia MPK Sp. z o.o.^[3]. Zajmuje się realizacją transportu zbiorowego^[2] na terenie gminy Kraków – na podstawie umowy z Zarządem Transportu Publicznego – oraz poza jej granicami. W 2012 roku otrzymała srebrny listek CSR. Spółka otrzymała 16 razy tytuł i certyfikat „Przedsiębiorstwa Fair Play”^[6].

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Krakowie zostało spółką akcyjną w styczniu 1997 roku^[3] i jest spółką zależną Krakowskiego Holdingu Komunalnego SA. Pierwotnie przedsiębiorstwo było spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, powstałą w 1990 roku z przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Krakowie^[7]. Nowa spółka zajęła się organizacją transportu zbiorowego na terenie Krakowa oraz sąsiednich gmin. Od 1 sierpnia 2006 roku komunikacja miejska w Krakowie funkcjonuje na zupełnie innych zasadach, w których rozdzielona jest rola organizatora od przewoźników, a MPK SA w Krakowie stało się przewoźnikiem, przekazując kompetencje organizacyjne do nowo utworzonego Zarządu Dróg i Transportu, zastąpionego później przez Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu^[8], który 1 listopada 2018 został zastąpiony przez Zarząd Transportu Publicznego w Krakowie^[9].

Do 31 lipca 2006 roku MPK SA było zarówno organizatorem transportu zbiorowego w mieście, jak i przewoźnikiem. Do kompetencji spółki należało:

1. ustalanie liczby i przebiegu linii autobusowych oraz tramwajowych,
2. dobór częstotliwości kursowania na poszczególnych liniach,
3. układanie rozkładów jazdy,
4. lokalizacja przystanków,
5. przydział taboru do linii,
6. wykonywanie przewozów na liniach autobusowych i tramwajowych,
7. dystrybucja i kontrola biletów,
8. zarządzanie miejską infrastrukturą transportu publicznego.

Dochody spółki stanowiła sprzedaż biletów oraz dofinansowanie Gminy Miejskiej Kraków.

Obecnie MPK SA jest przedsiębiorstwem świadczącym usługi przewozowe na rzecz Gminy Miejskiej Kraków oraz gmin sąsiednich na podstawie osobnych umów. W jego kompetencjach leży^[8]:

1. wykonywanie przewozów na obsługiwanych liniach autobusowych i tramwajowych,
2. układanie rozkładów jazdy,
3. obsługa informacyjna na przystankach,
4. utrzymywanie miejskiej infrastruktury przystankowej,
5. dystrybucja biletów.

Dochody spółki stanowią opłaty za wykonaną pracę przewozową na obsługiwanych liniach autobusowych i tramwajowych, a także za utrzymywanie infrastruktury przystankowej oraz dystrybucję biletów określane przez umowy powierzenia z organizatorem transportu publicznego.

Oprócz wykonywania przewozów pasażerskich, MPK SA realizuje także wybrane inwestycje miejskie z zakresu transportu publicznego (np. remonty torowisk tramwajowych)^[10].

Obecnie MPK SA posiada pięć zajezdni^[11]:

• Tramwajowe:
  • Zajezdnia Podgórze
  • Zajezdnia Nowa Huta
• Autobusowe:
  • Zajezdnia Wola Duchacka

  • 

    Zajezdnia Płaszów
  • Zajezdnia Bieńczyce

W roku 1998 zakończono eksploatację autobusowej Zajezdni Czyżyny, a załogę oraz stacjonujący tam tabor przeniesiono do pozostałych zajezdni. Od roku 2009 zabytkowe tramwaje będące własnością MPK SA przeniesiono do wyremontowanej Zajezdni św. Wawrzyńca na Kazimierzu, która należy do Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie^[12].

MPK SA eksploatuje obecnie w swojej flocie pojazdów autobusy i tramwaje.

 Osobny artykuł: Tramwaje w Krakowie.

Pod koniec 2022 roku MPK SA posiadało 376 liniowych wagonów tramwajowych^[13]. Od drugiej dekady XXI wieku zintensyfikowano działania mające na celu odnowienie taboru przewoźnika – w 2015 roku do ruchu wprowadzono wagony Pesa 2014N zwane „Krakowiakami”, a w 2020 roku do jazd z pasażerami wyjechały pierwsze pojazdy Stadler Tango nazywane w Krakowie „Lajkonikami”^[14]. Dodatkowo została zamówiona partia 60 wagonów Stadler Tango w wersji „Lajkonik II”, których produkcja jest zaplanowana na lata 2022-2023^[15].

W październiku 2023 roku eksploatowane były następujące pojazdy^[13][16][17]:

Typ tramwaju	Eksploatacja od	Numer taborowy	Udogodnienia	Uwagi	Zajezdnia Podgórze	Zajezdnia Nowa Huta	Liczba składów (wagonów)
Konstal 105Na	1975	RZ2xx[a]	[b]	stopniowo wycofywane	13 (34)	–	13 (34)
E1	2004[c]	HW1xx[a]		stopniowo wycofywane	–	8 (8)	8 (8)
E1+c3	2004[c]	HW1xx+HB5xx[a]		stopniowo wycofywane	–	13 (26)	13 (26)
Bombardier NGT6	1999	RP601 – RP650	[b]	eksploatowane są 3 serie nieznacznie różniące się od siebie wagony II i III serii są wyposażane w klimatyzację[18]	50 (50)	–	50 (50)
N8S/N8C	2006[c]	HK451 - HK462 (bez HK458)		7 pojazdów zmodernizowano do standardu N8C	–	11 (11)	11 (11)
Düwag GT8C/GT8N	2009[c]	RF301-RF331		po kasacji RF316 w wyniku kolizji nastąpiło przenumerowanie: RF312 → RF316 oraz RF303 → RF312[19]	31 (31)	–	31 (31)
EU8N	2008[c]	HL401 – HL440		–	–	40 (40)	40 (40)
Protram 405N	2012	HG999		–	–	1 (1)	1 (1)
Bombardier NGT8	2012	RY801 – RY824		–	24 (24)	–	24 (24)
Pesa Krakowiak 2014N	2015	RG901 – RG914 HG915 – HG936		–	14 (14)	22 (22)	36 (36)
Stadler Tango Lajkonik	2020	RY825 – RY839 HY840 – HY874		–	15 (15)	35 (35)	50 (50)
Stadler Tango Lajkonik II	2022	RY875 – RY889 HY701 – HY745		–	15 (15)	45 (45)	60 (60)
Wszystkie składy (wagony) (stan na 22.10.2023r.)					159 (181)	176 (189)	335 (370)
Udział składów (wagonów) niskopodłogowych (stan na 22.10.2023r.)							66% (59%)
Udział składów (wagonów) niskopodłogowych i niskowejściowych (stan na 22.10.2023r.)							90% (81%)
Udział składów (wagonów) klimatyzowanych (stan na 22.10.2023r.)							85% (76%)

• 
  Bombardier NGT6/2 (III seria)
• 
  Bombardier NGT8
• 
  MAN N8S-NF
• 
  EU8N
• 
  E1 z przyczepą C3
• 
  Stadler Tango Lajkonik

MPK Kraków posiada następujące tramwaje jako pojazdy historyczne^[20][21]:
(w nawiasie podano numer taborowy)

 Osobny artykuł: Autobusy w Krakowie.

24 listopada 2023 roku MPK SA w Krakowie posiadało łącznie 640 autobusy, z czego 22 pojazdy należały do spółki-córki „Krak-Trans-Rem”^[22].

Model autobusu	Eksploatacja od	Numer taborowy	Udogodnienia	Uwagi	Zajezdnia Bieńczyce	Zajezdnia Płaszów	Zajezdnia Wola Duchacka	Liczba
Automet Cityliner Smile	2018	PA103 – PA105 PA146-149		obsługują usługę Tele-Bus	–	7	–	7
Autosan M09LE „SanCity”	2009	BA113 – BA121 BA132– BA141 DA106 – DA112 DA122-DA121		–	18	–	18	36
Karsan Jest	2021	PA100 – PA101		najmniejsze pojazdy kursujące na regularnych liniach	–	2	–	2
Irizar ie bus 12	2023	DE637 – DE640			–	–	4	4
MAN Lion’s InterCity LE 13	2022	KM490 – KM499		do obsługi linii podmiejskich, własność Krak-Trans-Rem	10	–	–	10
Mercedes-Benz City 75	2019	PA102		obsługuje usługę Tele-Bus	–	1	–	1
Mercedes-Benz O530	2011	DO211 – DO218		–	–	–	8	8
Mercedes-Benz Conecto	2018	DO200 – DO201		–	–	–	2	2
Mercedes-Benz O530 C2	2018	BO258 – BO299 DO244 – DO257 PO206 – PO243		pojazdy z zajezdni Płaszów posiadają napęd hybrydowy	40	30	16	86
Mercedes-Benz O530G	2008	DC701 DC713 DC718 DC721-DC731		–	–	–	14	14
Mercedes-Benz Conecto G	2018	DC700 DC732 – DC734		–	–	–	4	4
Solaris Urbino 8,9 LE electric	2016	DE602 – DE605		–	–	–	4	4
Solaris Urbino 8,9LE	2023	BA142-BA145		-	4
Solaris Urbino 12 III	2008	BU857 BU863 – BU864 BU867 – BU868 BU891 – BU926 BU977		–	43	50	–	93
Solaris Urbino 12 IV	2016	BU319 – BU340 BU992 – BU997 DU301 – DU318 PU334 – PU335 PU337 – PU338 PU978 – PU991 KU341 – KU349		9 pojazdów z zajezdni Wola Duchacka należy do Krak-Trans-Rem	24	18	27	69
Solaris Urbino 12 electric	2016	DE601 DE606		–	–	–	2	2
Solaris Urbino 12 IV electric	2017	DE607 – DE636		–	–	–	30	30
Solaris Urbino 12,9 Hybrid	2018	BH400 – BH403 DH404 – DH408		–	4	–	5	9
Solaris Urbino 18 III	2005	BR737 – BR738 BR741 DR742 – DR745 PR746 – PR777		–	3	24	4	31
Solaris Urbino 18 Metrostyle	2014	PR769 – PR776		–	–	8	–	8
Solaris Urbino 18 Hybrid	2014	BH410 – BH421		–	12	–	–	12
Solaris Urbino 18 IV	2017	BR501 – BR510 BR557 – BR579 DR511 – DR556 DR580 – DR595 PR778 – PR797 KR596 – KR598		3 pojazdy z zajezdni Wola Duchacka należą do Krak-Trans-Rem	33	20	65	118
Solaris Urbino 18 IV Electric	2017	DN001 – DN004 DN007 – DN063		–	–	–	79	79
Volvo 7900 Hybrid	2022	BH409		–	1	–	–	1
Volvo 7900A Hybrid	2018	BH084 – BH095		–	12	–	–	12
Wszystkie pojazdy (stan na 24.11.2023r.)					200	156	284	640
Udział autobusów niskopodłogowych we flocie								100%
Udział autobusów klimatyzowanych we flocie								100%

• 
  Solaris Urbino 18 III
• 
  Volvo 7900A hybrid
• 
  Autosan M09LE SanCity
• 
  Solaris Urbino 12 IV
• 
  Solaris Urbino 18 III electric
• 
  Mercedes O530 Citaro G

MPK Kraków posiada następujące autobusy jako pojazdy historyczne^[23][24]:
(w nawiasie podano numer taborowy)

Poniższe pojazdy zostały wycofane z liniowej eksploatacji w MPK Kraków^[25]:

• Oficjalna strona MPK Kraków (pol. • ang. • niem.)
• Galeria pojazdów MPK Kraków w serwisie PhotoTrans (pol.)