Magnes – ciało lub urządzenie wytwarzające stałe pole magnetyczne.
Magnes trwały jest wykonany z materiału ferromagnetycznego o właściwościach magnetycznie twardych i wytwarza w otaczającej go przestrzeni stałe pole magnetyczne. Do opisu właściwości magnesu używa się umownie pojęcia biegunów magnetycznych – punktów, w których skupiają się linie wytwarzanego przez magnes pola. Magnes podzielony na dwie części staje się dwoma dwubiegunowymi magnesami. W wyniku podzielenia magnesu na najmniejszy z możliwych otrzymujemy magnes elementarny.
Ważną wielkością charakteryzującą magnes jest moment magnetyczny.
Pierwotnie nazwą magnes określano pewne rudy (magnesy naturalne, zwłaszcza magnetyt i piryt magnetyczny), które przyciągają kawałki żelaza lub inne magnesy. Magnes można także uzyskać przez namagnesowanie ciał ferromagnetycznych odznaczających się dużą pozostałością magnetyczną (tzw. stale twarde). Magnesy, używane początkowo tylko w kompasach, znalazły zastosowanie w wielu urządzeniach elektrycznych (silnikach elektrycznych, prądnicach, miernikach elektrycznych).
Niektóre rodzaje magnesów:
Wzór na siłę oddziaływania dwóch biegunów magnetycznych (tak zwane prawo Coulomba dla magnetyzmu), przy założeniu, że odległość między biegunami jest znacznie większa od rozmiarów ciał zawierających te bieguny, ma postać:
F = μ q m 1 q m 2 4 π r 2 , {\displaystyle F={\frac {\mu q_{m1}q_{m2}}{4\pi r^{2}}},}gdzie:
F {\displaystyle F} – siła; jednostka SI: niuton q m 1 {\displaystyle q_{m1}} i q m 2 {\displaystyle q_{m2}} – „siła” poszczególnych biegunów (ładunków) magnetycznych; jednostka SI: amper×metr μ {\displaystyle \mu } – przenikalność magnetyczna; jednostka SI: (tesla×metr)/amper r {\displaystyle r} – odległość; jednostka SI: metr.Siła kulombowska podlega trzeciej zasadzie dynamiki Newtona: siły oddziaływania dwóch ładunków punktowych są sobie równe co do wartości bezwzględnej, lecz przeciwnie zwrócone wzdłuż prostej łączącej te ładunki.
Elektromagnes to urządzenie wytwarzające pole magnetyczne w wyniku przepływu prądu elektrycznego.