Gdańska Fabryka Wagonów

W tym artykule zbadamy temat Gdańska Fabryka Wagonów i zagłębimy się w jego znaczenie w różnych kontekstach. Z biegiem czasu Gdańska Fabryka Wagonów był przedmiotem zainteresowania i debaty, a jego wpływ zaobserwowano w różnych obszarach, od kultury popularnej po naukę i politykę. Na przestrzeni dziejów Gdańska Fabryka Wagonów odgrywał znaczącą rolę w społeczeństwie, a jego znaczenie jest nadal widoczne. W tym artykule przyjrzymy się wielu aspektom Gdańska Fabryka Wagonów, jego wpływowi na nasze życie i ewolucji na przestrzeni lat.

Gdańska Fabryka Wagonów
Danziger Waggonfabrik AG
Ilustracja
DWF Bergmann Heubuder z 1927, wyprodukowany w fabryce
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Siedziba

Gdańsk

Adres

ul. Twarda (Broschkischerweg 1–2)

Data założenia

1898

Data likwidacji

1945

Forma prawna

spółka

Udziałowcy

Deutsche Stahlwerke GmbH Essen

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Gdańska Fabryka Wagonów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Gdańska Fabryka Wagonów”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Gdańska Fabryka Wagonów”
Ziemia54°22′40,30″N 18°38′25,10″E/54,377861 18,640306

Gdańska Fabryka Wagonów (Waggonfabrik Danzig, Deutsche Wagenbau- und Leihgesellschaft mbH, Danziger Waggonfabrik AG) – przedsiębiorstwo z siedzibą w Gdańsku przy Broschkischerweg 1–2 (obecna ul. Wiślna), na terenie późniejszej Stoczni Północnej, działające w latach 1898–1945. Przedsiębiorstwo zajmowało się produkcją wagonów kolejowych, tramwajów i trolejbusów.

Historia

Fabryka na planie z 1912

Przedsiębiorstwo zostało założone w 1898 z kapitału Niemieckich Zakładów Stalowych (Deutsche Stahlwerke GmbH) z siedzibą w Essen, działalność rozpoczęło 10 października 1899. Początkowo produkowano ok. 600 wagonów towarowych i 80 pasażerskich III i IV klasy (o nadwoziu drewnianym). Zatrudnienie wzrastało (w 1899 było 150 pracowników, w 1906 – 533, w 1910 – 430), rosła także produkcja. Od 1925 produkowano tramwaje (wagony silnikowe i doczepne) dla Gdańska, od 1928 dla Warszawy (pierwsza partia w 1929 – 26 pojazdów, w 1930 – 21, ostatnia dostawa 20 wozów miała miejsce w 1939). W pierwszych latach II wojny światowej tramwaje z Gdańska (typ K) sprzedawano też do Berlina[1]. W latach 1942–43 produkowano trolejbusy na podwoziach Henschel z silnikami AEG. W 1943 10 pierwszych trolejbusów (w związku z ograniczeniami materiałowymi spowodowanymi wojną pierwotnie planowanych do użycia na gdańskich liniach, w miejsce droższych w eksploatacji tramwajów) stało się zaczątkiem komunikacji trolejbusowej w Gdyni[2]. Trolejbusy te miały numery od 201 do 210 i były wyposażone w przyczepy pasażerskie, również wyprodukowane w gdańskiej fabryce[3].

W latach 1944–45 produkowano na zlecenie Kriegsmarine ścigacze (dł. 34,9 m, silniki 7500 KM, wyporność ok. 100 ton, prędkość maksymalna 42 węzły). Zwodowano 8 jednostek, planowano dalsze 90. Wytwarzano tutaj także bezzałogowe, zdalnie sterowane łodzie wypełnione materiałami wybuchowymi, Sprengboot[4].

W latach 1942–45 przy ul. Twardej (Schellmuhler Wiesendamm) czynny był obóz pracy przymusowej (Waggonfabrik-Lager), w którym znajdowało się ok. 200 polskich robotników[5]. Wieczorem 28 marca 1945 roku, po uroczystościach przed Dworem Artusa, tereny fabryki zabezpieczali żołnierze z 1 Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte[6]. W czerwcu 1945 na miejscu fabryki powołano do działania Stocznię nr 3 (obecnie Stocznia Północna)[4].

Produkowane pojazdy

 Z tym tematem związana jest kategoria: Wagony tramwajowe Gdańskiej Fabryki Wagonów.

Przypisy

  1. ↑ Tramwaje Warszawskie - wagony typu K. .
  2. ↑ Historia Gdańska tramwajami pisana. .
  3. ↑ Historia gdyńskiej komunikacji miejskiej 1939–1945. .
  4. ↑ a b Gdańska Fabryka Wagonów. .
  5. ↑ Obozy pracy, Stalagi w Gdańsku 1939–1945. .
  6. ↑ Kamil Anduła, 1. Warszawska Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte na froncie (1943-1945), Warszawa: Tetragon sp. z o.o., s. 444, ISBN 978-83-63374-48-8.

Linki zewnętrzne