Bogdan Wenta

Bogdan Wenta

Bogdan Wenta (2019)
Data i miejsce urodzenia	19 listopada 1961 Szpęgawsk
Prezydent Kielc
Okres	od 22 listopada 2018 do 7 maja 2024
Przynależność polityczna	Projekt Świętokrzyskie
Poprzednik	Wojciech Lubawski
Następca	Agata Wojda
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Bogdan Wenta

Data i miejsce urodzenia	19 listopada 1961 Szpęgawsk
Wzrost	195 cm[1]
Pozycja	rozgrywający
Kariera seniorska
Lata Klub Wyst. Gole 1978–1989 Wybrzeże Gdańsk 1989–1992 CD Bidasoa(inne języki) 1992–1995 FC Barcelona 1995–1998 TuS N-Lübbecke 1998–2000 SG Flensburg-Handewitt
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 1981–1994  Polska 191 (763[2]) 1997–2000  Niemcy 50 (144) W sumie: 241 (907)
Kariera trenerska
Lata Drużyna 2004–2012 Polska 2006–2007 SC Magdeburg 2008–2014 Vive Kielce
Odznaczenia

Bogdan Brunon Wenta (ur. 19 listopada 1961 w Szpęgawsku^[3]) – polski i niemiecki piłkarz ręczny oraz trener piłki ręcznej. Poseł do Parlamentu Europejskiego VIII kadencji (2014–2018), w latach 2018–2024 prezydent Kielc.

W latach 1981–1994 reprezentant Polski (763 bramek w 191 oficjalnych meczach)^[2], zaś w latach 1997–2000 reprezentant Niemiec. Od 2004 do 2012 selekcjoner reprezentacji Polski. Podczas kariery zawodniczej, występował w Wybrzeżu Gdańsk, CD Bidasoa(inne języki), FC Barcelona, TuS N-Lübbecke i SG Flensburg-Handewitt. Wziął udział w siedmiu finałach europejskich pucharów. Uważany za jednego z najwybitniejszych zawodników w historii polskiej piłki ręcznej^[4][5].

Zaczął grać w piłkę ręczną dzięki trenerowi Leonowi Wallerandowi, który dostrzegł go na zawodach lekkoatletycznych^[6]. W Gdańsku podjął naukę w szkole średniej Conradinum, kształcąc się w zawodzie technika budownictwa okrętowego^[7].

Zadebiutował w drużynie Wybrzeża Gdańsk w wieku 17 lat. W spotkaniu z Grunwaldem Poznań zmienił swojego późniejszego następcę w roli trenera polskiej reprezentacji Daniela Waszkiewicza^[8].

Był podstawowym zawodnikiem swojego jedynego polskiego klubu przez 11 lat, pięciokrotnie z rzędu zdobywał z nim mistrzostwo Polski (w latach 1984–1988), dwukrotnie grał w przegranych finałach Pucharu Europy (w 1986 z Metaloplastiką Šabac i w 1987 z SKA Mińsk). W 1989 podczas meczu z Pogonią Zabrze Bogdan Wenta, zbulwersowany stronniczym jego zdaniem sędziowaniem, oblał arbitrów wodą mineralną. Zawodnik został zawieszony, nie mógł wystąpić w meczach decydujących o mistrzostwie Polski, a gdański zespół przegrał wówczas walkę o tytuł^[4].

W 1989 za 90 tys. USD odstępnego przeszedł do hiszpańskiego Bidasoa Irun, gdzie w drugim i trzecim sezonie był uznawany za najlepszego obcokrajowca ligi ASOBAL, a wraz z Islandczykiem Alfredem Gíslasonem za tworzących najlepszą parę graczy zagranicznych. Polak znalazł się w kadrze drużyny Europy na mecz z Austrią, który odbył się 3 stycznia 1993 w Wiedniu z okazji utworzenia Europejskiej Federacji Piłki Ręcznej^[9].

Dzięki dobrej grze w klubie z Irun trafił do FC Barcelona, z którą zdobył dwa Puchary Zdobywców Pucharów (1993, 1995), dwa Puchary Króla (1993 i 1994), a w 1994 krajowy superpuchar kraju. Bogdan Wenta był pierwszym Polakiem, który grał w zawodowej sekcji FC Barcelona, a jego zdjęcie zostało wyeksponowane w klubowym muzeum^[5]. W 1995 zdecydował się skorzystać z oferty klubu z niemieckiego miasta Lübbecke – TuS Nettelstedt-Lübbecke, w którym grał przez trzy lata. W latach 1998–2000 grał natomiast w SG Flensburg-Handewitt.

Bogdan Wenta siedmiokrotnie wystąpił w meczach finałowych europejskich pucharów (rekord polskich sportowców w grach zespołowych), 4 z nich wygrywając: Puchar Zdobywców Pucharów z Barceloną w 1994 i 1995 oraz Puchar Miast z TuS Nettelstedt-Lübbecke w 1997 i 1998.

W reprezentacji Polski zadebiutował za kadencji Zygfryda Kuchty w 1981 w meczu ze Szwajcarią (podczas Pucharu Jugosławii)^[10]. Dwukrotnie brał udział w mistrzostwach świata (w 1986 – 14. miejsce i w 1990 – 11. miejsce). Nie udało mu się natomiast wystąpić z reprezentacją Polski na letnich igrzyskach olimpijskich – igrzyska w Los Angeles w 1984 zostały zbojkotowane, a na kolejne w Seulu po przegranych meczach z ZSRR Polska się nie zakwalifikowała^[11]. Po raz ostatni w polskiej drużynie narodowej wystąpił w marcu 1994 w kończącym eliminacje do Mistrzostw Europy dwumeczu z Francją (przegranym 42:51).

Łącznie w reprezentacji Polski rozegrał 191 oficjalnych spotkań, zdobywając w nich 763 bramek^[2].

W 1996 przyjął niemieckie obywatelstwo^[5] i rozpoczął grę w reprezentacji tego kraju. Wziął udział w finałach mistrzostw świata (1999), mistrzostw Europy (1998 – brązowy medal, 2000) oraz w Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2000 w Sydney (5. miejsce)^[5], łącznie zaliczając 46 występów.

Decyzję o zmianie obywatelstwa motywował chęcią pozostania w Niemczech, zwłaszcza po urodzeniu syna^[5], a także możliwością występu na igrzyskach olimpijskich^[10]. Zawodnik zastrzegł przy tym, że nie wystąpi w spotkaniach przeciwko Polsce^[5]. Polskie obywatelstwo Bogdan Wenta uzyskał ponownie w 2008^[12].

 Osobny artykuł: Mecze Vive Kielce prowadzonego przez Bogdana Wentę.

Zawodniczą karierę zakończył w październiku 2000. Pracował w sztabie trenerskim w SG Flensburg-Handewitt^[13]. 13 listopada 2005 w meczu Ligi Mistrzów pomiędzy Paris HB a tym klubem kontuzje zmusiły do zejścia z parkietu kilku zawodników gości. Z konieczności Bogdan Wenta wszedł na boisko w roli zawodnika niemieckiej drużyny^[13]. 44-letni wówczas zawodnik pojawił się na boisku z numerem 44 na plecach, co jak powiedział po meczu, było przypadkiem.

Od czerwca 2006 pracę w kadrze łączył z obowiązkami trenera w niemieckim pierwszoligowym klubie SC Magdeburg, gdzie jego podopiecznymi byli m.in. reprezentanci Polski: Karol Bielecki, Bartosz Jurecki i Grzegorz Tkaczyk. W 2007 doprowadził zespół do zwycięstwa w Pucharze EHF. Jeszcze w tym samym roku został zwolniony wraz ze swoim asystentem Grzegorzem Suboczem(inne języki). Bezpośrednim powodem zwolnienia trenera, oprócz niezadowalających wyników, był list do zarządu klubu, w którym domagał się m.in. uregulowania zaległości finansowych, określenia wysokości premii oraz przeprowadzenia dyskusji na temat polityki transferowej Magdeburga^[14].

W czerwcu 2008 podpisał pięcioletni kontrakt z zespołem Vive Kielce^[15]. Na stanowisku tym pracował ostatecznie do stycznia 2014, kiedy został zastąpiony przez Tałanta Dujszebajewa. W okresie trenowania kieleckiego klubu czterokrotnie doprowadził go do mistrzostwa Polski (2009, 2010, 2012, 2013) i pięciokrotnego zdobycia Pucharu Polski (2009–2013)^[16]. Prowadzona przez niego drużyna w sezonie 2012/2013 EHF Ligi Mistrzów zajęła 3. miejsce^[17]. Po odejściu z funkcji trenera przeszedł na stanowisko menedżera w VIVE Kielce^[16]. Odszedł jednak po kilku tygodniach w związku z zaangażowaniem się w działalność polityczną^[18].

W 2009 był trenerem drużyny Południa w przegranym meczu gwiazd ekstraklasy z zespołem Północy (37:39)^[19].

 Osobny artykuł: Mecze reprezentacji Polski w piłce ręcznej mężczyzn prowadzonej przez Bogdana Wentę.

Początki

Po wygraniu konkursu organizowanego przez Związek Piłki Ręcznej w Polsce na selekcjonera polskiej kadry narodowej seniorów objął oficjalnie tę funkcję 28 października 2004^[8]. Jego konkurentem do tego stanowiska był Bogdan Kowalczyk^[12]. W nowej roli zadebiutował w meczu przeciwko Szwajcarii podczas Pucharu Czterech Narodów^[20].

Mistrzostwa Europy

Po uznanym za niespodziewane zwycięstwie w dwumeczu ze Szwedami Bogdan Wenta awansował z reprezentacją Polski do finałów Mistrzostw Europy w 2006, na których jego drużyna zajęła 10. miejsce^[21]. Trzykrotnie jeszcze awansował do turnieju finałowego ME. W 2008 Polacy, wymieniani wśród faworytów^[22], zakończyli zawody na 7. miejscu^[23]. W 2010 reprezentacja zajęła 4. miejsce^[24], a w 2012 – dziewiąte^[25].

Mistrzostwa świata

W 2007 Bogdan Wenta poprowadził reprezentację Polski na Mistrzostwach Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn rozgrywanych w Niemczech. Polacy pokonali kolejno Argentynę 29:15, Brazylię 31:23 oraz gospodarzy 27:25, kończąc pierwszą rundę grupową na 1. miejscu. W drugiej fazie turnieju po porażce z Francją 22:31 zwyciężyli Islandię 35:33, Tunezję 40:31 i Słowenię 38:27. W ćwierćfinale polscy szczypiorniści pokonali Rosję 28:27, a w półfinale po dwóch dogrywkach Danię 36:33. W finale przegrali z Niemcami 24:29^[26], zdobywając tym samym srebrny medal, będący największym sukcesem w historii polskiej piłki ręcznej. Jeszcze w tym samym roku podopieczni Bogdana Wenty wygrali turniej QS-Supercup, zwyciężając w półfinale zawodów Niemców, a w finale Szwedów.

W 2009 Polska ponownie wystąpiła na Mistrzostwach Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn. W fazie grupowej drużyna Bogdana Wenty poniosła porażkę w meczach z Macedonią i Niemcami, pokonując reprezentacje Rosji, Tunezji i Algierii. W fazie zasadniczej zajęła 2. miejsce w swojej grupie po zwycięstwach nad Danią, Serbią i Norwegią. W półfinale Polska przegrała z Chorwacją, a w meczu o 3. miejsce wygrała ponownie z Danią, zdobywając brązowy medal^[27].

Po raz ostatni na zawodach tej rangi Bogdan Wenta prowadził polską reprezentację w 2011. Jego drużyna zajęła wówczas ostatecznie 8. miejsce w finałach^[28].

Igrzyska olimpijskie

Na Letnie Igrzyska Olimpijskie w Pekinie w 2008 reprezentacja Polski awansowała po raz pierwszy od 28 lat po turnieju kwalifikacyjnym we Wrocławiu, w którym polscy szczypiorniści zremisowali ze Szwecją oraz wygrali z Islandią i Argentyną.

Na turnieju olimpijskim reprezentacja Bogdana Wenty występowała w grupie A z Francją, Chorwacją, Hiszpanią, Brazylią i Chinami, zajmując w niej 2. miejsce. W fazie grupowej drużyna poniosła porażkę z Hiszpanią i zremisowała z Francją, wygrywając pozostałe mecze. W ćwierćfinale reprezentacja Polski przegrała z Islandią, a następnie po zwycięstwach z Koreą Południową i Rosją zajęła 5. miejsce w turnieju.

W 2012 reprezentacja Polski nie zakwalifikowała się na Letnie Igrzyska Olimpijskie w Londynie. 19 kwietnia tego samego roku Bogdan Wenta ogłosił koniec pracy z kadrą^[29].

W lutym 2014 został przedstawiony jako kandydat Platformy Obywatelskiej w wyborach do Parlamentu Europejskiego z okręgu małopolsko-świętokrzyskiego^[30]. W głosowaniu z maja tego samego roku otrzymał 38 960 głosów, uzyskując mandat eurodeputowanego^[31]. W PE VIII kadencji dołączył do grupy Europejskiej Partii Ludowej. Został członkiem Komisji Rozwoju oraz Komisji Kultury i Edukacji^[3], a także wiceprzewodniczącym utworzonej w 2014 grupy zajmującej się sportem^[32].

W 2016 założył Stowarzyszenie „Projekt Świętokrzyskie”, działające w województwie świętokrzyskim^[33]. W wyborach samorządowych w 2018 kandydował na urząd prezydenta Kielc. Po zdobyciu 32 913 głosów (37,6%) przeszedł do drugiej tury, w której jego kontrkandydatem był Wojciech Lubawski, urzędujący prezydent miasta. Otrzymał w niej 61,3% głosów, pokonując swojego kontrkandydata i uzyskując wybór na urząd prezydenta miasta^[34]. 22 listopada 2018 został zaprzysiężony, rozpoczynając urzędowanie^[35]. Nie kandydował w wyborach samorządowych w 2024.

Bogdan Wenta jest synem Brunona i Heleny^[12]. Żonaty z Iwoną Wentą (od 1984)^[36], instruktorką fitness. Mają syna Tomasza^[1]. Jego młodszy brat, Eugeniusz Wenta, również został piłkarzem ręcznym^[12]. Ma także siostrę Ewę^[12].

W 2007, za wybitne zasługi dla rozwoju polskiego sportu, za osiągnięcia w pracy szkoleniowej, prezydent Lech Kaczyński odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski^[37].

W 75. Plebiscycie „Przeglądu Sportowego” został uznany za „Trenera Roku 2009”^[38]. W 2010 został najpopularniejszym trenerem województwa świętokrzyskiego w 58. Plebiscycie Sportowym – Świętokrzyskie Gwiazdy Sportu 2009 organizowanym przez „Echo Dnia”, Radio Kielce oraz TVP Kielce^[39]. To samo wyróżnienie uzyskiwał także w 2013^[36] i 2014^[40].

W 2015 otrzymał nagrodę Fair Politician of the Year dla przedstawiciela grupy EPP, przyznaną przez organizację Fair Politics^[41], a w 2019 Medal Kalos Kagathos^[42].

Wybrzeże Gdańsk

• Mistrzostwo Polski: 1984, 1985, 1986, 1987, 1988
• Wicemistrzostwo Polski: 1982, 1983
• Finał Pucharu Europy: 1986, 1987

Bidasoa Irun

• Puchar Hiszpanii: 1991

FC Barcelona

• Puchar Zdobywców Pucharów: 1994, 1995
• Puchar Hiszpanii: 1993, 1994
• Superpuchar Hiszpanii: 1994
• Wicemistrzostwo Hiszpanii: 1994

TuS Nettelstedt-Lübbecke

• Puchar Miast: 1997, 1998
• Super Puchar Niemiec: 1998

Reprezentacja Niemiec

• 3. miejsce mistrzostw Europy: 1998
• 5. miejsce mistrzostw świata: 1999
• 5. miejsce igrzysk olimpijskich: 2000

Indywidualnie

• Wraz z Alfredem Gíslasonem wybrany jako najlepsza para obcokrajowców ligi ASOBAL: 1990, 1991
• Najlepszy zawodnik ligi ASOBAL: 1990, 1991
• Najlepszy rozgrywający ligi ASOBAL: 1995

Reprezentacja Polski

• Wicemistrzostwo świata: 2007
• QS-Supercup: 2007
• 3. miejsce na mistrzostwach świata: 2009
• 8. miejsce na mistrzostwach świata: 2011
• 4. miejsce na mistrzostwach Europy: 2010
• 7. miejsce na mistrzostwach Europy: 2008
• 9. miejsce na mistrzostwach Europy: 2012
• 10. miejsce na mistrzostwach Europy: 2006

SC Magdeburg

• Puchar EHF: 2007

Vive Targi Kielce

• Mistrzostwo Polski: 2009, 2010, 2012, 2013
• Wicemistrzostwo Polski: 2011
• Puchar Polski: 2009, 2010, 2011, 2012, 2013
• Liga Mistrzów:
  • 3. miejsce: 2013
  • 1/8 finału: 2010, 2012
  • faza grupowa: 2011