6 Batalion Saperów (II RP)

6 Batalion Saperów

Odznaka pamiątkowa
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1929
Rozformowanie	1939
Tradycje
Święto	24 czerwca[1]
Nadanie sztandaru	24 czerwca 1925
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Mieczysław Wężyk
Ostatni	ppłk Eugeniusz Szubert
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Brześć (Okręg Korpusu Nr IX)
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	saperzy
Podległość	2 Brygada Saperów (1929–1934) 1 Brygada Saperów (1934) 2 Grupa Saperów (1934–1939)
Multimedia w Wikimedia Commons

6 Batalion Saperów (6 bsap) – oddział saperów Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Batalion (pułk) był jednostką wojskową istniejącą w okresie pokoju i spełniającą zadania mobilizacyjne wobec oddziałów i pododdziałów saperów. Spełniał również zadania organizacyjne i szkoleniowe. Stacjonował w Brześciu. W 1939, po zmobilizowaniu jednostek przewidzianych planem mobilizacyjnym, został rozwiązany.

Zgodnie z wytycznymi ministra spraw wojskowych z 18 lutego 1929 roku^[2][3] do końca 1929 roku 6 pułk saperów został zlikwidowany, a w jego miejsce jako 6 batalion saperów z miejscem postoju w Brześciu, wszedł 9 pułk saperów, który został podporządkowany dowódcy 2 Brygady Saperów.

Ostateczną organizację wojsk saperskich na stopie pokojowej wprowadzono 8 listopada 1929 roku, gdzie zatwierdzono przeformowanie 9 pułku saperów w 6 batalion saperów^[4].

Wiosną 1935 roku batalion wydzielił ze swego składu jedną kompanię, na bazie której zorganizowana została 20 kompania saperów.

6 batalion saperów był jednostką mobilizującą i w 1939 zmobilizował:

w alarmie

• 9 batalion saperów typ II dla 9 Dywizji Piechoty,
• 30 batalion saperów typ IIb dla 30 Dywizji Piechoty,
• rezerwowa kompania saperów nr 161,
• rezerwowa kompania saperów nr 162,
• rezerwowa kompania saperów nr 163,
• park saperski (komenda) nr 91,
• pluton parkowy saperów nr 91,
• pluton parkowy saperów nr 92,
• lekka kolumna pontonowa typ II nr 162,
• Szefostwo Fortyfikacji typ II Brześć nad Bugiem
• dowództwo grupy fortyfikacyjnej nr 91,
• dowództwo grupy fortyfikacyjnej nr 92,

w I rzucie mobilizacji powszechnej

• rezerwowa kompania saperów nr 164,
• rezerwowa kompania saperów nr 165,
• rezerwowa kompania saperów nr 166,
• rezerwowa kompania saperów nr 167,
• rezerwowa kompania saperów nr 168,
• rezerwowa kompania saperów nr 169,
• pluton parkowy saperów nr 93,
• pluton parkowy saperów nr 94,
• lekka kolumna pontonowa typ I nr 161,
• lekka kolumna pontonowa typ II nr 163,

w II rzucie mobilizacji powszechnej

• 56 batalion saperów typ IIb dla 39 Dywizji Piechoty,
• kompania marszowa saperów nr 61^[5].

 Z tym tematem związana jest kategoria: Żołnierze 6 Batalionu Saperów (II RP).

Dowódcy batalionu

• ppłk Mieczysław Wężyk (1929 – 1930^[6])
• mjr dypl. Tomasz Bondarczuk-Galiński (p.o. 28 I 1931 – objęcie obowiązków 1932^[7] – 31 XII 1933)^[8][9])
• mjr sap. Emil Strumiński (od I 1934^[10])
• ppłk sap. Eugeniusz Szubert (1939^[11])

Zastępcy dowódcy batalionu (od 1938 roku - I zastępca dowódca batalionu)

• ppłk Leon Wrazidło
• mjr SG Tomasz Bondarczuk-Galiński (23 XII 1929 – 28 I 1931)
• mjr Adolf Antoni Schmidt (1931–1933^[12])
• mjr Witold Bronisław Brzeziński (1939)
• mjr Tadeusz IV Górecki (II z-ca d-cy/kwatermistrz – 1939)

Ostatnia organizacja pokojowa i obsada personalna batalionu^[13][a]

• dowódca batalionu – ppłk Eugeniusz III Szubert
• I zastępca dowódcy batalionu – mjr Witold Bronisław Brzeziński
• adiutant – ppor. Stanisław Ryszard Gordon
• oficer sztabowy ds. wyszkolenia - por. Paprocki Michał Władysław
• lekarz – por. lek. Henryk Ługowski
• II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – mjr Tadeusz IV Górecki
• oficer mobilizacyjny – kpt. Paszkowski Józef II
• z-ca oficera mobilizacyjnego – ppor. Gzula Eugeniusz
• oficer administracyjno-materiałowy – por. Tober Edward
• oficer gospodarczy – por. int. Dułek Władysław Paweł
• dowódca kompanii gospodarczej – por. Kuźba Kazimierz
• oficer żywnościowy – por. Korczyński Franciszek Jakub
• komendant parku – kpt. Woźnicki Jan
• zastępca komendanta – por. Stankiewicz Mieczysław Norbert
• dowódca plutonu łączności – por. Turowski Józef
• dowódca plutonu przeciwgazowego – ppor. Rześny Wacław Witold

• dowódca kompanii szkolnej – kpt. Młynarczyk Marian
• dowódca plutonu – por. Jakubowski Jerzy
• dowódca plutonu – por. Lempke Otton
• dowódca plutonu – por. Wendorff Bolesław

• dowódca 1 kompanii – kpt. Zakrzewski Henryk Konstanty
• dowódca plutonu – ppor. Józefowicz Edmund
• dowódca plutonu – ppor. Wojewódzki Juliusz

• dowódca 2 kompanii – kpt. Kłoniecki Zygmunt
• dowódca plutonu – por. rez. pdsc. Budziszewski Piotr Paweł
• dowódca plutonu – ppor. Gawłowski Stanisław

• dowódca 3 kompanii – kpt. Skalski Jerzy
• dowódca plutonu – chor. Starzyński Władysław

• dowódca 4 kompanii – kpt. Bogusław I Jaworski
• dowódca plutonu – ppor. Pieregut Jerzy
• dowódca plutonu – ppor. rez. pdsc. Olejnik Stanisław Bolesław
• dowódca 56 hydrograficznej kompanii JHP – kpt. Skalski Jerzy

Oddelegowani na kurs:

• por. Polaczek Jan Adam
• por. Staniszewski Edmund^[15]

 Osobne artykuły: zamordowani w Katyniu, zamordowani w Charkowie, zamordowani w Kalininie, zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej (ULK) i zamordowani z Białoruskiej Listy Katyńskiej (BLK).

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego^[16]

 Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.

20 lutego 1925 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi 9 psap^[21].

24 czerwca 1925 roku, w Brześciu, gen. dyw. Edward Śmigły-Rydz wręczył dowódcy pułku chorągiew ufundowaną przez Magistrat i Radę Miejską Brześcia.

W 1929 roku wraz z reorganizacją wojsk saperskich został zlikwidowany 9 pułk saperów, a jego sztandar został przekazany dla 6 batalionu saperów.

Sztandar 6 batalionu saperów, który został przewieziony po klęsce wrześniowej do Francji. W dniu 30 marca 1940 roku gen. Władysław Sikorski wręczył sztandar dowódcy 1 Modlińskiego Batalionu Saperów im. Tadeusza Kościuszki^[22].

Po przegranej kampanii francuskiej sztandar został zakopany, w dniu 24 listopada 1940 roku został odkopany i przewieziony do Grenoble, stąd przez Hiszpanię dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie w 1941 roku przekazano do Kwatery Polowej Naczelnego Wodza w Gask w Szkocji.

Obecnie sztandar 6 batalionu saperów eksponowany jest w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie^[23].

 Osobny artykuł: Odznaka pamiątkowa jednostki wojskowej.

Odznakę pamiątkową 6 batalion saperów przejął od 9 pułku saperów. Odznakę stanowi srebrny wieniec dębowo-laurowy przeplatany emaliowaną czerwono-czarną wstęgą. Na wieniec nałożono kotwicę oraz krzyżujące się kilof i łopatę. U szczytu znajduje się ukoronowany orzeł z rozpostartymi skrzydłami. W centrum umieszczono czerwono emaliowaną tarczę z symbolem pułku – szarżujący żubr. W dolnej części wieńca wpisano numer „6”. Pięcioczęściowa – wykonana w srebrze, mocowana sześcioma nitami.

Na awersie wieniec i kotwica mają próby srebra oraz imiennik grawera JM, rewers – gładki. Wymiary: 60 mm x 54 mm. Wykonanie: Józef Michrowski – Warszawa.

Prawo noszenia odznaki pamiątkowej 6 batalionu saperów przysługiwało oficerom i szeregowym, którzy pozostawali w szeregach batalionów saperów wchodzących w skład 6 i 9 pułku saperów, w okresie działań wojennych, od 1 marca 1918 r. do 21 marca 1921 r., nie mniej niż: na froncie – przez 3 miesiące, w oddziale przez rok. W czasie pokoju: oficerom i podoficerom zawodowym – po przesłużeniu dwóch lat, oficerom niezawodowym - po przesłużeniu roku^[24].

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. .
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa : Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918–1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918–1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
• Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 2 (183), Warszawa 2000, s. 105-108.
• „Jednodniówka 2 Korpusu Poleskiego w X rocznicę Niepodległości Państwa Polskiego” – 1928,