32. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie to temat, który przykuł uwagę milionów ludzi na całym świecie. Ze względu na swój wpływ na społeczeństwo i znaczenie w życiu codziennym temat ten wzbudził duże zainteresowanie w różnych obszarach, od kultury popularnej po badania akademickie. Z biegiem czasu 32. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie ewoluował i nabrał nowych wymiarów, kwestionując wcześniej ustalone pojęcia i wywołując pasjonujące debaty. W tym artykule zbadamy różne aspekty 32. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie, od jego początków po obecny wpływ, w celu lepszego zrozumienia jego znaczenia i miejsca w naszym społeczeństwie.
32. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie odbył się w dniach 12-23 lutego 1982 roku. W konkursie głównym zaprezentowano 21 filmów pochodzących z 17 różnych krajów.
Jury pod przewodnictwem amerykańskiej aktorki Joan Fontaine przyznało nagrodę główną festiwalu, Złotego Niedźwiedzia, niemieckiemu filmowi Tęsknota Veroniki Voss w reżyserii Rainera Wernera Fassbindera. Drugą nagrodę w konkursie głównym, Srebrnego Niedźwiedzia − Nagrodę Specjalną Jury, przyznano polskiemu filmowi Dreszcze w reżyserii Wojciecha Marczewskiego[1].
Zeszłoroczny konflikt dyrektora festiwalu Moritza de Hadelna z niemieckimi filmowcami odszedł niemal w zapomnienie po tym, jak w programie imprezy znalazło się miejsce dla prawie 90 niemieckich filmów, z których 5 startowało w konkursie głównym. Złoty Niedźwiedź dla Rainera Wernera Fassbindera sprawił, że docenione zostało i niemieckie kino, i sam wybitny reżyser, którego wcześniej pomijano w werdyktach jury przy okazji filmów Opowieść o Effi Briest (1974) i Małżeństwo Marii Braun (1978)[2].
De Hadeln nie całkowicie uniknął jednak krytyki, gdyż okazało się, że odrzucił propozycję zaprezentowania na festiwalu amerykańskiego filmu Na drugą stronę w reżyserii Delberta Manna. Obraz ten, opowiadający prawdziwą historię ucieczki balonem z Niemiec Wschodnich w 1979, był przedmiotem ostrego sporu pomiędzy NRD a RFN. Gdy de Hadeln film odrzucił, powołując się na względy artystyczne i polityczne, wzbudził tym oburzenie w konserwatywnie nastawionej prasie zachodnioniemieckiej, oskarżającej go o "tchórzostwo wobec wroga". Ostatecznie film pokazano poza festiwalem i to w czasie ceremonii otwarcia Berlinale, ale oceniono go surowo jako tandetną propagandę[2].
W programie festiwalu pojawiła się nowa sekcja, założona przez Manfreda Salzgebera i Wielanda Specka, koncentrująca się zarówno na walorach społecznych, jak i estetycznych prezentowanych filmów (w 1986 uzyska ona ostatecznie nazwę Panorama)[3]. W tegorocznej edycji nacisk położono na kino azjatyckie (Korea Południowa, Hongkong, Chiny). Pokazano m.in. film Mandala Koreańczyka Im Kwon-taeka[2].
Pierwszego w historii festiwalu Honorowego Złotego Niedźwiedzia za całokształt twórczości odebrał amerykański aktor James Stewart. Był on jedną z wielu gwiazd obecnych na Berlinale. Inną była przewodnicząca jury Joan Fontaine, która zagrała w Rebece (1940) Alfreda Hitchcocka, filmie otwierającym festiwal berliński w 1951. Poza Stewartem i Fontaine na festiwalu obecni byli również m.in. Lino Ventura, Jeanne Moreau, Claudia Cardinale, Franco Nero, Sally Field, Michel Piccoli i Ingrid Thulin[3].
W ramach festiwalu odbyła się retrospektywa pt. Insurrection of Emotions, poświęcona twórczości niemieckiego reżysera Curtisa Bernhardta[4], który - po dojściu Hitlera do władzy - udał się na emigrację i kontynuował swoją karierę w Hollywood. Zaprezentowano także retrospektywę filmów dla dzieci powstałych w wytwórni DEFA w NRD, która stanowiła część sekcji Kinderfilmfest.
Następujące filmy zostały wyselekcjonowane do udziału w konkursie głównym o Złotego Niedźwiedzia i Srebrne Niedźwiedzie[6]:
Następujące filmy zostały wyświetlone na festiwalu w ramach pokazów pozakonkursowych:
Tytuł polski | Tytuł oryginalny | Reżyseria | Kraj produkcji |
---|---|---|---|
Motyl | Butterfly | Matt Cimber | ![]() |
Czystka | Coup de torchon | Bertrand Tavernier | ![]() |
Słodkie godziny | Dulces horas | Carlos Saura | ![]() |
Feine Gesellschaft - beschränkte Haftung | Feine Gesellschaft - beschränkte Haftung | Ottokar Runze | ![]() |
Großstadtzigeuner | Großstadtzigeuner | Irmgard von zur Mühlen | ![]() |
Liebeskonzil | Liebeskonzil | Werner Schroeter | ![]() |
Tysiąc miliardów dolarów | Mille milliards de dollars | Henri Verneuil | ![]() |
W końcu czyje to życie? | Whose Life Is It Anyway? | John Badham | ![]() |
W konkursie głównym kinematografię polską reprezentował film Dreszcze w reżyserii Wojciecha Marczewskiego. Ten przenikliwy portret czasów stalinizmu cieszył się dużym uznaniem i ostatecznie zdobył cztery nagrody: Srebrnego Niedźwiedzia − Nagrodę Specjalną Jury (drugą nagrodę konkursu głównego), Nagrodę FIPRESCI (przyznawaną przez krytyków filmowych), Nagrodę CICAE (przyznawaną przez Międzynarodowe Zrzeszenie Kin Artystycznych) oraz Nagrodę Interfilm - Wyróżnienie Specjalne.