1930 w Wojsku Polskim
W tym artykule poruszymy temat 1930 w Wojsku Polskim, który wyróżnia się swoim znaczeniem w różnych obszarach codziennego życia. Od wpływu na gospodarkę po wpływ na kulturę popularną, 1930 w Wojsku Polskim wzbudził zainteresowanie i uwagę szerokiego spektrum osób. Na przestrzeni dziejów 1930 w Wojsku Polskim odgrywał decydującą rolę w konfiguracji różnych kontekstów i scenariuszy, wyznaczając wzorce i trendy, które odcisnęły piętno na społeczeństwie. Dzięki głębokiej i szczegółowej analizie zostanie zbadanych wiele aspektów 1930 w Wojsku Polskim, odkrywając jego znaczenie i implikacje w dzisiejszym świecie.
Kalendarium Wojska Polskiego 1930 – wydarzenia w Wojsku Polskim w roku 1930.
Styczeń
- Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował:
- generała brygady Felicjana Sławoja Składkowskiego zastępcą I Wiceministra Spraw Wojskowych i Szefa Administracji Armii z jednoczesnym powołaniem do służby czynnej,
- generała brygady Ferdynanda Zarzyckiego generałem do zleceń I Wiceministra Spraw Wojskowych i Szefa Administracji Armii,
- Stanowisko szefa Kierownictwa Rejonu Intendentury w Warszawie objął porucznik gospodarczy Juliusz Woyde.
- W Warszawie zmarł pułkownik Władysław Jagniątkowski (ur. 8 grudnia 1856) – oficer armii rosyjskiej i francuskiej, Legii Cudzoziemskiej i Armii Polskiej we Francji oraz oficer kontraktowy Wojska Polskiego, odznaczony Orderem Virtuti Militari[1] i pośmiertnie Krzyżem Niepodległości.
- Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował pułkownika dyplomowanego Tadeusza Malinowskiego dowódcą 17 Dywizji Piechoty w Gnieźnie.
- Minister Spraw Wojskowych:
- zmienił datę święta pułkowego 42 pułku piechoty w Białymstoku z 23 maja na 12 lipca,
- zmienił datę święta pułkowego 26 pułku artylerii polowej w Skierniewicach z 21 września na 30 maja,
- zatwierdził dzień 5 czerwca, jako datę święta dywizjonowego 2 dywizjonu pociągów pancernych w Niepołomicach,
- zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej:
- 68 pułku piechoty we Wrześni,
- 22 pułku artylerii polowej w Rzeszowie,
- 7 pułku artylerii ciężkiej w Poznaniu,
- 3 dywizjonu samochodowego w Grodnie,
- 9 dywizjonu samochodowego w Brześciu,
- batalionu elektrotechnicznego w Nowym Dworze Mazowieckim,
- zatwierdził regulamin odznaki pamiątkowej 80 pułku piechoty w Słonimiu[2]
- W czasie podróży służbowej w Warszawie zmarł kapitan dyplomowany Jan Gołubski, pełniący obowiązki szefa Oddziału Wyszkolenia Sztabu DOK III w Grodnie.
- W Grodnie zmarł major rezerwy artylerii Jan Gustaw Pietkiewicz, znany adwokat, obrońca wojskowy, kawaler Krzyża Walecznych[3]
Luty
- Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu[4]
Marzec
- z uzbrojenia pułków kawalerii i Korpusu Ochrony Pogranicza zostały wycofane ręczne karabiny maszynowe Chauchat wz. 1915; dwa miesiące później broń tego wzoru została wycofana także z pułków piechoty[5]
- w Białej Podlaskiej dokonano oblotu pierwszego prototypu samolotu myśliwskiego PWS-10[6]
- w Warszawie dokonano oblotu drugiego prototypu samolotu myśliwskiego PZL P-1[6]
- Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi 57 pułku piechoty[7].
- Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie[8].
- Minister spraw wojskowych:
- zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 21 pułku artylerii polowej,
- zmienił datę święta pułkowego 24 pułku piechoty z 11 maja na 11 listopada,
- zezwolił na uruchomienie Wojskowej Szkoły Muzycznej przy Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Katowicach[9].
- Minister Spraw Wojskowych:
- nadał 13 pułkowi ułanów nadał wyróżniającą „ułanów wileńskich”,
- zarządził utworzenie garnizonowej przychodni dentystycznej w Nowym Sączu[10]
Kwiecień
- ORP „Bałtyk” po remoncie i adaptacji wszedł w skład Dywizjonu Szkolnego jako siedziba Szkoły Specjalistów Morskich.
- Minister Spraw Wojskowych przemianował Szkołę Podchorążych Sanitarnych na Centrum Wyszkolenia Sanitarnego[11].
- Minister Spraw Wojskowych:
- zmienił datę święta pułkowego 71 pułku piechoty w Zambrowie z 26 maja na 26 września,
- zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej:
- 24 pułku piechoty w Łucku,
- 8 dywizjonu samochodowego w Bydgoszczy,
- Baonu Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 9 w Berezie Kartuskiej → Szkoła Podchorążych Rezerwy
- Centralnej Szkoły Strzelniczej w Toruniu,
- Korpusu Kadetów Nr 3 w Rawiczu,
- zatwierdził regulamin odznaki pamiątkowej 73 pułku piechoty w Katowicach,
- zmienił nazwę koszar w garnizonie Żółkiew przy ul. Lanikiewicza i Św. Trójcy na: „Koszary im. Hetmana Żółkiewskiego” oraz nazwę koszar przy ul. Piłsudskiego (dawniej Glińskiej) na: „Koszary im. Króla Jana Sobieskiego”[12].
Maj
- W Katowicach otwarto Wojskową Szkołę Muzyczną przy Państwowym Konserwatorium Muzycznym[13]. Pierwszym komendantem szkoły został kpt. kplm. Faustyn Kulczycki.
- Początek czwartego rejsu szkolnego ORP „Iskar”.
- Minister spraw wojskowych przesunął święto 1 pułku artylerii przeciwlotniczej z 29 lipca na 18 marca[14]
Czerwiec
- W stoczni Chantiers Navals Français w Caen zwodowano okręt podwodny ORP „Żbik”.
- Na Rynku w Przemyślu Inspektor Armii, generał dywizji Jan Romer w imieniu Prezydenta RP wręczył chorągiew 38 pułkowi piechoty Strzelców Lwowskich[15].
Lipiec
- Minister Spraw Wojskowych zniósł orzełki na hełmach stalowych[16].
- Dowódca 1 Pułku Lotniczego rozkazem dziennym Nr 149/30 nakazał rozpocząć organizację 113 Eskadry Myśliwskiej Nocnej. Dowódcą eskadry został kapitan pilot Józef Werakso. Eskadra została wyposażona w pięć samolotów Breguet XIX B2[17].
- Podniesiono banderę na kontrtorpedowcu ORP „Wicher”.
- Biuro Ogólno Organizacyjne Ministerstwa Spraw Wojskowych wydało przepis służbowy P.S. 10–50 – „Organizacja – Piechota na stopie pokojowej”. Omawiany przepis służbowy ustalał organizację pułków piechoty (strzelców podhalańskich), baonów strzelców, baonów manewrowych oraz szkół piechoty. Szkołami piechoty były:
- Szkoła Podchorążych Piechoty,
- Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie,
- Bataliony Podchorążych Rezerwy Piechoty,
- Kompanie Podchorążych Rezerwy Piechoty,
- Szkoła Podoficerów Zawodowych Piechoty,
- Szkoły Podoficerskie dla małoletnich (skład osobowy Nr 37),
- Szkoła Wysokogórska oraz
- Centrum Wyszkolenia Piechoty (komenda – skład osobowy Nr 39).
Do przepisu dołączono 45 załączników zawierających składy osobowe poszczególnych części składowych jednostek piechoty. Wejście w życie przepisu służbowego określił rozkaz wykonawczy L.dz. 3900/tj. Org. Departamentu Piechoty MSWojsk. z 10 października 1930 roku[18].
Sierpień
- Kapitan pilot Bolesław Orliński dokonał w Warszawie oblotu prototypu samolotu myśliwskiego PZL P-6[6].
- Na stadionie sportowym w Pleszewie inspektor armii, generał dywizji Edward Śmigły-Rydz wręczył chorągiew dowódcy 70 Pułku Piechoty pułkownikowi dyplomowanemu Mieczysławowi Mozdyniewiczowi[19].
- Minister spraw wojskowych:
- ustalił nazwę dla koszar 15 pułku ułanów oraz nadał nowym koszarom w Pińsku nazwę „Koszary im. Marszałka Józefa Piłsudskiego”;
- zatwierdził święto 5 batalionu telegraficznego na dzień 15 maja[20].
- W katastrofie lotniczej zginęli żołnierze 4 Pułku Lotniczego z Toruniu, por. pil. Kazimierz Królikowski i mł. majster Józef Romański[21]
- Minister spraw wojskowych ustalił dzień 15 września, jako datę obchodu święta batalionowego nowo formowanego 2 batalionu balonowego[22].
- Minister spraw wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 16 pułku piechoty[23].
- W Obozie Ćwiczeń Leśna k. Baranowicz zmarł generał brygady Olgierd Pożerski.
Wrzesień
- Ministerstwo Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ligą Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej oraz Aeroklubem RP zorganizowało Lotniczego Przysposobienia Wojskowego (Lotn. PW)[6]
- minister spraw wojskowych zniósł:
- „ryngraf służbowy” żandarmerii,
- „łódkę z nabojami”, jako odznakę kompanii (szwadronów) karabinów maszynowych na lewym rękawie kurtki i płaszcza,
- „smoka” na lewym rękawie kurtki i płaszcza oficerów i szeregowych czołgów,
- wprowadził dla szeregowych - orkiestrantów w pułkach piechoty na tylnej części łapki „lirę”, tłoczoną z blachy z białego metalu,
- zezwolił szeregowym - orkiestrantom orkiestr piechoty od stopnia kaprala wzwyż przy ubiorze wyjściowym, poza służbą, nosić „lirę” haftowaną nićmi srebrnymi[24]
- minister spraw wojskowych zatwierdził:
- wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 13 pułku artylerii polowej,
- wzór i regulamin odznaki pamiątkowej Baonu Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 2
- zatwierdził regulamin odznaki pamiątkowej 6 pułku ułanów[25]
- Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki nadał generałowi brygady Olgierdowi Pożerskiemu pośmiertnie z dniem 1 września 1930 roku stopień generała dywizji[26].
Październik
- minister spraw wojskowych wprowadził dla oficerów broni i szeregowych barwne otoki na czapkach oraz zezwolił oficerom i podoficerom zawodowym broni na noszenie ciemnych spodni z lampasami; ostateczny termin zmiany otoków został ustalony na dzień 1 maja 1931[27] → Barwy broni i służb Wojska Polskiego II RP
- minister spraw wojskowych zatwierdził regulamin odznaki pamiątkowej 7 pułku strzelców konnych[28]
- koniec czwartego rejsu szkolnego ORP „Iskra”; okręt zawinął do portów: Lizbona, Santa Cruz de Tenerife, Las Palmas, Santiago de Cuba, Newport News
- podpułkownik dyplomowany kawalerii Jan Tatara i porucznik rezerwy Stanisław Zaćwilichowski zmarli w następstwie obrażeń ciała doznanych w wypadku drogowym pod Drobinem
- minister spraw wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej:
- 11 pułku artylerii polowej w Stanisławowie,
- 19 pułku artylerii polowej w Nowej Wilejce[29]
- minister spraw wojskowych zatwierdził do użytku służbowego Instrukcję „Ciężki most drogowy systemu Dworakowskiego”[30]
- w gabinecie Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie pracownik naukowy tej uczelni kpt. dr Zdzisław Szydłowski po sprzeczce śmiertelnie postrzelił innego wykładowcę tej szkoły, kpt. dr. Alojzego Pawełka[31]
Listopad
- Major dyplomowany pilot w stanie spoczynku Wiktor Willmann został kierownikiem Referatu Lotniczego w Wydziale I Ogólnym Komendy Głównej Policji Państwowej[32].
- Wojskowy Sąd Okręgowy Nr X w Przemyślu uznał kapitana piechoty Czesława Wawrosza winnym umyślnego zabójstwa porucznika rezerwy Tadeusza Jakubowskiego, i skazał go na karę jednego roku i dwóch miesięcy więzienia zastępującego dom poprawy, pozbawienia stopnia oficerskiego i wydalenie z korpusu oficerskiego.
- Prezydent Rzeczypospolitej nadał z dniem 1 stycznia 1931 roku:
- stopień generała dywizji – generałom brygady: Stefanowi Dąb-Biernackiemu (lokata 1.), Gustawowi Orlicz-Dreszerowi (2) i Kazimierzowi Fabrycemu (3),
- stopień generała brygady – pułkownikom: Janowi Kruszewskiemu (lokata 1.), Tadeuszowi Malinowskiemu (2), Kordianowi Zamorskiemu (3), Sergiuszowi Zahorskiemu (4) i Stanisławowi Skwarczyńskiemu (5).
- stopień pułkownika – 30 podpułkownikom, w tym 13 z korpusu oficerów piechoty, 7 z korpusu oficerów kawalerii i 10 z korpusu oficerów artylerii. Jednocześnie Ignacy Mościcki zezwolił wymienionym oficerom na nałożenie odznak nowych stopni przed dniem 1 stycznia 1931 roku[33].
- Minister spraw wojskowych zmienił datę święta pułkowego 67 pułku piechoty z 2 na 20 maja[34].
- Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra spraw wojskowych zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi 70 pułku piechoty[35].
Grudzień
- Prezydent Rzeczypospolitej nadał komandorowi Jerzemu Świrskiemu z dniem 1 stycznia 1931 roku stopień kontradmirała w korpusie oficerów marynarki wojennej i 1. lokatą. Tego samego dnia Ignacy Mościcki nadał stopień pułkownika:
- 3 podpułkownikom korpusu sądowego (Tadeusz Petrażycki, Stanisław Cięciel, Michał Przywara),
- 9 podpułkownikom lekarzom (Mikołaj Werakso, Antoni Szwojnicki, Kazimierz Jerzy Miszewski, Czesław Wincz, Adolf Jacewski, Ludwik Sojka, Władysław Dzierżyński, Antoni Łobocki, Leon Kajetan Owczarewicz),
- 2 podpułkownikom lekarzom weterynarii (Leopold Dobiasz, Marcin Marczewski),
- podpułkownikowi korpusu uzbrojenia (Kazimierz Moniuszko),
- oraz nadał stopień podpułkownika 123 majorom, w tym 45 majorom piechoty, 6 kawalerii, 28 artylerii, 1 lotnictwa, 4 saperów, 2 łączności, 2 żandarmerii, 6 korpusu sądowego, 17 lekarzom, 3 aptekarzom, 4 korpusu uzbrojenia, 1 geografowi oraz 4 lekarzom weterynarii. Jednocześnie zezwolił wymienionym na nałożenie oznak nowych stopni przed 1 stycznia 1931 roku[36].
- minister spraw wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznak pamiątkowych:
- Prezydent RP powierzył generałowi dywizji Danielowi Konarzewskiemu kierownictwo Ministerstwa Spraw Wojskowych od dnia 16 grudnia do powrotu marszałka Polski Józefa Piłsudskiego z urlopu wypoczynkowego, co nastąpiło 29 marca 1931 roku.
- na lotnisku Le Bourget w Paryżu kpt. pil. Bolesław Orliński zademonstrował w locie prototyp samolotu myśliwskiego PZL P-6[6]
Przypisy
- ↑ Jolanta Załęczny: Władysław Jagniątkowski (1856-1930). Biografia niebanalna. Warszawa: Wydawnictwo Muzeum Niepodległości w Warszawie, 2016. ISBN 978-83-62235-92-6.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 20 stycznia 1930 r., poz. 22, 23, 25 i 26.
- ↑ Z karty żałobnej. „Przegląd Kresowy”. 12, s. 6, 1930-01-28. Grodno: Józef Bursztyn.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 4 z 1 lutego 1930 r., poz. 32.
- ↑ Andrzej Konstankiewicz, Broń strzelecka ..., s. 109-110.
- ↑ a b c d e f Jerzy Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. =Warszawa: 1984, s. 62-68.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 24 kwietnia 1930 r., poz. 146.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 7 z 5 marca 1930 r.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 8 z 11 marca 1930 r., poz. 76, 77 i 81.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 18 marca 1930 r., poz. 90, 91.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 10 z 26 marca 1930 r., poz. 101.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 24 kwietnia 1930 r., poz. 143-145, 147.
- ↑ Pierwsza wojskowa szkoła muzyczna w Polsce. „Polska Zbrojna”. 123, s. 4, 1930-05-07. Warszawa.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 16 z 30 maja 1930 r.
- ↑ Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. s. 84.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 24 kwietnia 1930 r., poz. 152.
- ↑ Jerzy Pawlak, Polskie eskadry ..., s. 79-80.
- ↑ Postanowienia władz wojskowych. „Przegląd Intendencki”. 1 (21), s. 187, lipiec–wrzesień 1931. Warszawa: Koło Oficerów Intendentów.
- ↑ Gazeta Pleszewska Nr 63 z 6 sierpnia 1930 r., s. 4.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 25 z 5 sierpnia 1930 r.
- ↑ Pogrzeb lotników. „Słowo Pomorskie”. Nr 186, s. 8, 13 sierpnia 1930.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 26 z 9 sierpnia 1930 r.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 27 z 23 sierpnia 1930 r.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 30 z 17 września 1930 r., poz. 360.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 30 z 17 września 1930 r.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 19 grudnia 1930 roku, s. 323.
- ↑ Zdzisław Żygulski jun.: Polski mundur wojskowy. s. 118.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 32 z 6 października 1930 r.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych z 29 października 1930 r., Nr 35, poz. 406.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych z 29 października 1930 r., Nr 35, poz. 407.
- ↑ Zabójstwo w Instytucie wychowania fizycznego. „Kurier Warszawski”. Nr 300, s. 15, 1 listopada 1930.
- ↑ „Polska Zbrojna” Nr 303 z 5 listopada 1930 roku, s. 6.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1930 roku, s. 323.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 36 z 13 listopada 1930 r.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 40 z 23 grudnia 1930 r.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930 roku, s. 327-329.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 39 z 10 grudnia 1930 r.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. .
- Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych. Śląska Biblioteka Cyfrowa. .
- Jerzy Ryszard Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1984. ISBN 83-206-0426-5.
- Andrzej Konstankiewicz, Broń strzelecka Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1986, ISBN 83-11-07266-3, OCLC 69494630.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4.
- Zdzisław Żygulski jun., Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.