Wolne i otwarte oprogramowanie

Wolne i otwarte oprogramowanie, WiOO^[1] (ang. free and open-source software, FOSS lub free/libre open-source software, FLOSS) – nazwa oprogramowania, obejmująca zarówno wolne oprogramowanie (ang. free software) jak i otwarte oprogramowanie (ang. open-source software), używana najczęściej w dokumentach urzędowych i oficjalnych analizach.

W praktyce każdy program na licencji zgodnej z definicją Free Software Foundation jest jednocześnie zgodny z bardziej liberalną definicją Open Source Initiative (definicja otwartego źródła). Jednak różnice w założeniach obu definicji powodują, że nurt związany z FSF i projektem GNU obstaje przy odróżnianiu wolnego oprogramowania (aspekt prawny/ideowy) od otwartego oprogramowania (aspekt techniczny).

W zależności od kontekstu skrót WiOO może dotyczyć zarówno obu nurtów ruchu (społeczność), obu typów definicji licencji na oprogramowanie (prawo, filozofia), zbioru oprogramowania na tych licencjach (informatyka) lub kombinacji tych składników.

Definicja wolnego oprogramowania stworzona przez Richarda Stallmana i przyjęta przez Free Software Foundation (Fundacja Wolnego Oprogramowania) obecnie definiuje wolne oprogramowanie na podstawie czterech wolności, które muszą zostać udzielone odbiorcom:

• wolność uruchamiania programu, w dowolnym celu (wolność 0)
• wolność analizowania jak program działa i dostosowywania go do swoich potrzeb (wolność 1)
• wolność rozpowszechniania kopii, byście mogli pomóc sąsiadom (wolność 2)
• wolność udoskonalania programu i publicznego rozpowszechniania własnych ulepszeń, dzięki czemu może z nich skorzystać cała społeczność (wolność 3).

Termin „wolne oprogramowanie” w angielskim tłumaczeniu jest problematyczny, ponieważ słowo „wolne” (ang. free) oznacza zarówno „wolny”, jak i „bezpłatny”. Kwestię tę rozwiązuje słynny cytat Stallmana, wykorzystywany często przez Free Software Foundation “free” as in “free speech” not as in “free beer” (wolne jak wolność wypowiedzi, nie jak darmowe piwo).

Definicja otwartego źródła używana jest przez organizację Open Source Initiative w celu określenia, czy licencja danego programu może zostać uznana za otwarte oprogramowanie. Została stworzona na podstawie Wytycznych Debiana dotyczących wolnego oprogramowania napisanych i dostosowanych przez Bruce’a Perensa.

• Open Hub
• Open Hardware
• ruch wolnej kultury
• otwarty standard